چرا جهان در برابر فاجعه انسانی در سودان ساکت است؟

وب‌سایت رسمی مجله Time در تازه‌ترین گزارش به سراغ وضعیت فاجعه بار انسانی در سودان و بی توجهی جهانی به آن رفته و می‌نویسد: دو دهه پیش، جهان در تلاش برای «نجات دارفور» گرد هم آمد، بسیج توده‌ای از خشم جمعی که دولت‌ها و نهاد‌های چندجانبه را مجبور به اقدام کرد. راهپیمایی‌ها، کمپین‌ها و نامه‌نویسی، لحظات سکوت در محوطه‌های دانشگاهی، «روز‌های جهانی دارفور»، حمایت گسترده از سوی سلبریتی‌های هالیوود، همه این‌ها دارفور را به صدر اخبار بین المللی برای مدت‌ها تبدیل کرد.

به گزارش جماران، جورج کلونی در سال ۲۰۰۶ به شورای امنیت سازمان ملل گفت: «از بسیاری جهات ناعادلانه است، اما با این وجود درست است که این نسل کشی تحت نظارت و در سایه سکوت شما خواهد بود. نحوه برخورد شما با آن مبه میراث رهبران این دوره تبدیل خواهد شد.»

کشتار امروز، نه تنها در دارفور، بلکه در سراسر سودان، از بسیاری جهات بدتر از آن زمان است. جنگ تلخی که ۱۷ ماه پیش بین نیرو‌های مسلح سودان (SAF) و نیرو‌های پشتیبانی سریع (RSF) آغاز شد، طبق گزارش سازمان ملل، ۱۸۸۰۰ نفر را به کشتن داده است. اما این تخمین آماری تا حدودی کم شماری محسوب می‌شود. هیچ کس تعداد واقعی کشته شدگان را نمی‌داند.

فاجعه سودان را اکنون می‌توان فقط در موارد فوق‌العاده توصیف کرد: این فاجعه بزرگ‌ترین فاجعه انسانی جهان است، بزرگترین بحران آوارگی در جهان و بزرگترین بحران گرسنگی در جهان است. بیش از ۱۰ میلیون نفر، که ۲۰ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند، در اثر جنگ آواره شده اند. بیش از نیمی از جمعیت، حدود ۲۶ میلیون نفر، اکنون با سطح بحران گرسنگی مواجه هستند. «قحطی»، واژه‌ای که جامعه بین المللی از آن دوری می‌کرد، اکنون در دارفور شمالی اعلام شده است. یک گزارش دلخراش در ماه مه هشدار می‌دهد که تا سپتامبر سال جاری ممکن است تا ۲.۵ میلیون در سودان نفر از گرسنگی بمیرند.

بیست سال پیش، نیرو‌های SAF و RSF یک کمپین نسل کشی را علیه گروه‌های قومی آفریقایی در دارفور رهبری کردند. امروز آن‌ها با یکدیگر می‌جنگند و در عین حال مرتکب نقض جدی حقوق بشر می‌شوند.

نیرو‌های پشتیبانی سریع به ویژه، مبارزات نسل کشی خود را علیه همین جمعیت‌ها احیا کرده و آن را به بقیه کشور گسترش داده است. نیرو‌های پشتیبانی سریع در کنار شبه نظامیان عرب متحد خود به حملات عمدی علیه غیرنظامیان متهم شده که جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی محسوب می‌شود. دادگاه کیفری بین المللی تحقیقات جدیدی را در مورد اتهامات جنایات سنگین ارتکاب یافته توسط نیرو‌های SAF و RSF در دارفور آغاز کرده است.

الفاشر، پایتخت دارفور شمالی، در حال حاضر در محاصره نیرو‌های پشتیبانی سریع است. آلیس وایریمو ندریتو، مشاور ویژه سازمان ملل در پیشگیری از نسل‌کشی، گفت: «در اینکه عوامل و شاخص‌های خطر برای نسل‌کشی و جنایات مربوط به آن در الفاشر وجود دارد و خطرات در حال افزایش است، شکی نیست. از همان ابتدا، جنگ سودان علیه غیرنظامیان عواقب ویرانگری را برای زنان و دختران به همراه داشته است. همانطور که اخیرا در گزارشی به شورای امنیت سازمان ملل متحد گفتم، خشونت جنسی گسترده و سیستماتیک مرتبط با درگیری در سراسر کشور در حال وقوع است. واضح است که نیرو‌های RSF و SAF زنان و دختران ۹ تا ۶۰ ساله را در معرض خشونت جنسی قرار داده اند که این یک جنایت جنگی است. هیچ یک از طرفین برای جلوگیری از تجاوز جنسی، حمله به کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و یا نیرو‌های خود، گام‌های معناداری برنداشته اند. رسیدگی به این گونه جرایم استفاده عمدی از خشونت جنسی مربوط به درگیری، عمدتاً توسط نیرو‌های پشتیبانی سریع، با هدف ترساندن مردم برای تسلیم شدن است. اکنون زمان اقدام جامعه بین المللی فرا رسیده است. ما باید دعوت به اقدامی را که دو دهه پیش جهان را فراگرفته بود، تجدید کنیم.»

