احتکار خودرو یا روند تجاری سازی؟

در شرایطی که اشتراک‌گذاری یک عکس از پارکینگ خودروسازان در شبکه‌های اجتماعی واکنش‌های زیادی برانگیخته است، آمارها نشان می‌دهد که اساسا دپوی خودرو در پارکینگ به نفع خودروسازان نیست. اما دلیل دپو یا احتکار خودرو چیست؟

 به گزارش همشهری، بیشتر از یک دهه است که ماجرای دپوی خودرو در پارکینگ خودروسازان به داستانی تکراری تبدیل شده است.

در تازه‌ترین رویداد به‌تازگی تصویری در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده که نشان می‌دهد در پارکینگ شرکت ایران‌خودرو تعداد زیادی خودرو پارک شده است. با استناد به همین عکس، بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی استدلال می‌کنند که خودروسازان در حال دپوی خودرو هستند تا قیمت‌ها را افزایش دهند.

بسیاری از کاربران استدلال می‌کنند که عامل افزایش قیمت خودرو خود خودروسازان هستند. در مقابل، کارشناسانی هم هستند که معتقدند رشد قیمت خودرو به عوامل زیادی بستگی دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها در ایران قیمت ارز است. 

اصل ماجرای دپوی خودروها در پارکینگ چیست؟

دپوی خودرو در پارکینگ خودروسازان به موضوع تجاری‌سازی و طی شدن مراحل قانونی برای فروش این محصولات پس از تولید مربوط می‌شود. 

به‌طور طبیعی یک خودرو پس از تولید باید یک‌سری مراحل قانونی را سپری کند تا به مرحله تجاری‌سازی و فروش برسد. برای اینکه یک خودرو آماده فروش شود باید مجوزهای لازم را از ارگان‌های مختلف برای شماره‌گذاری و تأیید نهایی سازمان ملی استاندارد و حتی سازمان محیط‌زیست را دریافت کند تا خودرو تولیدشده قابل فروش به مشتریان باشد. 

نکته مهم در مورد تعداد خودروهای پارک‌شده در پارکینگ خودروسازان این است که اگر یک خودرو در پارکینگ خودروسازان دپو شود، براساس قراردادهای منعقدشده با مشتریان برای خودروسازان مشمول هزینه‌های زیادی می‌شود. 

طبق قرارداد، چنانچه خودرویی دیر به مشتریان تحویل داده شود، مشمول جریمه دیرکرد می‌شود و این موضوع می‌تواند هزینه‌های زیادی به خودروسازان تحمیل کند. به عبارت دیگر، تأخیر در شماره‌گذاری و تحویل خودروها منجر به پرداخت جریمه از سوی خودروسازان می‌شود. 

از سوی دیگر، خودروسازان موظف به دریافت مجوزهای لازم از سازمان‌های مرتبطند و تأخیر حتی یک‌روزه در این فرآیند منجر به تجمع خودروها در پارکینگ خودروسازان به میزان تولید روزانه می‌شود. یعنی اگر فقط یک روز مجوزهای لازم برای خودروها صادر نشود، هزاران خودرو از کارخانه وارد پارکینگ خودروسازان می‌شود و تعداد خودروهای دپوشده افزایش می‌یابد. 

واکنش سال گذشته اژه‌ای به احتکارخودرو

این سیاست همیشگی خودروسازان در چند سال اخیر است که هرگاه بازار برای مدتی آرام و راکد و قیمت‌ها نزولی می‌شود، خودروسازان با کاهش عرضه به بازار تلاش می‌کنند مانع کاهش بیشتر قیمت‌ها شوند.

از ابتدای سال جاری تاکنون قیمت‌ها در بازار خودرو کاملا نزولی بوده است. محصولات ایران‌خودرو در بازار بین ۱۰۰تا ۲۰۰میلیون تومان ارزان شده‌اند. 

ایران‌خودرو سال گذشته نیز اقدام به احتکار خودرو کرد که دخالت نهادهای نظارتی را به‌دنبال داشت. 

مهرماه سال گذشته هم ایران‌خودرو به‌دنبال افشای تصاویری از دپوی محصولاتش، نداشتن مجوز استاندارد را بهانه کرد که رئیس قوه قضاییه آن را رد کرد.

 غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه مهرماه۱۴۰۲ گفت: حسب اعلام سازمان تعزیرات، در جریان بازدید از یک پارکینگ مستقر در خراسان رضوی، ۱۰هزار خودرو عرضه‌نشده مشاهده شد که ۶هزار دستگاه از آن‌ها دارای ایراد و نقص فنی بود و ۴هزار دستگاه دیگر بلااشکال بودند، اما عرضه نمی‌شدند و به محض بازدید و ورود سازمان تعزیرات، متولی عرضه خودرو در آن بخش با شتاب‌زدگی و تعجیل مشغول عرضه و واگذاری خودروها شد. علی‌ای‌حال، باید مقوله عرضه خودرو به‌صورت جامع و کامل مورد بررسی و پیگیری قرار گیرد و موضوع به‌صورت شفاف برای مردم و مشتریان تبیین شود.

اشاره رئیس قوه قضاییه به احتکار ۴هزار هایما توسط شرکت ایران‌خودرو بود که مدیران این شرکت مدعی بودند استاندارد صندلی ندارند، اما پس از رسانه‌ای شدن این احتکار اقدام به تحویل آن‌ها کردند. 

همچنین ۱۱مهرماه سال گذشته مدیرکل دفتر صنایع حمل‌ونقل و ماشین‌آلات سازمان ملی استاندارد در بازدید از پارکینگ‌های خودروسازان بزرگ کشور گفت: در پارکینگ ایران‌خودرو، خودروهای رانا، پژو پارس، دنا و تارا موجود است که همه این خودروها تأییدیه استاندارد دارند و مشکلی برای تحویل به مشتری ندارند. 

به گفته مهدی انگورج، دپوی خودروها در پارکینگ به خودرو آسیب وارد می‌کند و قطعات لاستیکی و پلاستیکی و همچنین رنگ خودرو دچار آسیب می‌شود. 

رئیس سازمان تعزیرات حکومتی هم دی‌ماه ۱۴۰۲ در بازدید از پارکینگ ایران‌خودرو و دپوی خودروهای این شرکت که اکثر آن‌ها دنا پلاس بود، بر ترخیص فوری آن‌ها تأکید کرد. 

کارشناسان بر این عقیده‌اند که برخی خودروسازان به‌دلیل قیمت‌گذاری دستوری با تولید و دپوی خودرو به بهانه استاندارد درصدد افزایش قیمت هستندکه انتشار تصاویر آن در فضای مجازی و ورود دستگاه‌های نظارتی برای مدتی روند ترخیص و عرضه خودرو را به حالت عادی بازمی‌گرداند. 

خودروسازان از گرانی بازار سود می‌برند؟

خودرو به‌دلیل قیمت‌گذاری دستوری‌ای که روی آن انجام می‌شود کالایی رقابتی نیست و قیمت‌هایی که در بازار آزاد دادوستد می‌شود هیچ عایدی‌ای نصیب خودروسازان نمی‌کند و خودروسازان به‌طور کل مجبورند محصولات خود را به قیمت مصوب بفروشند. در چنین شرایطی اما تصاویر مرتبط با پارکینگ ایران‌خودرو که از داخل یک هواپیما گرفته و پربازدید شده، دیروز حتی واکنش ایران‌خودرو را در پی داشت و این شرکت علت وجود خودروهای موجود در پارکینگ را طولانی شدن فرآیند صدور مجوز شماره‌گذاری از سوی سازمان استاندارد اعلام کرد.