چرا ولادیمیر پوتین به مغولستان سفر کرد؟

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در سفر به مغولستان با مقام‌های این کشور دیدار کرد. این اولین سفر او به یک کشور «عضو دیوان بین‌المللی کیفری» (ICC) از زمانی است که دادستانی این دادگاه، دستور بازداشت او را صادر کرد.

به گزارش بی‌بی‌سی، این سفر مهم به‌عنوان نشانه‌ای از سرسختی ولادیمیر پوتین در برابر «دیوان بین‌المللی کیفری»، اوکراین، غرب و گروه‌های حقوق بشری تفسیر شده است که همگی خواستار بازداشت او شده‌اند.

مغولستان مدتی طولانی روابط دیپلماتیک نزدیک با روسیه داشته است

سفر پوتین همچنین با هشتاد و پنجمین سالگرد پیروزی قاطع نیروهای مغولستان و شوروی بر امپراتوری ژاپن همزمان شده است. در طول ماه‌ها نبرد در سال ۱۹۳۹، هزاران سرباز از هر دو طرف جان باختند.

رئیس‌جمهور روسیه با استقبال باشکوهی در میدان اصلی اولان‌باتور، پایتخت مغولستان، مواجه شد. سربازانی که بر اسب‌ها سوار بودند، در میدان چنگیزخان صف کشیدند و یک گروه موسیقی آهنگ‌های نظامی در خوش‌آمدگویی به رهبر روسیه نواخت. او همچنین با رئیس‌جمهور مغولستان، اوخناگین خورلسوخ، دیدار کرد.

پیش از ورود پوتین، گروه کوچکی از معترضان در میدان چنگیزخان تجمع کردند. معترضان پلاکاردهایی در دست داشتند که بر رویشان این خواسته‌شان نوشته شده بود: «پوتینِ جنایتکار جنگی را از اینجا بیرون کنید».

یک تجمع اعتراضی دیگر هم در برابر «بنای یادبود قربانیان سیاسی» اولان‌باتور برگزار شد. این بنا به یاد کسانی است که در دوران طولانی رژیم کمونیستی مغولستان، که تحت حمایت شوروی بود، رنج کشیدند. نیروهای امنیتی اجازه ندادند که سایر معترضان، در زمان ورود رئیس‌جمهور روسیه به میدان چنگیزخان، به او نزدیک شوند.

آیا ممکن است که پوتین بازداشت شود؟

دادستانی دیوان بین‌المللی کیفری پارسال اعلام کرد که رئیس‌جمهور روسیه مسئول جنایات جنگی، به‌ویژه در رابطه با اخراج غیرقانونی کودکان از اوکراین به روسیه است.

این دادگاه بین‌المللی همچنین دستور بازداشت ماریا لووا-بلوا، کمیسر حقوق کودکان روسیه را به خاطر همین اتهام‌ها صادر کرده است.

این دادگاه می‌گوید که این جنایات از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، و از زمانی که روسیه تهاجم کامل خود را به اوکراین آغاز کرد، انجام شده‌اند.

کرملین اعلام کرد که در مورد سفر پوتین، هیچ گونه نگرانی ندارد.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت: «ما روابط بسیار خوبی با شرکای خود در مغولستان داریم» و افزود که «البته، تمام جنبه‌های سفر رئیس‌جمهور به‌دقت آماده شده است.»

مسکو پیشتر اتهامات دیوان بین‌المللی کیفری را رد کرده و دستور بازداشت صادر شده را «غیرقابل قبول» خوانده است.

دیوان بین‌المللی کیفری اعلام کرده است که تمام کشورهای عضو موظفند افرادی را که تحت تعقیب این دادگاه هستند بازداشت کنند، اما این دادگاه قدرتی برای دستگیری مظنونان ندارد و تنها می‌تواند در کشورهای عضو، صلاحیت قضایی خود را اعمال کند.

مغولستان کجاست؟

مغولستان کشوری محصور در خشکی در شرق آسیا است که بین چین و روسیه واقع شده و جمعیتی کمی بیش از سه میلیون نفر دارد.

