سایه انتخابات آمریکا بر ۳ درگیری بزرگ خاورمیانه

چه زمانی درگیری‌ها در خاورمیانه متوقف خواهد شد؟ منطقه درگیر سه جنگی است که به یکدیگر مرتبط و در عین حال تا حدی مستقل و به شکل خطرناکی غیرقابل پیش بینی اند. اسرائیل احتمالا طی روز‌های آینده به تلافی حمله موشکی اول اکتبر به ایران حمله خواهد کرد. خشونت‌ها در غزه به رغم کشته شدن [شهادت]یحیی سنوار، مغز متفکر حمله ۷ اکتبر حماس همچنان در حال شعله ور شدن است؛ و جنگ اسرائیل در لبنان ادامه دارد. روز ۲۱ اکتبر نماینده ویژه آمریکا اعلام کرد که اوضاع در لبنان «تشدید و از کنترل خارج شده است.»

به گزارش انتخاب به نقل اکونومیست، در ادامه این مطلب آمده است: این سه درگیری در حالی شکل گرفته که عامل چهارمی به نام انتخابات آمریکا بر آن سایه افکنده است. برخی در داخل دولت بایدن ممکن است امیدوار باشند که تلاش‌های دقیقه نودی برای دستیابی به توافقات آتش بس قبل از آغاز رای گیری بتواند موجب توقف شدت گرفتن کشتار و خون ریزی در خاورمیانه شود و در نتیجه شانس انتخاب کامالا هریس به عنوان رئیس جمهور افزایش یابد. اما اسرائیل ممکن است انگیزه‌هایی برای ادامه درگیری‌ها داشته باشد: اینکه پیروزی ترامپ احتمالا با اعطای آزادی عمل بیشتر به تل آویو معادلات استراتژیک را تغییر دهد.

با جنگ اسرائیل علیه ایران آغاز می‌کنیم که پتانسیل تبدیل شدن به بزرگترین درگیری در کل منطقه را دارد. از زمان حمله موشکی اول اکتبر ایران به اسرائیل که دومین حمله این کشور در طی ۶ ماه گذشته به شمار می‌رود، اسرائیل در حال آماده شدن برای پاسخی قدرتمندانه به ایران بوده است. گفته می‌شود که کابینه اسرائیل هفته گذشته تصمیم گرفته که چه اهدافی مورد حمله قرار بگیرند، اما زمان حمله هنوز مشخص نیست.

تحریک آمیزترین اهداف اماکن هسته‌ای و پایانه‌های نفتی خواهد بود. آمریکا تلاش کرده تا اسرائیل را قانع کند به اهدافی که از نظر استراتژیک حساسیت کمتری دارند، نظیر کارخانجات موشک سازی و پهپادی ایران حمله کند. مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی معتقند بایدن و نتانیاهو توافق کرده اند که اسرائیل عمدتا روی اهداف نظامی و نه اهداف هسته‌ای یا زیر ساخت‌های انرژی تمرکز نماید. اما حتی چنین واکنشی نیز احتمالا موجب انجام حمله‌ای دیگر از سوی ایران خواهد شد. 

تنظیم هر گونه حمله ای، به شکلی که آسیبی عمده به ایران وارد سازد، اما این آسیب آنچنان دردناک نباشد که ایران را وادار به تشدید بیشتر تنش نماید کاری بس دشوار و پرریسک است. دامنه اهداف قابل قبول همچنان ممکن است در حال تغییر باشد. در روز ۱۹ اکتبر یک پهپاد حامل مواد منفجر در نزدیکی اقامتگاه تابستانی نتانیاهو منفجر شد. این حمله از سوی حزب الله لبنان انجام گرفت که یک نیروی تحت حمایت ایران است. ایران به صورت رسمی هر گونه مداخله در تلاش مستقیم برای هدف قرار دادن نخست وزیر اسرائیل را رد کرده است. با این حال اسرائیل ممکن است از این حمله به عنوان توجیهی برای هدف قرار دادن اهداف باارزش در ایران از جمله رهبران این کشور استفاده کند.

در غزه، آتش بس هنوز دور از دسترس به نظر می‌رسد، هرچند که تعداد تلفات جنگ بیش از پیش از رقم ۴۰ هزار نفر فراتر می‌رود. طی یک سال گذشته فرض دیپلمات‌ها این بوده که آتش بس در غزه کلید جلوگیری از وقوع یک درگیری منطقه‌ای است. مفاد چنین آتش بسی آزادی گروگان‌ها و خروج اسرائیل از غزه خواهد بود که منجر به کاهش تنش‌ها در کل خاورمیانه خواهد شد. دولت بایدن امیدوار بود که بتواند از این طریق به معامله‌ای بزرگ برای ایجاد تغییراتی مهم در منطقه دست یابد که طی آن عربستان و دیگر دولت‌های سنی منطقه مسئولیت بازسازی غزه را بر عهده بگیرند و اسرائیل و فلسطینیان متعهد به راه حل دو دولتی شوند.

