ایران خاستگاه انار جهان است و همه‌ساله همزمان با برداشت انار، ده‌ها جشنواره و نمایشگاه‌های متعدد در نقاط انارخیز کشور برپا می‌شود.
به گزارش ایسنا، از جمله این جشنواره‌ها، سومین جشنواره تولید و صادرات انار ساوه بود که از ۱۴ آبانماه در سطح ملی برگزار شد و به مدت یک هفته در پایتخت تولید انار ایران پذیرای علاقمندان بود.
با توجه به ظرفیت بالای تولید انار در ایران و با توجه به اینکه این کشور خاستگاه این میوه ارزشمند محسوب می‌شود، انتظار می‌رود ایران بر بازار این میوه و فرآورده‌های آن در جهان تسلط داشته باشند، رویدادها و جشنواره‌های بین المللی این محصول در این کشور برگزار شود و در واقع این کشور دروازه ورود انار و محصولات و فراورده‌های جانبی دیگر کشورها اعم از فراورده‌های غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی و… به بازارهای بین‌المللی باشد.
اخیرا جشنواره بین المللی انار در ارمنستان برگزار شد و همین امر بهانه‌ای شد تا به‌عدم برگزاری چنین جشنواره‌ای در ایران و بویژه در ساوه بپردازیم.
در همین رابطه معاون اجرایی و امور بین‌الملل اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی اراک معتقد است که در این راستا، نخستین گام، شناساندن دقیق ظرفیت‌های استان مرکزی در بخش صنعت، معدن و کشاورزی در داخل و خارج از کشور است که به خوبی انجام نشده و مغفول مانده است و شناسایی دلایل آن، نیازمند بررسی و واکاوی دقیق و کارشناسانه است.
«سعید بیگ‌زاده» با تاکید بر اینکه همواره به ظرفیت‌های موجود استان در حوزه صنایع و معادن پرداخته شده و به بخش کشاورزی آنطور که باید و شاید پرداخته نشده است، اظهار کرد: گفته می‌شود که حدود سه هزار واحد صنعتی و تولیدی در استان مرکزی وجود دارد، اما در واقع آمار دقیقی از میزان صنایع استان در دست نیست در حالیکه در معرفی صنایع باید تعداد دقیق واحدهای صنعتی و تولیدی و اینکه چند درصد آن‌ها فعال، نیمه فعال یا غیرفعال اعلام شود. در بخش کشاورزی نیز گفته می‌شود ۶ هزار بهره‌بردار در این حوزه فعالیت دارند اما هنوز آمار درستی از تعداد دقیق بهره‌برداران در عرصه‌های مختلف بخش کشاورزی موجود نیست.
وی با بیان اینکه انار به عنوان یک محصول باغی در شهرهای ساوه، محلات، دلیجان و تفرش تولید می‌شود، گفت: طعم و کیفیت انار ساوه با انار هیچ نقطه استان و حتی کشور قابل مقایسه نیست و شهرت جهانی دارد. سوال اینجاست که تا چه میزان در معرفی انار به عنوان محصول شاخص ساوه تلاش شده است. جالب است که بسیاری از سفرای کشورهای خارجی از اینکه ساوه خاستگاه انار جهان است، اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند و این نشان از ضعف ما در معرفی ظرفیت‌ها و داشته‌های استان مرکزی است.
وی بر بهره‌گیری از تمامی ابزارهای رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی به منظور معرفی انار ساوه به عنوان هویت این منطقه تاکید کرد و افزود: اگر این محصول شاخص و دارای کیفیتی متمایز از سایر نقاط انارخیز جهان، به خوبی معرفی و برندسازی شود قطعا کشورهای دیگر این هویت را تصاحب نخواهند کرد.
بیگ زاده در خصوص برگزاری جشنواره انار گفت: خوشبختانه سه سال متوالی است که جشنواره ملی انار در ساوه به عنوان قطب تولید انار جهان برگزار می‌شود اما متأسفانه زیرساخت‌های درستی برای برگزاری این رویداد ملی در ساوه وجود ندارد و کار کارشناسی درستی جهت برگزاری یک رویداد در تراز ملی انجام نمی‌شود. در این سه سال با نزدیک شدن به جشنواره ملی انار جلساتی با انتخاب کمیته‌های مختلف تشکیل و وظایف هر کمیته مشخص و در مدت حدود یکماه هماهنگی‌هایی جهت برگزاری جشنواره انار انجام می‌شود ولی نتیجه تأثیرگذاری نداشته و متولیان هم صرفا به برگزار شدن جشنواره اکتفا می‌کنند در حالیکه باید برای برگزاری یک رویداد ملی علاوه بر کیفیت بخشی، دستاوردهایی نیز هدف‌گذاری و تبیین کرد.
