روایتی از آذین‌بندی قدیمی‌ترین محله تهران در نیمه شعبان

هرساله همزمان با جشن میلاد نیمه شعبان مردم ایران در سراسر کشور به هرشکلی ارادت خود را به حضرت مهدی (عج) نشان می‌دهند، این عرض ارادت از آذین‌بندی، پرچم زدن، پذیرایی از مردم، برپایی مراسم جشن و ... صورت می‌گیرد.

به گزارش ایسنا، در این میان تهران یکی از شهر‌هایی است که در این زمینه پیشتاز است. به خصوص در محله‌های قدیمی‌تر تهران از جمله خیابان ۱۷‌شهریور، خیابان مولوی و خیابان شوش بیشتر شاهد چراغانی، پذیرایی و برپایی جشن از سوی مردم تهران هستیم.

در این میان انتهای خیابان ۱۷‌شهریور حد فاصل بین چهارراه تیردوقلو تا چهارراه شهباز یکی از قدیمی‌ترین آذین‌بندی‌های نه تنها تهران بلکه کشور راه شاهد هستیم و کمتر ایرانی است که در این مسیر گام برنداشته یا تصاویر آن را ندیده باشد.

در همین راستا خبرگزاری ایسنا به سراغ بانیان این آذین‌بندی رفته است تا تاریخچه این چراغانی و جشنی که در این مسیر برگزار می‌شود را جویا شود.

از جمله افرادی که از قدیمی‌ترین بانیان این آذین‌بندی به شمار می‌رود حمید ظریف از پیرغلامان و مداحان اهل‌بیت (ع) است که در مورد آذین‌بندی این مسیر به ما گفت: بنده از سنین کودکی (۷ تا ۸ سال) افتخار خدمت‌گذاری در هیات قائمیه تهران واقع در میدان خراسان در مسجد صدریه را داشتم، این هیات جزو یکی از قدیمی‌ترین هیات‌های تهران بود که در دوران انقلاب نیز کار‌های مبارزاتی زیادی را انجام داد.

وی ادامه داد: هیات قائمیه سال‌ها جشن شادی میلاد امام زمان (عج) را با شکوه برگزار می‌کرد و آن زمان من هم به اتفاق پدر در آن هیات شرکت می‌کردیم. پس از چندین سال ما در مسجد رضوان فعالیت خود را آغاز کردیم که امام جماعت آن مرحوم آیت‌الله بجستانی بودند. ایشان بسیار بر روی برپایی باشکوه جشن میلاد امام زمان (عج) تاکید داشتند و به همین منظور برای برپایی یک جشن ویژه در این مسیر اعضای هیات امنا مسجد به دور هم جمع شدند و تصمیم گرفتند از جلوی درب مسجد رضوان کار برپایی جشن را آغاز کنند.

این پیرغلام و مداح اهل‌بیت (ع) بیان کرد: در مورد برگزاری جشن میلاد امام زمان (عج) در این مسجد جلسات زیادی برگزار شد و پس از مشورت بین اهالی مسجد رسما از سال ۱۳۳۵ خیلی مختصر جشن برپا شد. البته در آن زمان طاق نصرتی وجود نداشت بلکه فرش‌هایی به عنوان تزئین در جشن نیمه شعبان به دیوار آویزان می‌کردیم، اما این جشن بعد‌ها با همکاری بچه‌های مسجد رضوان ارتقاء پیدا کرد و آنچه امروز شاهد آن هستید اعم از اجرای طاق نصرت و آذین‌بندی‌ها تا برپایی موکب‌های پذیرایی به مرور در طول ۷ دهه گذشته شکل گرفته است.

آذین‌بندی خیابان ۱۷ شهریور ۴۰ روز کاری زمان می‌برد

یکی از مهم‌ترین بخش‌های آذین‌بندی محله تیردوقلو تهران را چراغانی‌های زیبای آن تشکیل می‌دهد که نیازمند مهندسی برق و تامین نیروی برق فراوان دارد. در همین راستا با اکبر خرمدشتی از مهندسان برق این آذین‌بندی همراه شدیم.

