رشد بی‌وقفه تولید نفت ایران

اوپک تولید نفت خام ایران را در ماه مه ۳میلیون و ۲۲۶هزار بشکه در روز تخمین زده است؛ رقمی که از حال و روز خوب صنعت نفت ایران حکایت دارد و حفظ همین سطوح به معنای موفقیت این صنعت است.

به گزارش دنیای اقتصاد، گزارش‌های منابع ثانویه نشان می‌دهد که تولید نفت خام در ماه مه (اردیبهشت - خرداد) به ۳ میلیون و ۲۲۶‌ هزار بشکه در روز رسید که نسبت به آوریل ۲۰۲۴ (فروردین - اردیبهشت) ۷‌ هزار بشکه افزایش داشت. گزارش ماه ژوئن اوپک که در روز سه شنبه (۲۲ خرداد) منتشر شد، حاکی از آن است که اعضای این سازمان در ماه مه (اردیبهشت - خرداد) مجموعا ۲۶ میلیون و ۶۲۹‌ هزار بشکه نفت تولید کردند که نسبت به ۲۶ میلیون و ۶۰۰‌ هزار بشکه تولید شده در ماه آوریل، ۲۹‌ هزار بشکه بیشتر است.

براساس گزارش ماه ژوئن اوپک، ایران پس از عربستان سعودی با تولید روزانه ۹ میلیون بشکه و عراق با تولید روزانه ۴ میلیون و ۱۹۵‌ هزار بشکه، با تولید روزانه ۳ میلیون و ۲۲۶‌ هزار بشکه، سومین تولیدکننده بزرگ این سازمان بوده است. بر اساس این گزارش، تولید نفت پنج عضو اوپک (ایران، امارات، نیجریه، گابن، گینه استوایی) در دوره مورد بررسی افزایش یافته، به طوری که بیشترین افزایش تولید مربوط به نیجریه با ۷۴‌هزار بشکه در روز بوده است. ایران، ونزوئلا و لیبی از توافق کاهش عرضه ائتلاف تولیدکنندگان عضو اوپک و غیراوپک (اوپک پلاس) معاف هستند.

تغییرات قیمت نفت

براساس آخرین گزارش اوپک، قیمت نفت خام سنگین ایران در ماه مه نسبت به ماه آوریل ۲۰۲۴، ۴ دلار و ۶۶ سنت معادل ۵.۲ درصد کاهش یافته است. قیمت نفت خام سنگین ایران در ماه مه ۲۰۲۴ به ۸۴ دلار و ۱۳ سنت رسید، در حالی که این رقم در آوریل ۲۰۲۴، ۸۸ دلار و ۷۹ سنت برای هر بشکه بود.

میانگین قیمت نفت خام سنگین ایران در سال ۲۰۲۴، ۸۳ دلار و ۴۱ سنت بوده است. قیمت سبد نفتی اوپک نیز در ماه مه ۲۰۲۴ به ۸۳ دلار و ۵۹ سنت برای هر بشکه رسید که نسبت به آوریل ۲۰۲۴، ۵ دلار و ۵۳ سنت (معادل ۶.۲ درصد) کاهش یافته است. براساس گزارش دبیرخانه اوپک، تقاضای جهانی نفت خام برای سال ۲۰۲۴ با ۲ میلیون و ۲۵۰‌ هزار بشکه افزایش روزانه همراه خواهد بود و مجموع تقاضای نفت جهان برای سال ۲۰۲۴، ۱۰۴ میلیون و ۴۶۰‌ هزار بشکه پیش‌بینی شده است.

اوپک همچنین پیش‌بینی کرده که تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ روزانه یک میلیون و ۸۵۰‌ هزار بشکه افزایش یابد و به مجموع ۱۰۶ میلیون و ۳۱۰‌ هزار بشکه در روز برسد. اوپک در دورنمای بلندمدت خود اوج تقاضای نفت را پیش‌بینی نمی‌کند و انتظار دارد تقاضا تا سال ۲۰۴۵ به ۱۱۶ میلیون بشکه در روز برسد، و حتی ممکن است بیشتر شود. این ارزیابی در تضاد کامل با گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) است که پیش‌بینی می‌کند تقاضای نفت تا سال ۲۰۲۹ به اوج خود خواهد رسید و سپس در پایان دهه به حدود ۱۰۶ میلیون بشکه در روز افت خواهد کرد.

