سقوط ارزش صادرات فرش ایران به ۴۰ میلیون دلار؛ بازار جهانی فرش در تصاحب هندی‌ها

رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران گفت: امروز بازار جهانی فرش در اختیار هندوستان قرار دارد و هندی‌ها توانسته‌اند امریکا را به عنوان بازاری که مقصد ۴۴ درصد صادرات فرش جهان است در اختیار بگیرند. در این شرایط ارزش صادرات فرش ایران از ۴۲۶ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ به کمتر از ۴۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۲ سقوط کرده است. 

به گزارش ایلنا، مرتضی حاجی آقامیری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران شرحی از چالش‌های پیش روی صنعت فرش ایران ارائه کرد و گفت: اصلی‌ترین عامل انزوای فرش ایران در بازارهای جهانی تحریم‌های بین‌المللی و پس از آن سیاست‌های نادرستی است که در کشور و به دلیل شرایط غیرعادی برآمده از تحریم‌ها اتخاذ می‌شود و مهم‌ترین این سیاست‌ها پیمان‌سپاری ارزی است؛ در سال ۱۳۹۶ و آخرین سال پیش از اعمال آخرین دور از تحریم‌های امریکا علیه ایران ارزش صادرات فرش ایران ۴۲۶ میلیون دلار بود و با اعمال تحریم‌ها ما این هشدار را دادیم که بانک مرکزی شبکه انتقال ارز صادرکنندگان فرش به ایران را با پیمان‌سپاری ارزی از بین می‌برد زیرا فرش ایرانی ابتدا باید از کشور به یک بازار خارجی منتقل و سپس بازاریابی آن آغاز شود در این شرایط پیمان‌سپاری ارزی به این معناست که صادرکننده ارز فرشی که هنوز نفروخته را برگرداند در پی اتخاذ این سیاست و آسیب‌های برآمده از آن ارزش صادرات فرش ایران به زیر ۱۰۰ میلیون دلار افت کرد و حتی این رقم در سال ۱۴۰۲ به ۳۹.۷ میلیون دلار سقوط کرد در حالی که فرش در سال ۱۳۷۳ سهمی ۴۴درصدی از کل صادرات غیرنفتی ایران داشت. 

وی افزود: همچنین به دلیل تبصره ۱۲۱ آیین‌نامه اجرایی امور گمرکی امکان بازگرداندن فرش‌های ایرانی که در بازارهای خارجی انباشته و قیمت‌های آن شکسته شده است به کشور وجود ندارد، این فرش‌ها را می‌توان پس از بازگشت به ایران تعمیر کرد و در بازارهای جدید عرضه کرد، علاوه بر این اجرا نشدن بیمه اجتماعی برای قالیبافان و شاغلین صنایع دستی شناسه‌دار سبب شده حداقل حقوق نیز به این افراد اختصاص پیدا نکند، حاصل این اتفاقات از بین رفتن اشتغال ۲میلیون نفری و کاهش تولید و صادرات در صنعت فرش دستباف ایران است. 

حاجی آقامیری خاطرنشان کرد: فرش ایران پس از انقلاب در سه دوره به طور مستقیم توسط امریکا تحریم شد در نتیجه اینها نیمی از سال‌های پس از انقلاب فرش ایران تحریم بوده اما با وجود همین تحریم‌ها از طریق یک شبکه نقل و انتقال مالی که به صورت مویرگی وجود داشت صادرات فرش ایران انجام می‌شد. اما از سال ۱۳۹۷ بانک مرکزی با سیاست پیمان‌سپاری ارزی این شبکه را بست، در همین حال گاه اظهاراتی که از سوی مسئولان دولتی مربوط به صنعت در مورد چالش‌های صنعت فرش ایران می‌شنویم حاکی از آن است که آن‌ها اطلاعات درست در اختیار ندارند با این حال بخش خصوصی در قالب تشکل‌ها و اتحادیه‌ها حاضر است مسائل و مشکلات را به صورت دسته‌بندی شده در اختیار مقامات مسئول قرار دهد. 

رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: امروز بازار جهانی فرش در اختیار هندوستان قرار دارد و هندی‌ها توانسته‌اند امریکا را به عنوان بازاری که مقصد ۴۴درصد صادرات فرش جهان است در اختیار بگیرند، هندی‌ها همچنین موفق شده‌اند ذائقه این بازار را به سمت کالاهای خود سوق دهند بنابراین حتی اگر درها بازار امریکا به روی فرش‌های ایرانی باز شود، زمان، هزینه و تلاش زیادی باید صرف شود تا ایران جایگاه خود را در این کشور بازیابد. ضمن اینکه الان امکان ورود و خروج فرش ایرانی در بازار امریکا وجود ندارد و حتی نمی‌توان با روش صادرات دوباره فرش ایرانی را در بازار امریکا عرضه کرد زیرا ارزیابان فرش در امریکا کاملا به تکنیک فرش ایران مسلط هستند و در نتیجه اینها درهای ۴۴ درصد بازار جهانی فرش به روی ایران کاملا بسته است و چون مساله ایران و امریکا ابعاد کلان سیاسی دارد نمی‌توان فعلا به تغییری در شرایط کنونی امیدوار بود. 

حاجی آقامیری از ترکیه و افغانستان به عنوان دیگر رقبای ایران در بازار جهانی فرش یاد کرد و گفت: مساله‌ای که در مورد فرش افغانستان برای ایرانی‌ها وجود دارد، قاچاق فرش‌های این کشور به ایران است این فرش‌های قاچاق با کیفیت و قیمتی پایین‌تر در بازار ایران عرضه می‌شود، افغانستان یکی از کشورهای تولیدکننده فرش است و زمانی که امریکایی‌ها که در افغانستان حضور نظامی داشتند و طالبان ضعیف شده بود امریکایی‌ها در صنعت فرش افغانستان سرمایه‌گذاری کردند و قالیبافی را در این کشور گسترش دادند.