داستان تکان‌دهنده شکستن دماغ استالین

اسدالله امرایی طی یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: کتاب «شکستن دماغ استالین» نوشته یوجین یلچین، نویسنده روس‌تبار امریکایی با ترجمه خانم مینو ارجمندی در انتشارات معین به چاپ دوم رسید. این رمان که برای نویسنده‌اش شهرت زیادی به ارمغان آورد، برنده جایزه نیوبری هم شده است.

ساشا، کودک ده ساله‌ای است که با شور و اشتیاق، خود را برای عضویت در سازمان پیش‌آهنگان کمونیست آماده می‌کند. اما وقوع رویدادهایی غیرمنتظره، دنیای ساده و سرشار از باورهای ایدئولوژیک او را به لرزه درمی‌آورد.

ساشا زایچیک از شش سالگی، در مدرسه قوانین «پیش‌قراولان جوان شوروی» را آموخته است: «یک پیش‌قراول جوان، زندگی خود را وقف رفیق استالین، حزب کمونیست و ایدئولوژی کمونیسم می‌کند؛ او، رفیقی قابل اتکاست و همیشه مطابق با وجدان عمل می‌کند و حق این را دارد که از کمبودها و کاستی‌ها انتقاد کند.» اما حالا که بالاخره زمان پیوستن به پیش‌قراولان جوان و روزی که ساشا مدت‌ها انتظارش را کشیده، فرا رسیده است، همه چیز نادرست و مبهم به نظر می‌رسد.

ساشا با گلوله‌ای برفی، عینک همکلاسی‌اش را می‌شکند و به شکلی تصادفی، مجسمه نیم‌تنه استالین را در راهروی مدرسه خرد می‌کند. بدتر از همه اینها، پدرش که بهترین کمونیستی است که ساشا می‌شناسد، درست شب گذشته دستگیر می‌شود. این رمان تکان‌دهنده از یوجین یلچین درباره جهان در حال فروپاشی پسری ده‌ساله است، داستانی استادانه در عین سادگی و با پیامی بزرگ است. کتاب «شکستن دماغ استالین» نوشته یوجین یلچین با ترجمه مینو ارجمندی در انتشارات معین منتشر و با استقبال خوانندگان روبه‌رو شده است. ترجمه دیگری از این کتاب با ترجمه شهاب‌الدین عباسی در انتشارات مروارید منتشر شده.

این کتاب رمانی تاریخی است که با زبانی ساده و در عین حال تاثیرگذار، تصویری تلخ و تکان‌دهنده از سرکوب و اختناق حاکم بر جامعه شوروی در دوران استالین ارایه می‌دهد.

یوجین یلچین در خانواده‌ای روس در لنینگراد به دنیا آمد. او دوران کودکی خود را در شوروی گذراند و در دانشکده هنرهای دراماتیک لنینگراد تحصیل کرد. بعد به امریکا مهاجرت کرد. در تجربه زیستن در شوروی و رویارویی با پیامدهای حکومت استالین، نقش بسزایی در شکل‌گیری آثار ادبی یلچین داشته است. یلچین نویسنده‌ای است که با زبانی ساده و در عین حال تاثیرگذار، به بازنمایی تجربیات زیسته خویش می‌پردازد. او در آثارش، به ویژه کتاب شکستن دماغ استالین به شکلی هنرمندانه، خواننده را با دنیای درونی یک کودک در مواجهه با واقعیات تلخ تاریخی آشنا می‌کند. آثار او به زبان‌های زیادی ترجمه و در ایران هم با استقبال خوبی روبه‌رو شده است.