با شروع بازیهای مقدماتی جام ملتهای آسیا به میزبانی قطر، بحث حق پخش بازیهای فوتبال دوباره داغ شد. صدا و سیما اخیرا طی نامهای مدعی شده است: «حقوق پخش تلویزیونی این رویداد در محدوده مرزهای جغرافیایی ایران به طور انحصاری به صدا و سیما واگذار شده و باید از پخش این بازیها توسط دیگران چه به صورت زنده چه به صورت تولیدی به هر نحو جلوگیری به عمل آید.»این نامه را حسین زارعی، مدیر کل صدور مجوزهای ساترا به عنوان بازوی نظارتی صدا و سیما بر رسانههای صوت و تصویر فراگیر نوشته است.
محمد سعید صادقی در اعتماد نوشت: تعجبآور اینکه وقتی نوبت به حق پخش بازیهای داخلی میرسد که به گفته آقای تاج معادل ۷۰ درصد درآمد باشگاههاست، صدا و سیما به کلی منکر وجود این حق برای باشگاههای ایرانی میشود. اما وقتی مساله جهانی شده و حساب و کتاب پیدا میکند، دم از حق و حقوق انحصاری و قوانین AFC میزند. اتفاقا اگر قانون ملاک عمل باشد، حق پخش بازیهای آسیایی هیچ کپیرایتی در ایران ندارند. علتش واضح است! چون ایران عضو هیچ کنوانسیون بینالمللی کپیرایت و حقوق مربوط به آن (از جمله کنوانسیون بِرن و کنوانسیون رم) نیست. اینکه صدا و سیما هزینه پخش این بازیها در ایران را به AFC پرداخت کرده است قانونا باعث ایجاد انحصار نمیشود؛ مثلا اگر یک سینمادار حق پخش فیلم تایتانیک در ایران را بخرد نمیتواند مانع سایر سینماداران برای پخش آن فیلم بشود، چون اساسا تایتانیک در ایران کپیرایت ندارد.
خوب است مسوولان صدا و سیما به خاطر بیاورند وقتی بسیاری از هنرمندان، نویسندگان و حقوقدانان توصیه میکردند که ایران باید به این کنوانسیونها بپیوندد برای این بود که حق و حقوق هر کس مشخص شود.
به علاوه حتی طبق قانون اصلی کپیرایت داخلی ایران که در سال ۱۳۴۸ تصویب شده نیز صدا و سیما هیچ حق انحصاری نسبت به محتواهای پخش شده نیز ندارد مگر آنکه آن محتواها تولیدی خودش باشد. دوباره باید به مسوولان صداوسیما یادآوری کرد با اینکه در لایحه مالکیت ادبی و هنری سال ۱۳۹۵ حقوق صداوسیما مشخص شده بود، این سازمان با مخالفت شبانهروزی با این لایحه بر سر شاخ بن میبرید! حتی اگر مبنای این عمل انحصار صوت و تصویر فراگیر مطابق نامه یا بخشنامههای کذایی باشد، رسانههایی که مجوز فعالیت دارند را نمیتوان به خاطر بازنشر محتوایی که صدا و سیما پخش کرده از این کار منع کرد! به گزارش خبرآنلاین، صداوسیما از محل تبلیغات بازیهای جام جهانی برای هر تیزر ۲۰ ثانیهای بین ۷ تا ۱۴ میلیارد تومان هزینه گرفت و در کل حدود ده هزار میلیارد تومان درآمد داشت. حالا با این نامه ساترا، انحصارطلبی غیرقانونی به جایی رسیده است که نهتنها پخش زنده که حتی پخش تولیدی توسط دیگران را برنمیتابد. یعنی اگر زورش برسد تکتک کانالهای تلگرامی، سایتهای ورزشی، برنامههای فیلیمو، نماوا و... را درون خود میبلعد تا مبادا برنامهای در کنار برنامههای صداوسیما قد علم کند.
پینوشت: نگارنده میداند این نوشته اگر تأثیری هم داشته باشد، جز این نخواهد بود که صداوسیما به فکر تصویب قانون جامعی در مجلس انقلابی خواهد افتاد که تمام این کارهای خلاف قانونش را قانونی کند.