وی با بیان اینکه جشنواره سوم انار ساوه نسبت به جشنواره دوم از نظر غرفه‌داری بسیار ضعیف بود، گفت: در جشنواره ملی انار باید صرفا به معرفی این محصول و فرآورده‌های آن پرداخت. چنین جشنواره‌ای جای فعالیت غرفه‌هایی با موضوع شرکت سرمایه‌گذاری ساختمان سازی، تولید چرم، برخی صنایع دستی که در ساوه تولید نمی‌شوند و… نیست.
معاون اجرایی و امور بین‌الملل اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی اراک در ادامه گفت: انتخاب سخنرانانی که در جشنواره حرف تازه‌ای برای معرفی انار ندارند و همان حرف‌های تکراری را می‌زنند زیبنده یک رویداد ملی نیست. باید کارشناسان و متخصصانی در جشنواره ملی انار دعوت شوند که علاوه بر معرفی دقیق این محصول، تراز جشنواره را در سطح ملی مطرح کنند تا در کنار فراهم کردن زیرساخت ها، زمینه برگزاری یک جشنواره بین المللی نیز فراهم شود.
وی بیان کرد: قرار بود بعد از برگزاری آیین افتتاحیه جشنواره، نشست تخصصی در خصوص مشکلات و موانع پیش روی تولید و صادرات انار و راهکارهای برگزاری جشنواره‌ای فراتر از ملی در دفتر نمایندگی اتاق بازرگانی اراک در ساوه تشکیل شود، اما به دلیل اینکه افراد شاخص، کارشناس و صاحب نظری برای جشنواره دعوت نشده بودند امکان تشکیل این نشست فراهم نشد.
وی در ادامه به برگزاری میز تخصصی سنگ در استان مرکزی با دبیری اداره کل صمت و عضویت اتاق بازرگانی اراک اشاره کرد و گفت: میز تخصصی سنگ استان مرکزی تقیربا سالانه در شهرهایی نظیر محلات، اصفهان یا نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار می‌شود. افراد شاخصی هم در این جلسات دعوت می‌شوند و دستاوردهای زیادی هم در بردارد و با یک برنامه مدون و هدف‌گذاری شده ظرفیت استان مرکزی در حوزه تولید سنگ در قالب میز تخصصی سنگ به خوبی معرفی و نمایشگاه بین‌المللی آن هم برگزار می‌شود، اما متأسفانه در خصوص انار به عنوان یک محصول شاخص دیگر استان، کوتاهی شده است.
وی با اشاره به اینکه میز انار توسط سازمان توسعه تجارت به استان مرکزی واگذار شد ولی به جهت نبود زیرساخت‌هایی نظیر پایانه صادراتی انار از استان گرفته شد، اظهار کرد: کلنگ احداث پایانه صادراتی انار ساوه افزون بر ۱۰ سال پیش به زمین زده شد، اما به سرانجام نرسید و مجددا در جشنواره سوم، کلنگ دیگری به زمین زده شد. وقتی در قطب تولید انار جهان پایانه صادراتی وجود نداشته باشد نمی‌توان انتظار داشت که جشنواره بین‌المللی در آن برگزار شود چرا که پایانه صادراتی انار موجب معرفی بیشتر محصول انار و در نتیجه افزایش انگیزه و تقاضای مشتریان خارجی برای ارتباط با پایانه و نیز برپایی جشنواره‌ای در سطح جهانی خواهد بود.
وی بیان کرد: باید با جذب اعتبارات ویژه و با مشارکت بخش خصوصی هر چه سریعتر پایانه صادراتی انار احداث شود و در مدار بهره‌برداری قرار گیرد تا تولیدکنندگان، صادرکنندگان و خریداران محصول انار بتوانند با استفاده از این مزیت، انار ساوه را در جایگاه واقعی خود در جهان معرفی کنند. بسیاری از باغداران و تولیدکنندگان انار رغبتی برای غرفه داری در نمایشگاه انار ساوه ندارند اما احداث پایانه صادراتی را یک مطالبه عمومی می‌دانند.