وی در مورد اینکه از چه زمانی برای راه‌اندازی برق این جشن فعالیت می‌کند، گفت: من ۱۰ الی ۱۱ سال بیشتر سن نداشتم که همراه با پدرم به مسجد رضوان می‌رفتیم، در آن زمان چارچوب‌های چوبی در این مسیر تعبیه و داخل آن فرش می‌شد.

کار‌های برق این مسیر قبل از آغاز جشن‌های نیمه شعبان آغاز و تا پایان این جشن در حدود دوماه نصب و جمع‌آوری آن به طول می‌انجامداین کارشناس برق تصریح کرد:، اما کم‌کم فضای چراغانی و طاق نصرت هم به این آذین‌بندی اضافه شد که بنده با کمک آقای داوود کرمی که برق‌کار این آذین‌بندی بودند با کار برق آشنا شدم و در این مسیر نوکری قرار گرفتم. پس از فوت آن مرحوم تا به امروز کار‌های مرتبط با برق این مسیر جشن برعهده بنده است.

به گفته خرمدشتی، کار‌های برق این مسیر قبل از آغاز جشن‌های نیمه شعبان آغاز و تا پایان این جشن در حدود دوماه نصب و جمع‌آوری آن به طول می‌انجامد.

وی افزود: نصب برق این مسیر در حدود ۴۵ روزکاری زمان می‌برد که برق ما به طور آزمایشی از برق تهران گرفته می‌شود و سپس خیری به نام حاج نصرت بانی موتور‌های برقی این مسیر است که به صورت رایگان در اختیار ما قرار می‌دهد و حتی اگر مشکلی برای آن پیش بیاید برایش اهمیتی ندارد، چون معتقد است کار برای امام زمان (عج) است.

خرمدشتی در مورد اتفاقاتی که در طول نصب و جمع‌آوری طاق نصرت برایش اتفاق افتاده است توضیحاتی ارائه داد و گفت: دستم بر روی آهن‌های طاق نصرت بود که متاسفانه برخی از آهن‌ها از دست بچه‌های مسجد بر روی دستم افتاد و یک بندانگشت و ناخن من قطع شد، یکبار هم از بلندی چهارپایه افتادم و یکی از پاهایم معیوب شد. اما مهم نیست و همه این‌ها فدای سر امام زمان (عج)، من با این شرایط هم همچنان کار خودم را انجام می‌دهم.

آغاز چراغانی خیابان تیردوقلو از سال ۱۳۳۵

یکی از دست‌اندرکاران قدیمی راه‌اندازی آذین‌بندی خیابان تیردوقلو علی لباف از کارکنان ستاد شعبانیه جشن‌های مسجد رضوان‌الله است که از حدود ۸ الی ۹ سالگی در کنار پدر خود در این آذین‌بندی سایرین را همراهی کرده است.

وی در مورد تاریخچه برپایی این آذین‌بندی و جشن شعبانیه خیابان ۱۷‌شهریور، اظهار کرد: مسجد رضوان الله از حدود سال ۱۳۳۵ هجری شمسی کار آذین‌بندی این مسیر را آغاز کرده است که در ابتدا یک طاق نصرت چوبی بوده که فرش کوبی می‌شده است، همچنین خیابان با آجر و پوشال رنگی تزئین شده و چای و شیرینی بین مردم پخش می‌کردند. اما طاق نصرت فلزی کم‌کم جایگزین طاق چوبی شد که اولین طاق نصرت فلزی تا سال ۱۳۸۱ نصب بود.

