قاچاق طلای سرخ بلای جان تجارت رسمی زعفران

سید روح اله لطیفی، اظهار داشت: در نیمه نخست امسال صادرات زعفران ۴۱.۵ درصد در وزن و ۵۲.۲ درصد در ارزش کاهش داشته و حتی با وجود افزایش قیمت داخلی زعفران شاهد کم اظهاری این محصول به میزان ۱۸.۶ درصد نسبت به سال قبل در ازای هر کیلوگرم هستیم که قاچاق و خروج غیر رسمی زعفران از معضلات تجارت این محصول به شمار می‌آید.

به گزارش ایسنا، وی اظهار کرد: زعفران در کنار خشکبار از کالا‌های مزیت دار ایران است که با وجود سهم بالای ایران در تولید این محصول در جهان نقش آفرینی آن در بازار‌های جهانی شایسته نیست و باید با نگاه ملی، در کنار هم برای تولید، فراوری، بسته بندی، بازاریابی و فروش آن برنامه داشته باشیم و دولت نقش تسهیلگری، مشوق و همراه را در این خصوص ایفا کند.

وی گفت: صادرات زعفران در ۶ ماهه نخست امسال ۵۷ هزار و ۱۰۱ کیلو گرم (۵۷.۱ تن) به ارزش ۴۹ میلیون و ۴۶۵ هزار و ۹۶۰ دلار بوده که نسبت به ۶ ماهه نخست سال گذشته در وزن ۴۱.۵ درصد و در ارزش ۵۲.۲ درصد کاهش داشته است.

لطیفی افزود: خوشبختانه حدود ۴۵ درصد از زعفران صادر شده در این مدت در قالب بسته‌بندی بین یک تا ۳۰ گرم انجام شد و حدود ۵۵ درصد هم بالای ۳۰ گرم و در قالب فله‌ای بوده است که این میزان نسبت به مدت مشابه که ۷۱.۳ درصد به شکل فله‌ای و ۲۸.۷ درصد در قالب بسته بندی بوده رشد خوبی در صادرات با هویت ایرانی داشته است.

لطیفی گفت: با وجود حفظ سطح زیر کشت زعفران و تداوم تولید شاهد کاهش صادرات زعفران بودیم که شاید بتوان گفت میزان قاچاق این محصول، به اندازه همان مقدار کاهشی است که در آمار صادرات رسمی زعفران از گمرکات کشور به بازار جهانی نشان می‌دهد.

وی درخصوص چرایی قاچاق اظهار کرد: قاچاق با قانون گریزی زمانی اتفاق می‌افتد که این اقدام قبیح برای عامل آن صرفه داشته باشد و مجازات آن بازدارنده نبوده و یا از طریق قانونی موانع بیشتری داشته باشد، بیشتر این محصول به افغانستان منتقل و سپس به سایر کشور‌ها از جمله هند با برند افغان صادر می‌شود.

لطیفی درخصوص چرایی قاچاق زعفران به افغانستان افزود: نخست این که استان‌های تولیدکننده اصلی این محصول همجوار با افغانستان بوده و خروج زعفران از کشور از طریق شهروندان ایرانی و افغانستانی که گاهی اوقات نسبت قومی و فامیلی دارند راحت‌تر انجام می‌شود. موضوع دوم به مسئله رفع تعهد ارزی بر می‌گردد. تمایل به عدم بازگشت ارز، سبب شده تا بخشی از فعالان این حوزه به سمت صادرات غیررسمی کشیده شوند. موضوع سوم به همجواری افغانستان با کشور هند بر می‌گردد که مصرف کننده ۵۰ تا ۶۰ تن زعفران در سال است. همکاری این دو کشور در بحث تعرفه گمرکی سبب شده تا زعفران ایرانی اگر از کانال افغانستان به هند صادر شود برای این کشور با تعرفه صفر درصدی همراه است در حالی که این عدد برای تجار با مبدا ایران به کشور هند ۳۸ درصد است.

وی تاکید کرد: هم تجار با نگاه ملی به این موضوع توجه کنند و هم مسئولان حوزه دیپلماسی اقتصادی با رایزنی با مسئولان هند زمینه تعاملات بهتری بین دو کشور ایجاد کنند تا مانع تجارت غیررسمی طلای سرخ که یکی از ارزآورترین محصولات کشاورزی است، شوند.

این مسئول یادآور شد: تسهیل تجارت و رفع چالش‌های تعهد ارزی هم می‌تواند به کاهش تجارت غیررسمی زعفران کمک کند.

مقصد‌های زعفران ایرانی کجاست؟

سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت درخصوص مقاصد زعفران ایران اظهار کرد: این محصول در ۶ ماه نخست سال به ۵۰ کشور جهان صادر شد. مقصد اول امارات بود با عدد ۱۵ هزار و ۶۱۰ کیلو گرم که تقریبا ۲۸ درصد صادرات را به خود اختصاص داده است.

وی در ادامه افزود: دومین مقصد، اسپانیا بوده که متاسفانه حدود ۱۰۰ سال است زعفران ایرانی را به نام اسپانیا می‌شناسند. ۱۱ هزار و ۵۶ کیلوگرم زعفران به این کشور صادر شد که ۷ هزار و ۶۶۵ کیلوگرم آن به شکل فله‌ای بوده است. مقصد سوم چین بوده با صادرات ۱۰ هزار و ۴۷۳ کیلو گرم که از این میزان ۸ هزار و ۱۴ کیلو گرم به شکل فله‌ای انجام شده است. افغانستان مقصد چهارم صادرات زعفران ایرانی است که ۶ هزار و ۹۰۸ کیلوگرم صادرات رسمی به این همسایه صورت گرفته است. ۳ هزار و ۶۴۱ کیوگرم صادرات در قالب فله‌ای بوده است. قطر با خرید ۲ هزار و ۲۶۳ کیلوگرم مقصد پنجم است که ۷۰۱ کیلوگرم به شکل فله‌ای بوده است.

لطیفی به سایر بازار‌ها اشاره کرد و ادامه داد: مقصد ششم صادرات زعفران ایران، ایتالیا است با رقم ۲ هزار و ۴۶۰ کیلوگرم که بخش زیادی از آن (۱۵۹۹ کیلو گرم) به شکل فله‌ای بوده است. مقصد هفتم عمان است با صادرات ۱۴۴۳ کیلوگرم که ۵۰۰ کیلوگرم آن فله‌ای انجام شده است.

سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت گفت: سایر کشور‌های مقصد زعفران ایرانی عراق، انگلستان، ترکیه، یونان، نپال، موریس، نیوزلند، اتریش، روسیه، فیلیپین، بلژیک، ژاپن، پاکستان، تایلند، تایوان، آلمان، هلند، مالزی، کویت، کانادا، سوییس، سوئد، صربستان و... بوده است.

وی گفت: متوسط قیمت اظهار شده زعفران در ۶ ماهه امسال ۸۶۶ دلار و ۳۹ سنت بود، در صورتی که در ۶ ماهه سال گذشته هزار و ۶۳ دلار و ۷۸ سنت بود که نشان‌دهنده ارزان فروشی یا کم اظهاری منفی ۱۸.۶ درصدی نسبت به سال قبل است.

لطیفی در پایان افزود: زعفران در اردیبهشت با ۱۸ هزار و ۵۲۷ کیلوگرم بالاترین میزان و در مرداد با ۸۰۰۴ کیلوگرم کمترین میزان صادرات را ثبت کرده کرده است.