افزایش احتمال جنگ گسترده‌تر در منطقه

پس از حملات اسرائیل، آمریکا نیروهایش را به منطقه فرستاده و خطوط هوایی در حال کلیر شدن هستند. برای چند ساعت در آخر هفته گذشته، اسرائیلی‌ها می‌توانستند از توهم عادی بودن لذت ببرند، زیرا رقابت ورزشکاران خود در المپیک پاریس را تماشا می‌کردند که در یک روز سه مدال کسب کردند. سپس آن‌ها به سرخط اخبار بازگشتند، چرا که خطوط هوایی خارجی بیشتری پرواز‌های خود را به این رژیم از ترس درگیری قریب‌الوقوع بین اسرائیل و ایران لغو کردند.

به گزارش دنیای اقتصاد، به نظر می‌رسد پاسخ ایران به دو ترور اسرائیل در یک هفته گذشته کاملا اجتناب‌ناپذیر است. در شب ۳۰ ژوئیه، اسرائیل با حمله به جنوب بیروت، فواد شکر یکی از فرماندهان ارشد حزب‌الله را ترور کرد. چند ساعت بعد حمله دیگری به اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس صورت گرفت که منجر به ترور وی شد.

اسماعیل هنیه تنها چند ساعت پس از شرکت در مراسم تحلیف رئیس‌جمهور جدید ایران در مهمانسرای دولتی در تهران ترور شد. این مساله باعث می‌شود که ایران نتواند ترور وی را نادیده بگیرد. در ماه آوریل، پس از اینکه اسرائیل یک ژنرال ایرانی را در حمله هوایی به محوطه کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق ترور کرد، ایران با بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد پاسخ داد. پس از دهه‌ها استفاده از گروه‌های شبه نظامی نیابتی برای تنبیه اسرائیل، ایران یک سابقه جدید ایجاد کرد: هرگونه حمله مستقیم به خاک به همان شکل پاسخ داده می‌شود.

با این حال، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که در مقطع کنونی ایران چگونه پاسخ خواهد داد. اولین سوال زمان‌بندی است. در ماه آوریل دو هفته طول کشید تا ایران تلافی کند. ایران قصد دارد اسرائیلی‌ها را مضطرب نگه دارد، اما نمی‌خواهد خود به عنوان مضطرب دیده شود. سوال دیگر این است که آیا ایران مانند ماه آوریل تنها پایگاه‌های نظامی اسرائیل را هدف قرار خواهد داد یا برای هدف قرار دادن یک هدف غیرنظامی تلاش خواهد کرد. به نظر می‌رسد این مساله چیزی است که تحلیلگران اطلاعاتی اسرائیل آن را «ترکیبی» می‌نامند. آیا این حمله صرفا از سوی ایران انجام خواهد شد، یا حزب‌الله و شاید دیگر اعضای ائتلاف ایران، مانند حوثی‌ها در یمن نیز در این حملات مشارکت خواهند کرد؟ از ماه اکتبر، اسرائیل از همه جهت آتش گشوده است، اما نیرو‌های نیابتی ایران هنوز توان کامل خود را آزاد نکرده‌اند.

به عنوان مثال، حزب‌الله عمدتا از راکت‌های کوتاه‌برد در حملات تقریبا روزانه خود به اسرائیل استفاده کرده است. اما می‌تواند برخی از موشک‌های عظیم‌تر خود را برای انتقام از ترور فواد شکر به سمت اسرائیل پرتاب کند. آمریکا نیرو‌های قابل‌توجهی در منطقه دارد، از جمله یک گروه ناو هواپیمابر در خلیج فارس و یک واحد اعزامی دریایی در شرق مدیترانه. همچنین یک اسکادران از جنگنده‌های رادارگریز F-۲۲ به سرعت وارد عمل می‌شوند. ژنرال مایکل کوریلا، رئیس فرماندهی مرکزی آمریکا نیز وارد منطقه شده است. همان‌طور که در ماه آوریل به این منطقه سفر کرد. آمریکا با متحدان غربی و عرب خود برای ایجاد یک سامانه دفاعی مشترک همراه با قابلیت‌های دفاع موشکی اسرائیل کار می‌کند. آن‌ها امیدوارند که بیشتر پرتابه‌های ایران را رهگیری کنند.

در واقع، خود ایران ممکن است از این سامانه استقبال کند که عملیاتی شود: این به ایران و متحدان اجازه می‌دهد تا علیه اسرائیل تلافی کنند، اما در عین حال پیامد‌های احتمالی آن را نیز مهار کنند. ایران و حزب‌الله به دنبال جنگ همه‌جانبه نیستند. چهارم اوت سالگرد انفجار ویرانگر بندر بیروت در سال ۲۰۲۰ است که بیش از ۲۰۰ کشته برجای گذاشت و بسیاری از مراکز شهری را ویران کرد. این انفجار ناشی از انبار نیترات آمونیوم در بندر بود. در تهران هم صدا‌هایی از اعتدالیون برخاسته است.

اسرائیل به ائتلاف تحت رهبری آمریکا برای کمک به این رژیم برای رهگیری پرتابه‌ها متکی خواهد بود. اگر موشک‌ها عبور و خسارات زیادی وارد کنند، اسرائیل را مجبور می‌کند تا حملات تلافی جویانه اش را انجام دهد. بسیاری از دولت‌های غربی قبلا از اتباع خود خواسته‌اند لبنان را ترک کنند. تمایل آمریکا برای ایستادن در کنار اسرائیل رو به زوال است. کلید پایان دادن به خشونت‌های مارپیچ در منطقه، آتش‌بس در غزه است، جایی که ده‌ها‌هزار فلسطینی از ماه اکتبر در آن کشته شده‌اند.

مذاکره‌کنندگان اسرائیلی و آمریکایی معتقدند که چارچوبی برای چنین آتش‌بسی وجود دارد: ابتدا آتش‌بس موقت و سپس آتش‌بس پایدارتر. رئیس‌جمهور جو بایدن در یک تماس تلفنی پرتنش در اول اوت، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل را به عدم‌جدیت درباره توافق متهم کرد. بر اساس گزارش کانال ۱۲ اسرائیل، بایدن گفت: «از تمسخرکردن من دست بردارید.»

نتانیاهو به آمریکایی‌ها گفته است که از این توافق حمایت می‌کند. اما او همچنین بار‌ها شرایط جدیدی را برای ادامه مذاکرات اضافه کرده و به شرکای ائتلاف راست افراطی گفته است که با پایان دادن به جنگ قبل از «پیروزی کامل» موافقت نخواهد کرد.

ژنرال‌ها و روسای تشکیلات جاسوسی اسرائیل بر سر لزوم آتش بس اتفاق نظر دارند. آن‌ها در روز‌های اخیر جلسات پرتنش خود را با نخست‌وزیر برگزار کرده‌اند. ترور اسماعیل هنیه هر گونه مذاکرات آتش‌بس را تا زمانی که حماس نتواند رهبر موقت جدیدی را تعیین کند، به تعویق می‌اندازد.

نامزد آشکار، خالد مشعل سلف اسماعیل هنیه است. اما او با حامیان ایرانی حماس دارای اختلاف‌نظر است. او همچنین یکی از مخالفان یحیی سنوار، رهبر نظامی حماس در غزه است که در مورد هر معامله‌ای حرف آخر را خواهد زد. با به بن‌بست رسیدن مذاکرات تا زمانی که اسرائیل و حماس بتوانند به امور خود سامان دهند، احتمال یک جنگ گسترده‌تر همچنان افزایش می‌یابد.