تاکنون کشته شدن یحیی سینوار در درگیری با نیرو‌های اسرائیلی در روز ۱۶ اکتبر نتوانسته دستیابی به آتش بس را محتمل‌تر سازد. در حالی که حماس تحت فشار قرار دارد، اسرائیل با شتاب در حال استفاده از مزیت نظامی‌ای است که در اختیار دارد. تل آویو احتمالا می‌خواهد از شناسایی بقایای حماس به عنوان طرف متقابل در هر گونه توافقی بر سر حکومت بر غزه اجتناب نماید. دستگاه امنیتی اسرائیل از جمله وزیر جنگ این کشور می‌گوید آتش بسی را مد نظر قرار می‌دهد که به اسرائیل اجازه دهد به صورت تدریجی کنترل غزه را به یک نیروی فلسطینی غیرهمسو با حماس واگذار نماید.

اما نتانیاهو هرگونه توافقی که را که شامل خروج از کوریدور فیلادلفی و مرز غزه و مصر باشد رد می‌کند. مقام‌های اسرائیلی گفته اند ممکن است شانسی برای نجات برخی از گروگان‌ها در نتیجه دستیابی به یک توافق وجود داشته باشد، اما به نظر می‌رسد که نخست وزیر اسرائیل می‌خواهد تا بعد از حمله به ایران منتظر بماند.

صحنه سوم جنگ در لبنان است. هرچند حماس در ۷ اکتبر ضربه‌ای جدی به اسرائیل وارد کرد، اما استراتژیست‌های اسرائیلی حزب الله را نیرویی قدرتمندتر و تهدیدی بزرگتر می‌دیدند. آنها نگران بودند که حزب الله حمله‌ای مشابه ۷ اکتبر با گستردگی بسیار بیشتر انجام دهد و از این رو ضرورت اقدام علیه این گروه را احساس می‌کردند. در طی کمتر از سه ماه اسرائیل بخش اعظم کادر رهبری و بخش قابل توجهی از توانمندی‌های موشکی حزب الله را از بین برده است. نیرو‌های زمینی اسرائیل برای از بین بردن مواضع مرزی حزب الله وارد لبنان شده اند. در روز ۲۰ اکتبر اسرائیل مجموعه حملات هوایی‌ای را علیه شبکه مالی حزب الله انجام داد.

یک نتیجه قطعی این است که بعید است اسرائیل تا قبل از حمله به ایران و هرگونه حمله متقابل این کشور آتش بس در غزه یا لبنان را بپذیرد. اما حتی در آن زمان هم پایان دادن قطعی به درگیری‌ها بستگی به یک عامل نهایی خواهد داشت و آن انتخابات آمریکاست. 

کامالا هریس وعده داده که سیاست حمایت از اسرائیل دولت بایدن را ادامه دهد. اما وی تاکید بیشتری روی پایان یافتن درگیری‌ها دارد و درد و رنج فلسطینیان در غزه را مورد اشاره قرار داده است. با این حال به هیچ وجه روشن نیست که پیروزی وی می‌تواند موجب کوتاه‌تر شدن زمان جنگ‌های خاورمیانه شود یا نه. اولا بایدن تا پایان ماه ژانویه همچنان رئیس جمهور آمریکا خواهد بود. ضمنا با قطعی شدن پیروزی کاندیدای دموکرات، احتمالا اسرائیل ممکن است آزادی عمل بیشتری برای ضربه زدن به ایران و نیرو‌های نیابتی اش پیدا کند. یا اینکه اسرائیل ممکن است احساس کند که می‌تواند اقتدار رو به زوال دولت بایدن را نادیده بگیرد.

اما اگر ترامپ پیروز شود چه؟ در جریان مناظره ماه جولای او گفته که اسرائیل باید اجازه داشته باشد که کار را در غزه تمام کند. ترامپ در روز ۴ اکتبر هم گفته که اسرائیل باید به اماکن هسته‌ای ایران حمله نماید. جنگ‌های خاورمیانه بعید است تا زمان شروع به کار رئیس جمهور بعدی آمریکا پایان یابد. بلکه این احتمال وجود دارد که این جنگ‌ها به دشوارترین مشکل روی میز رئیس جمهور بعدی تبدیل شود.