بیگ زاده مدیریت جشنواره ملی انار ساوه را ضعیف دانست و گفت: وقتی در طول سال برنامه مدونی برای برگزاری جشنواره ملی انار وجود نداشته باشد و نقاط قوت و ضعف آن پس از اتمام جشنواره احصا نشود قطعا امیدی به برگزاری جشنواره در تراز بین المللی نیست چرا که یک رویداد ملی نیازمند داشتن یک دبیرخانه دائمی و پیگیری و رصد مستمر در طول سال است در حالی که کارنامه سه‌ساله متولیان برگزاری جشنواره انار ساوه نشان داده که صرفا یک ماه از ۱۲ ماه سال را صرف برگزاری این آیین می‌کنند که آن هم در تراز ملی نیست.
وی گفت: استان مرکزی برگزارکننده نمایشگاه بین‌المللی سنگ ایران است که تنها نمایشگاه بین‌المللی سنگ ایران محسوب می‌شود و به دلیل اینکه این رویداد بین المللی با عنوان نیم‌ور محلات ثبت شده است، در هیچ جای ایران نمایشگاه سنگ برگزار نمی‌شود. برگزاری میز تخصصی سنگ در طول سال به طور مستمر و دعوت از مقامات عالیرتبه کشور و سفرای کشورهای خارجی در مراسم افتتاحیه نمایشگاه موجب شده است که یک رویداد بین‌المللی واقعی در حوزه سنگ در استان مرکزی برگزار شود. در حالیکه چنین مزیت‌هایی در جشنواره ملی انار ساوه به چشم نمی‌خورد و در جشنواره امسال جای خالی مقامات عالیرتبه کشور و سفرای کشورهای خارجی احساس می‌شد. در واقع با تصمیماتی که در مدت یکماه اتخاذ می‌شود که فقط بگوییم جشنواره برگزار کردیم نمی‌توان انتظار برگزاری جشنواره بین‌المللی را داشت.
معاون اجرایی و امور بین‌الملل اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی اراک، در ادامه خواستار ورود جدی کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی به برگزاری جشنواره‌های تولیدات کشاورزی شد و گفت: حضور کمیسیون کشاورزی در جلسات مستمر جشنواره انار موجب ارتباط‌گیری جشنواره با کمیسیون کشاورزی اتاق‌های بازرگانی سایر نقاط کشور شده و تراز برگزاری این رویداد را افزایش خواهد داد.
وی با طرح این سوال که چرا باید پوستر جشنواره ملی انار دو هفته قبل از برگزاری منتشر شود، در حالی که در واقع انتشار آن باید ماه‌ها قبل همراه با تیزرهای تبلیغاتی توسط کمیسیون کشاورزی اتاق‌های بازرگانی در سراسر کشور و در سفارتخانه‌ها و بین سفرای کشورهای خارجی انجام شود و اطلاع‌رسانی درست صورت بگیرد گفت: در این صورت می‌توانیم شاهد حضور گردشگران داخلی و خارجی در جشنواره باشیم و می‌توان بستر برگزاری جشنواره بین‌المللی را فراهم کرد.
وی گفت: اتاق‌های بازرگانی بدون بروکراسی و پروسه‌های اداری می‌توانند کار اطلاع‌رسانی یک رویداد ملی را در داخل و خارج از کشور انجام دهند، اما در جشنواره انار امسال ساوه از این ظرفیت اتاق بازرگانی استفاده نشد و حتی یک سفیر هم در جشنواره امسال حضور نداشت، در حالی که سال گذشته با پیگیری اتاق بازرگانی در مدت زمان کوتاهی افزون بر پنج سفیر و چند هیات خارجی از کشورهای مختلف در جشنواره حضور داشتند.
بیگ‌زاده خواستار تشکیل دبیرخانه دائمی جشنواره ملی انار با هدف جریان‌سازی این رویداد در بخش کشاورزی در کنار تسریع در احداث پایانه صادراتی تولید و صادرات انار به عنوان الزامات اصلی برگزاری جشنواره بین‌المللی شد و افزود: استان مرکزی می‌تواند زیرساخت‌های برگزاری جشنواره بین‌المللی انار را داشته باشد به شرط آنکه زیرساخت‌هایی که در اختیار بخش دولتی است به بخش خصوصی واگذار شود.
جشنواره بین‌المللی فقط یک عنوان نیست و باید از تمامی ظرفیت‌های استان برای برگزاری آن استفاده شود و به جای تشکیل کمیته‌های شهرستانی، کمیته‌های اثرگذار و پویای استانی تشکیل شود. جلسات جشنواره باید در استانداری و با حضور مدیران استانی تشکیل شود تا این رویداد، شکل و شمایل جشنواره بین‌المللی به خود بگیرد و البته در نهایت به نام ساوه به عنوان قطب تولید انار تمام شود.