بسیاری از تلاش‌های دیپلماتیک جامعه بین‌الملل -از جمله تلاش‌های اخیر با میانجیگری ایالات متحده برای تضمین گفتگو‌های بین نیرو‌های امنیتی و نیرو‌های دفاعی امنیت ملی- بر برقراری آتش بس که نمی‌تواند چندان هم پایدار باشد، متمرکز شده است. هیچکدام از دو طرف این مخاصمه تعهدی برای برقراری آتش بس از خود نشان نداده اند. هر دو محاسبه می‌کنند که استفاده از حمایت خارجی منجر به دستاورد‌های نظامی قابل توجهی خواهد شد، به ویژه نیرو‌های پشتیبانی سریع، که بخش عمده‌ای از کشور را به دلیل حمایت امارات متحده عربی در اختیار گرفته است.

در حال حاضر برای نجات جان انسان‌های باقی مانده در سودان باید در سه مرحله دست به اقداماتی زد:

اول، جهان باید حول فراخوانی برای یک نیروی حفاظت غیرنظامی، به ویژه در دارفور، گرد هم بیاید. جامعه مدنی و گروه‌های حقوق بشر از اتحادیه آفریقا و سازمان ملل خواسته اند تا با همکاری یکدیگر سازمانی را ایجاد کنند که به گفته دیده بان حقوق بشر، می‌تواند از غیرنظامیان محافظت کند و موانع برای بازگشت امن آوارگان را از میان بردارد. چنین مأموریتی می‌تواند به ویژه به زنان و دختران کمک کند و واحد‌های پلیس سیار را در بر بگیرد تا بر مکان‌هایی متمرکز شوند که مردم بیشتر در معرض خطر هستند.

دوم، جامعه بین المللی باید از بازیگران خارجی بخواهد که تسلیح طرف‌های متخاصم سودان را متوقف کنند. یک گزارش هیئت کارشناسان سازمان ملل گزارش‌های رسانه‌ها مبنی بر ارسال تسلیحات و تدارکات توسط امارات به نیرو‌های RSF را تایید می‌کند. (امارات متحده عربی این اتهامات را رد کرده است.) گزارش ژوئیه سازمان عفو ​​بین الملل نشان می‌دهد که تسلیحات و مهمات از چین، روسیه، صربستان، ترکیه، یمن و امارات در مقادیر زیادی به سودان وارد می‌شوند. با وجود تحریم تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل که در سال ۲۰۰۴ اعمال شد، این تسلیحات حتی به دارفور سرازیر می‌شوند آنهم در شرایطی که کمک‌های انسانی به این سهولت منتقل نمی‌شوند.

سوم، باید یک روند صلح یکپارچه و هماهنگ با مشارکت همه ذینفعان مرتبط با مشارکت کامل، برابر و معنادار زنان وجود داشته باشد. جنگ سودان طی ۱۶ ماه گذشته با مجموعه‌ای از تلاش‌ها برای برقراری صلح همراه بوده، اما وضعیت همچنان رو به وخامت است. قرار دادن زنان در مرکز مذاکرات صلح می‌تواند به ترسیم راهی جدید کمک کند که به جای منافع نظامی، منافع غیرنظامی را در اولویت قرار دهد.

متأسفانه، تا زمانی که جهان توجه بیشتری به مصیبت سودان نکند، هیچ یک از این‌ها اتفاق نخواهد افتاد. چهره‌های برجسته‌تر باید از رپر آمریکایی پیروی کنند، که اعلام کرد از اجرای برنامه در دبی به دلیل نقش امارات متحده عربی در «نسل‌کشی و بحران بشردوستانه جاری» در سودان خودداری می‌کند. نمی‌توان اجازه داد که سومین کشور بزرگ آفریقا از هم بپاشد، در حالی که جهان سر خود را عامدانه به سمت دیگری چرخانده است. ما باید دارفور و سودان را نجات دهیم، قبل از اینکه خیلی دیر شود.