جنگ در غرب آسیا و معمای اتمی ایران

فرارو- پایگاه خبری-تحلیلی "میدل ایست مانیتور" در گزارشی با اشاره به اوج گیری تنش‌های منطقه‌ای در غرب آسیا و احتمال انفجار یک جنگ فراگیر در این منطقه، به طور خاص سعی کرده چشم انداز‌های مرتبط با پرونده اتمی ایران را مورد واکاوی قرار دهد. این پایگاه خبری تاکید دارد که جنگ جاری در منطقه که از یک سال قبل آغاز شده، بدون تردید از تاثیرات قابل توجهی برروند گرپرونده اتمی ایران برخوردار بوده است.

ایران اکنون بازیگری مهم در قالب درگیری‌های منطقه‌ای است و روند این درگیری‌ها، به حوزه توان اتمی این کشور نیز کشیده شده است. کما اینکه اکنون برخی این گزاره را مطرح می‌کنند که امکان دارد اسرائیل به سایت‌های اتمی ایران در واکنش به عملیات وعده صادق ۲ حمله کند. در جبهه مقابل، ایران هم در برابر تهدیدات خارجی علیه خود سکوت نخواهد کرد و جدا از اینکه پاسخ‌هایی را به آن‌ها خواهد داد، در عین حال، کاملا محتمل است که برخی تغییرات را در دکترین اتمی‌اش هم لحاظ کند. معادله‌ای که می‌تواند تهران را به سمت دستیابی به سلاح‌های اتمی سوق دهد. از این رو، درگیری‌های جاری در سطح منطقه نسبت مستقیمی با پرونده اتمی ایران هم دارند و نمی‌توان این دو را از هم جدا کرد. 

به گزارش فرارو و به نقل از میدل ایست مانیتور؛ حمله موشکی اخیر ایران به اسرائیل، رویداد بسیار مهمی در قالب تحولات جاری در منطقه غرب آسیا و جنگ افروزی‌های اسرائیل بود. در این راستا، بسیاری از تحلیلگران دیدگاه‌های مختلفی را در مورد وضعیت پرونده هسته‌ای ایران در بحبوحه اوج گیری تنش‌های منطقه‌ای نیز مطرح می‌سازند.

اکنون بسیاری از صاحب نظران بر این باورند که ایران از حیث پیشرفت توانمندی‌های اتمی خود، بیش از هر زمان دیگری به کسب سلاح‌های اتمی نزدیکتر است. با این همه، هنوز هیچکس نمی‌داند که آیا اسرائیل در واکنش به عملیات موشکی اخیر ایران، سعی دارد تاسیسات اتمی این کشور را بمباران کند یا خیر. اقدامی که اگر به هر نحو در دستورکار باشد می‌تواند به یک جنگ گسترده منطقه‌ای ختم شود.

پس از آنکه دولت آمریکا از توافق برجام در سال ۲۰۱۸ خارج شد، تهران نیز رویه‌های مستقلی را در پیش گرفت و به پیشرفت‌های قابل توجهی در حوزه توان هسته‌ای خود دست یافت. اکنون بسیاری از محدودیت‌هایی که در قالب توافق برجام بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحمیل شده بود، بی‌معنی هستند.

ایران در شرایط فعلی در قیاس با گذشته از موقعیت به مراتب مستحکم‌تری برخوردار است و اهرم‌های متنوع‌تری را در مواجهه با غرب و اسرائیل در اختیار دارد. در این زمینه برخی از تحلیلگران به طور خاص به این نکته اشاره می‌کنند که افزایش تعاملات و همکاری‌های تهران-مسکو در بحبوحه جنگ اوکراین یکی از محرک‌های اصلی این مساله بوده است. در این راستا، اینطور ادعا می‌شود که روسیه اقدام به تقویت توانمندی‌های ایران در حوزه اتمی می‌کند و تهران نیز کمک‌های لازم را به روسیه در بحبوحه جنگ اوکراین از حیث ارائه برخی از تسلیحات به این کشور می‌کند.

مذاکرات اتمی ایران سال هاست که در جریان است و البته که پس از خروج آمریکا از توافق برجام، نیازمند برخی تحولات تازه است. با این همه، هنوز هیچ اقدام موثری در این رابطه صورت نگرفته است. از این رو، تحولات جاری در منطقه فرصت‌ها و انگیزه‌های به مراتب بیشتری را در اختیار تهران گذاشته تا نسبت به توسعه هر چه بیشتر توانمندی‌های اتمی خود اقدام کند. در این چهارچوب، تقویت موضع ایران در حوزه توان اتمی‌اش سبب شده تا وزن گفتگو و تعامل با این کشور به مراتب سنگین‌تر از برخورد قهری با آن باشد. ایران در این رابطه به طور خاص پالس‌های معناداری را به واشینگتن می‌فرستد.

تهران تاکنون بار‌ها و بار‌ها اعلام کرده که حاضر است در قالب مساله اتمی خود با طرف‌های غربی مذاکره کند. مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران پیش از حضور نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد این مساله را به عینه مورد اشاره قرار داد. در این رابطه، برخی بر این باورند که تاکیدات پزشکیان مبنی بر آمادگی تهران برای مذاکره با غرب با محوریت مساله اتمی ایران، در نوع خود نوعی اتمام حجت از ناحیه تهران با جهان غرب را برجسته می‌کند.

با این حال، بسیاری از تحلیلگران با اشاره به روند تحولات جاری منطقه ای، به این نکته اشاره دارند که این تحولات از تاثیرات قابل توجهی بر معادله اتمی ایران برخوردارند. ایران اکنون بخشی از تحولات جاری در سطح منطقه است. این کشور قویا از جریان مقاومت در غرب آسیا حمایت می‌کند و این موضوع سبب می‌شود تا تهران نیز بخشی از برونداد‌ها و نتایج نهاییِ ناشی از درگیری‌های منطقه‌ای باشد.

آنچه مخاطب قرار دادن موثر پرونده اتمی ایران در شرایط کنونی را سخت و پیچیده می‌کند، رویکرد‌های خاص آمریکا و اسرائیل است. آن‌ها هرگونه فضا برای مذاکرات بیشتر با تهران را در حوزه هسته‌ای با رویکرد‌های خاص خود گرفته و مسدود کرده اند. در حقیقت، دولت آمریکا در سمت و سویی قرار گرفته که عملا تهران را در مسیر تبدیل شدن به یک قدرت اتمی قرار داده است. 

حداقل در شرایط فعلی باید منتظر ماند و دید که اقدام اسرائیل علیه ایران چه خواهد بود. اقدامی که قطعا بدون هماهنگی با آمریکا صورت نخواهد گرفت. با این همه، روند جاری تحولات منطقه‌ای به سمتی است که پرونده اتمی تهران با چشم انداز‌های تازه‌ای رو به رو خواهد شد. آنچه مسلم است این نکته می‌باشد که ایران باز هم در حوزه هسته‌ای خود به پیشرفت‌های بیشتری خواهد رسید. موضوعی که خود حامل هشدار‌های بیشتر و بیشتری برای غرب و اسرائیل است.