وی گفت: در یک روستای استان کرمانشاه نمایشگاه هفت روزه انار برگزار شد که پذیرای حجم بالایی از توریست‌ها بود در حالیکه شکل و شمایل یک نمایشگاه هم نداشت و یک رویداد جذاب و برنامه‌محور در دل طبیعت برگزار شده بود.
وی که معتقد است که تحریم‌ها مانعی در مسیر برگزاری جشنواره بین‌المللی نیستند گفت: تحریم‌ها نمی‌توانند مانع برگزاری جشنواره بین‌المللی شوند چراکه هیچ سد و مانعی برای بخش خصوصی وجود ندارد. سال گذشته هیات‌های تجاری از کشورهای صربستان، غنا، سومالی، ترکیه و… به استان مرکزی آمدند و هم اکنون در حال رایزنی با کشور عمان جهت بازدید از استان مرکزی به منظور آشنایی با ظرفیت‌های موجود هستیم، بنابراین تحریم‌ها نمی‌تواند در برابر بخش خصوصی مانعی ایجاد کند. اگر از هم‌اکنون چشم‌انداز جشنواره سال آینده ترسیم شد و برنامه‌محور حرکت کردیم، موفق به برگزاری هر رویدادی در هر سطحی خواهیم بود وگرنه پیش کشیدن موضوعاتی نظیر تحریم، بهانه است.
وی گفت: در حال حاضر انار ساوه به کشورهایی نظیر آلمان، کشورهای حاشیه خلیج فارس، روسیه، ژاپن، اتحادیه اروپا، کره جنوبی، ترکیه، عراق، ارمنستان، ایتالیا، عمان، امارات، قطر، پاکستان، کویت، قزاقستان و… صادر می‌شود. وقتی بازار عرضه انار ساوه مشخص است پس باید از همین الان ارتباطات خود را با این کشورها تقویت کرده و با استفاده از ظرفیت اتاق بازرگانی اراک بستر برگزاری جشنواره بین‌المللی را فراهم کنیم. اتاق بازرگانی به طور جدی می‌تواند در این موضوعات ورود کند و هیچ مانعی هم وجود ندارد، اما از ظرفیت این بخش خصوصی استفاده نمی‌شود.
جشنواره‌های بین المللی ظرفیت‌های بسیار خوبی برای جذب گردشگر خارجی هستند بویژه اگر محور برگزاری این جشنواره‌ها غذا، محصولات کشاورزی و فرهنگ باشد، بر این اساس از این دیدگاه نیز می‌توان به اهمیت برگزاری جشنواره محصول شاخصی همچون انار در سطح بین المللی پرداخت.
مدیرکل گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در اینباره به ایسنا گفت: قرن‌هاست که انار در فرهنگ و تاریخ ایران مورد توجه است و نشان‌های این توجه را در سنگ‌نگاره‌های تخت جمشید تا نگاره‌های دوران مادها، اشکانیان، ساسانیان و دوران اسلامی می‌توان مشاهده کرد.
سیدمصطفی فاطمی با بیان اینکه در مسیر جاده ابریشم، انار به عنوان یک میوه مهم مورد توجه بوده، ولی خاستگاه اصلی آن مناطق زاگرسی ایران است، اظهار کرد: این میوه بهشتی در حواشی زاگرس تولید می‌شده و در طول تاریخ بهترین نوع انار در ایران تولید شده و از ایران به سایر نقاط جهان ارسال شده و همواره مورد توجه قرار داشته است.
وی با اشاره به اینکه ایران بزرگترین تولیدکننده انار دنیا و ساوه بزرگترین تولیدکننده انار ایران است، گفت: این محصول ایرانی آوازه جهانی دارد، اما برند انار ایران صرفا مبتنی بر حجم تولید ایجاد نشده و به معرفی آن از شیوه‌های گوناگون وابسته است که بخشی از آن در حوزه فرهنگ و رسانه نمود پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه جشنواره‌های برداشت محصول همواره در دنیا مورد توجه بوده است، گفت: ایران در حوزه جشنواره‌های برداشت محصول از دیرباز پیشگام بوده و جزو نخستین کشورهایی بوده که در هنگام برداشت محصول جشن برگزار می‌کرده است که مهمترین آن‌ها جشن مهرگان است.