تفسیر خطرناک

دبیرکل اوپک، گزارش آژانس بین‌المللی انرژی را «تفسیر خطرناک» توصیف کرده و معتقد است که این گزارش می‌تواند منجر به نوسانات بی سابقه در بازار انرژی شود. الغیس در مقاله‌ای در مجله جنبه‌های انرژی تاکید کرد که چنین روایت‌هایی می‌توانند مصرف‌کنندگان را گمراه کنند و بازار انرژی را بی ثبات سازند. از اواخر سال ۲۰۲۲، ائتلاف اوپک پلاس، اعضای اوپک به رهبری عربستان سعودی و متحدانی، چون روسیه، کاهش قابل‌توجهی در تولید خود اعمال کرده تا بازار را تثبیت کنند.

در حال حاضر، اعضای اوپک در حال کاهش تولید به میزان ۵ میلیون بشکه در روز هستند که حدود ۵.۷‌ درصد تقاضای جهانی را شامل می‌شود. این نزول شامل کاهش ۳ میلیون بشکه در روز است که این گروه در ۲ ژوئن موافقت کرد تا پایان سال ۲۰۲۵ تمدید شود. علاوه بر این، کاهش ۲ میلیون و ۲۰۰‌ هزار بشکه در روز نیز وجود دارد که اوپک پلاس قصد دارد به تدریج از اکتبر به مدت یک سال اجرایی کند. این اقدامات استراتژیک با هدف ایجاد تعادل در بازار در میان نوسانات تقاضا و عرضه انجام می‌شود.

پیش‌بینی‌های متضاد

آژانس بین‌المللی انرژی، که در پاریس مستقر است و به کشور‌های صنعتی مشاوره می‌دهد، اخیرا تاریخ پیش‌بینی شده خود برای اوج تقاضای نفت را به جلو برده و اکنون معتقد است که این اوج تا سال ۲۰۳۰ رخ خواهد داد. این آژانس می‌گوید که تقاضای نفت از سال ۲۰۳۰ روند نزولی خواهد داشت، در حالی که ایالات متحده و سایر کشور‌های غیر‌ اوپک به عرضه خود خواهند افزود.

الغیس خاطرنشان کرد که پیش‌بینی‌های مشابه توسط آژانس بین‌المللی انرژی در گذشته اشتباه بوده است. به عنوان مثال، این آژانس قبلا پیش‌بینی کرده بود که تقاضای بنزین در سال ۲۰۱۹ و تقاضای زغال سنگ در سال ۲۰۱۴ به اوج برسند، اما این پیش‌بینی‌ها با روند‌های واقعی بازار در تناقض بودند.

الغیس اظهار کرد: «در اوپک، ما رشد تقاضای نفت را به میزان ۴ میلیون بشکه در روز طی دو سال ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ پیش‌بینی می‌کنیم، در حالی که سایر پیش‌بینی کنندگان نیز رشد بیش از ۳ میلیون بشکه در روز را پیش‌بینی می‌کنند.»

او همچنین تاکید کرد که حتی آژانس بین‌المللی انرژی نیز رشد ۲ میلیون بشکه در روز را در این دوره پیش‌بینی می‌کند و سپس رشد ۰.۸ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۶ را انتظار دارد، قبل از اینکه به طور چشمگیری کاهش یافته و تا سال ۲۰۳۰ تقریبا هیچ رشدی نداشته باشد.

الغیس از پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی به عنوان تحلیلی غیرواقعی انتقاد و استدلال کرد که این پیش‌بینی‌ها اثرات مخربی بر اقتصاد‌های جهانی خواهند داشت. او چشم انداز آژانس بین‌المللی انرژی را ادامه یک روایت ضد نفتی دانست که به پیچیدگی و انعطاف پذیری بازار جهانی انرژی آسیب می‌زند.

به گفته الغیس، نادیده گرفتن پتانسیل رشد مداوم تقاضای نفت، روند‌های تاریخی را نادیده و نقش مداوم نفت را در پیشبرد توسعه اقتصادی در سراسر جهان دست کم می‌گیرد. بحث بین اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی‌بر عدم قطعیت‌ها و دیدگاه‌های متفاوت در مورد آینده تقاضای جهانی نفت تاکید می‌کند. در حالی که اوپک دیدگاه خوش‌بینانه‌ای دارد و رشد قابل توجهی را پیش‌بینی می‌کند، آژانس بین‌المللی انرژی اوج قریب الوقوع و کاهش متعاقب آن را تخمین می‌زند. این تناقض پیامد‌های عمیقی بر سیاست‌های انرژی، ثبات بازار و سلامت اقتصاد جهانی خواهد داشت.