در سال ۱۹۹۰، مغولستان پس از ۷۰ سال حکومت تک‌حزبی به سبک شوروی، به طرف اصلاحات سیاسی و اقتصادی و انتخابات چندحزبی حرکت کرد.

مقادیر زیادی از منابع معدنی دست‌نخورده، مغولستان را به هدفی برای سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل کرده و اقتصاد کوچک اما در حال رشد سریع این کشور را متحول کرده است.

این کشور با وجود دارایی‌هایش، همچنان برای تأمین بخش عمده سوخت و برق مورد نیازش، به روسیه وابسته است.

رابطه مغولستان با روسیه و چین چگونه است؟

مغولستان یک دموکراسی است که بین دو قدرت اقتدارگرا - روسیه و چین - قرار دارد. این کشور پیوندهای فرهنگی قدرتمندی با مسکو دارد و همزمان روابط تجاری‌اش با پکن برایش بسیار حیاتی است.

مغولستان تا اوایل قرن بیستم تحت کنترل خاندان چینگ از چین بود. زمانی که سلسله چینگ در سال ۱۹۱۱ سقوط کرد، چین و روسیه بر سر مغولستان به نزاع پرداختند، تا اینکه یک دولت کمونیستی تحت حمایت شوروی در اوایل دهه ۱۹۲۰ در این کشور به قدرت رسید.

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، مغولستان به اقتصاد بازار آزاد پیوست و به یک دموکراسی پارلمانی تبدیل شد. اما روابط دیپلماتیک و اقتصادی بین این سه کشور همچنان قوی است.

مدت‌هاست که بحث درباره احداث یک خط لوله گاز طبیعی از روسیه به چین از طریق مغولستان، به نام «قدرت سیبری ۲» مطرح است.

این خط لوله پیشنهادی قرار است سالانه ۵۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از منطقه یامال روسیه را از طریق مغولستان به چین منتقل کند.

این پروژه بخشی از استراتژی روسیه برای جبران از دست دادن بیشتر فروش گاز خود در اروپا پس از تهاجم به اوکراین در سال ۲۰۲۲ است.

پوتین در بدو ورود به مغولستان بر اهمیت ادامه دیپلماسی تأکید کرد.

او افزود: «سال گذشته، بیش از ۹۰ درصد بنزین و گازوئیل وارداتی بازار مغولستان، از روسیه آمده بود. ما چشم‌انداز خوبی برای همکاری در بخش گاز می‌بینیم.»

او اضافه کرد که طرح‌های ساخت خط لوله «قدرت سیبری ۲» تکمیل شده‌اند.

«سیاست سومین همسایه» مغولستان چیست؟

در حالی که حفظ روابط نزدیک با همسایگان قدرتمند برای مغولستان حیاتی است، این کشور در سال‌های اخیر تلاش کرده است تا روابط بین‌المللی خود را متنوع کند و استقلال سیاسی و اقتصادی خود را تضمین کند.

این سیاست که به «سومین همسایه» معروف است، موجب شده تا این کشور روابط جدیدی با تعدادی از کشورهای غربی برقرار کند.

در ماه مه سال گذشته، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، اولین سفر تاریخی خود به مغولستان را انجام داد.

سخنگوی ریاست جمهوری فرانسه در آن زمان گفت که فرانسه مایل است «محدودیت‌های همسایگان روسیه را کاهش داده و گزینه‌های بیشتری برای آن‌ها فراهم کند».

در اوت ۲۰۲۳، کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده، با نخست‌وزیر مغولستان، اویون-اردنه لووسانامسرای، در واشنگتن ملاقات کرد.

کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که این دیدار «برای گرامی داشتن مشارکت استراتژیک بین ایالات متحده و مغولستان» برگزار شده است.

ایالات متحده و مغولستان هر دو اعلام کردند که به دنبال گسترش روابط اقتصادی خود در حوزه‌های «مورد علاقه دو طرف» هستند.

اگرچه غرب تلاش‌های مغولستان برای گسترش روابط دیپلماتیک را تشویق کرده است، اما استقبال گرم از رئیس‌جمهور پوتین این پیشرفت را تهدید می‌کند و نشان می‌دهد که روابط بین روسیه و همسایه‌اش از همیشه قوی‌تر است.