لباف بیان کرد: پس از اینکه طاق نصرت قدمت‌دار فلزی با فرسودگی روبه‌رو شد طاق دومی در سال ۱۳۸۱ ساخته شد که در این طاق مخاطبان شاهد کار دست هنرمندان نقاش و خطاط خواهند بود. در سال ۱۳۸۱ با همکاری یک گروه از جوشکاران حرفه‌ای کار تولید این طاق نصرت که ۳۵ تکه است به مدت یک ماه به طول انجامید. البته طاق اول پس از مرمت در پایان مسیر همین آذین‌بندی نصب شد.

وی در اینکه چه تعداد برای برپایی این آذین‌بندی فعال هستند، گفت: در مجموع ۱۰۰ نفر عوامل راه‌اندازی این آذین بندی هستند و تا به امروز از بچه‌ی ۷ساله تا پیرمرد کمک کردند. این آذین‌بندی نزدیک به ۴۰روز کاری به طول می‌انجامد و با نیروی کاری متناوب ۴۰نفره از ۲۰دی کار‌های آذین‌بندی آغاز شده است تا بتوانیم سه شب میزبان مردم در این‌جشن مهم باشیم. همچنین جمع‌آوری این آذین بندی بین ۷ تا ۱۰ روز زمان نیاز دارد.

به کار گیری ۳۵۰۰ لامپ و مهتابی در آذین‌بندی

لباف در مورد چگونگی نگهداری وسایل بعد از به پایان رسیدن جشن‌های نیمه‌شعبان ابراز کرد: دستگاه‌های بزرگ و طاق نصرت با همکاری یک از بچه‌ها به گاراژی در جاده خاوران منتقل می‌شود و تمامی لوازم‌ها پوشیده شده تا برای سال‌های آینده هم قابل استفاده باشد. هرساله به وسیله جرثقیل و تریلی تمامی وسایلی که در آذین‌بندی مشاهده می‌کنید جابه‌جا می‌شود.

حدود ۱۷۵ متر طول چراغانی مسیر تا مسجد رضوان الله است، تقریبا ۱۵۰۰لامپ در طاق نصرت و دو هزار مهتابی برای اطراف مسیر نصب می‌شود که به خاطر صرفه جویی در برق از موتور برقی برای روشنایی آن استفاده می‌کنیم. وی ادامه داد: حدود ۱۷۵ متر طول چراغانی مسیر تا مسجد رضوان الله است، تقریبا ۱۵۰۰لامپ در طاق نصرت و دو هزار مهتابی برای اطراف مسیر نصب می‌شود که به خاطر صرفه جویی در برق از موتوربرقی برای روشنایی آن استفاده می‌کنیم.

لباف یادآور شد: مردمی بودن این کار به این خاطر است که ما برای هزینه‌های این آذین‌بندی از هیچ دستگاه دولتی یا حزب و نهادی پول نمی‌گیریم، همه آنچه مردم در این جشن می‌بینند با هزینه خیرین برپا می‌شود. برای مثال ما خیری داریم که از سال ۱۳۸۳ بانی غذای شب نیمه شعبان است که از ۲۰۰پرس غذا شرع کرده و درحاضر ۲۰۰۰هزار پرس غذا توزیع می‌کند.

وی در خصوص هزینه‌های برپایی این آذین‌بندی نیز ابراز کرد: در سال گذشته ۸۰میلیون تومان صرف تعویض لامپ و مهتابی‌ها برای کاهش در مصرف برق شد. البته براساس نرخ تورم سال کذشته نزیدک به ۳۰۰ میلیون تومان هزینه نصب چراغانی شد.

لباف در پایان سخن گفت: موتور برق این چراغانی هرساله توسط یکسری از برق‌کار‌های صنعتی به صورت رایگان نصب و سپس جمع می‌شود. تا قبل از کرونا مردم بانی این موضوع بودند، اما بعد از کرونا که هزینه‌ها افزایش پیدا کرد مجبور به اجاره شدیم. البته این هزینه جدای از آن چیزی است که بانیان در این جشن صرف می‌کنند. برخی حتی بانی غذای کارگرانی هستند که در ۴۰روز فعالیت دارند برای آذین بندی فعالیت می‌کنند.