فاطمی با بیان اینکه جشن‌های برداشت محصول به عنوان رویکردهایی برای برندسازی محصولات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، تصریح کرد: بسیاری از کشورهای تولیدکننده انار علیرغم اینکه میزان تولید انار آن‌ها از ایران بسیار کمتر است اقدام به برپایی جشنواره انار می‌کنند تا بتوانند با برندسازی، محصول تولیدی خود را به دنیا معرفی کنند، اما رویکردهای آنان در برپایی جشن انار بسیار قوی‌تر از ایران بوده است و توانسته‌اند جشن‌های خود را حتی در رده‌های جهانی به ثبت رسانده و در فهرست آثار ناملموس جهانی به ثبت برسانند.
وی با اشاره به افزایش تعداد جشن‌های انار در شهرهای مختلف ایران گفت: با وجود تعدد و تنوع برپایی جشن‌های انار، اما برگزارکنندگان هنوز نتوانسته‌اند این جشن‌ها را در قالب بین‌المللی برپا کنند تا بتوانند با برگزاری جشنواره بین‌المللی بستر حضور گردشگران جهانی را فراهم کنند و شهر تولیدکننده انار در ایران به مقصد گردشگری بین‌المللی تبدیل شود.
وی در ادامه گفت: یکی از ضعف‌های ایران در حوزه تولیدات محصول این است که صرفا بر تولید محصول متمرکز شده و از برندسازی آن غلفت کرده و برندسازی در اولویت قرار نگرفته است.
برگزاری جشنواره بین‌المللی انار مستلزم همکاری سه وزارتخانه مدیرکل گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درخصوص دیگر دلایل برگزاری جشنواره بین‌المللی انار در ایران، گفت: بخشی از این مسئله به حوزه کشاورزی و بخش دیگر به حوزه گردشگری برمی‌گردد. در حوزه گردشگری بسیار مشتاق هستیم تا این رویداد مهم ایران در سطح بین‌المللی برگزار شود. وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری متولی برگزاری جشنواره‌هایی است که همراه با بازار همگانی برپا شود، اما برای تحقق این رویداد جهانی باید وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان مجری برگزاری جشنواره‌های حوزه تولید و کشاورزی، مشارکت کنند.
او با تاکید بر اینکه نگاه تولیدمحور صرف به محصولات کشاورزی و بی‌توجهی به برگزاری جشنواره در سطح بین‌المللی موجب شده است که از جهانی شدن جشنواره غفلت شود، گفت: باید نگاه به محصولات کشاورزی را صرفا از تولیدمحوری به برندسازی تغییر داد تا بتوان محصول تولیدی را در قالب یک جشنواره به دنیا معرفی کرد.
فاطمی گفت: جذابیت‌هایی در حوزه گردشگری ایران وجود دارد که در سایر نقاط جهان وجود ندارد و این جذابیت‌ها و مزیت‌ها عاملی برای معرفی کشورمان به سراسر جهان است. جشنواره ملی انار ساوه عاملی برای معرفی بخشی از هویت و فرهنگ این شهرستان بود و داشته‌های این منطقه را به تصویر کشید. در واقع هرچقدر در حوزه هویت و فرهنگ سرزمین خود تلاش کنیم تاثیر آن را بیشتر در حوزه گردشگری خواهیم دید.
وی گفت: باید دفاتر خدمات مسافرتی داخلی و خارجی در خدمت این جشنواره‌ها باشند و با برگزاری تورهای گردشگری و تفریحی، به رونق جشنواره کمک کنند. بخشی از این کار بر عهده وزارت میراث فرهنگی است، اما به تصویرکشیدن جاذبه‌های هویتی و گردشگری جشنواره، بر عهده برگزارکنندگان است.
این مقام مسئول در وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در ادامه با تاکید بر لزوم توسعه گردشگری خوراک و رویدادهای محصول‌محور گفت: همه‌ساله حدود ۳۰۰ رویداد گردشگری در کشور با محوریت برداشت محصول و غذا برگزار می‌شود. بسیاری از رویدادهایی که در ایران برگزار می‌شود با موضوع گردشگری خوراک و برداشت محصول است و بر این اساس، تقویم رویدادهای گردشگری در وزارتخانه تدوین و در قالب سامانه ثبت رویدادها در تقویم گردشگری کشور به مردم معرفی می‌شود.
وی در ادامه، با بیان اینکه ظرفیت بالایی برای برگزاری رویدادهای برداشت محصول در ایران وجود دارد، گفت: عدم تمرکز بر روی برگزاری جشنواره انار در سطح بین‌المللی، عمده‌ترین دلیل برگزار نشدن این رویداد در سطح جهان است. جشنواره بین المللی، نیاز به حضور طرف‌های بین المللی دارد که این مهم نیز مورد توجه قرار نگرفته و لازم است وزارت امورخارجه متولی این موضوع باشد.
فاطمی گفت: برگزاری نمایشگاه‌ها بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است و چون مرتبط با برداشت محصول است باید وزارت جهاد کشاورزی نیز مداخله کند که قطعا با مشارکت وزارت امور خارجه می‌توان این رویداد را جهانی کرد.
وی تصریح کرد: برای برگزاری جشنواره بین‌المللی باید جاذبه‌های ایران را بیشتر به رخ کشید. صرف اینکه یک جشنواره همراه با نمایشگاه عرضه محصول برگزار شود، جاذبه ایجاد نمی‌کند بلکه باید در کنار جشنواره، آئین‌های برداشت محصول را در نقاط مختلف به تصویر کشیده تا جاذبه ایجاد شود. آئین‌هایی که بر گرفته از فرهنگ گذشته ایران شامل موسیقی، صنایع دستی و… است.
فاطمی بیان کرد: باید در حوزه تبلیغات و اطلاع‌رسانی نیز از ابزارهای مختلف رسانه‌ای استفاده کرد تا در کنار فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز، زمینه برگزاری جشنواره انار در سطح بین المللی فراهم شود.
ایران بزرگ مامن و خاستگاه بسیاری از محصولات کشاورزی در دنیاست که اگر بخواهد می‌تواند بازار این محصولات را در اختیار خود داشته باشد. محصولاتی همچون انار، پسته، زعفران و… که اتفاقا جذابیت‌های بسیار بالا و علاقمندان بین‌المللی بسیار دارند، اما متاسفانه هیچگاه به این حوزه ورود نشده و شاید اولویتی در این خصوص احساس نشده است در حالی که اگر به دنبال اقتصاد غیرنفتی هستیم، یک راه بسیار ثروت‌آفرین و بسیار کم‌هزینه‌تر از اقتصاد نفت، اقتصاد کشاورزی است که شاخه‌های مختلفی داشته و به راحتی به بازارهای گردشگری، درمان، محصولات آرایش و بهداشتی و… متصل می‌شود و در قالب هم‌افزایی با آن‌ها می‌تواند دریچه‌های رونق را به روی اقتصاد غیرنفتی کشور باز کرده و ایران را از تکیه بر نفت نجات دهد.
دیگر اینکه، در دوران کم‌آبی و در شرایطی که پیش‌بینی‌ها از وقوع جنگ‌های آینده با محوریت آب سخن می‌گویند، باید درخصوص ثروت‌آفرینی محصولات کشاورزی که ۹۰ درصد منابع آبی کشور را مصرف می‌کنند! بسیار جدی‌تر و بلندمدت‌تر فکر و برنامه‌ریزی و اجرا کرد تا آب گرانقیمتی که صرف تولید کشاورزی می‌شود هدر نرفته و به محکم شدن پایه‌های اقتصادی کشور کمک کند.
امید است دست‌اندرکاران برگزاری جشنواره ملی انار ساوه با احصای نقاط قوت و ضعف سه جشنواره گذشته و تشکیل دبیرخانه دائمی با هدف برگزاری سلسله نشست‌های مستمر با حضور کارشناسان، صاحب نظران، هیات‌های تجاری، ظرفیت بخش دولتی و خصوصی از هم اکنون برای برگزاری جشنواره چهارم در گستره بین‌المللی‌خیز بردارند تا ضمن معرفی و شناساندن بهتر این محصول و برندسازی آن، یک رویداد جهانی با مزیت‌های فراوان اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی برای ایران رقم بخورد.
۶ فیلم فانتزی جدید برای علاقمندان به هری پاتر 
طرز تهیه ۵ نوع غذای ساده و متفاوت با عدس + معرفی انواع عدس و کاربرد آن‌ها 
چرا سشوار باد گرم نمیدهد؟ + راههای رفع مشکل 
۸سفید زیبای وحشی که نگاه خیرهتان را جذب می‌کنند 
بیوگرافی بازیگرانی که در مراسم جشنواره حافظ ۱۴۰۳ جایزه گرفتند 
۱۰ کار سریع که پس از رفتن مهمانها باید انجام دهیم تا همه چیز مثل قبل شود 
