بورس از لنز FATF

اخیرا و در مناظره‌های انتخاباتی مشاهده‌شده که به کرات از واژه FATF استفاده شده که به معنای گروه ویژه اقدام مالی است. فارغ از نتایج و آثار دیگر پیوستن یا نپیوستن به FATF، بررسی‌ها نشان می‌دهد که پیوستن ایران به FATF می‌تواند برای بازار سهام و شرکت‌ها، فرصت‌های زیادی بیافریند.

به گزارش دنیای اقتصاد، بورس تهران در روز گذشته (سه شنبه) با افزایش ارتفاع نماگر‌ها همراه شد تا شاخص کل در آستانه ورود به کانال ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی قرار بگیرد. سهامداران مستاصل بورس تهران در یک سال اخیر، بار‌ها شاهد پدیدار شدن بارقه امید در دل خود بوده‌اند، اما هر بار غباری از ناامیدی سبب شده تا آن‌ها مسیر خروج از تالار شیشه‌ای را در پیش بگیرند. در دوشنبه شب نخستین مناظره از دور دوم مناظرات در صداوسیما برگزار شد که به اعتقاد فعالان بازار، مسعود پزشکیان توانست در بسیاری از زمینه‌ها گوی سبقت را از رقیب خود سعید جلیلی برباید و سبد رای خود را با افزایش همراه سازد. همین موضوع موجب استقبال از بازار در معاملات روز گذشته شد.

بازار از دریچه آمار

در جریان معاملات روز گذشته بورس تهران، شاخص کل با رشد ۰.۷۴ درصدی همراه شد و به سطح ۲ میلیون و ۹۰ هزار واحدی رسید. نماگر هموزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نماد‌های معاملاتی است و نسبت به شاخص کل، حال و هوای حاکم بر بازار سهام را بهتر نمایان می‌سازد، در روز سه‌شنبه رشد ۰.۷۵ درصدی را تجربه کرد. صعود نماگر‌های تالار شیشه‌ای به یک میزان، حاکی از حضور قابل توجه جریان تقاضا در مقابل اکثر نماد‌های بازار اعم از کوچک و بزرگ است. شاخص کل فرابورس نیز در روز گذشته، رشد ۰.۶۴ درصدی را تجربه کرد. خروج پول از تالار شیشه‌ای نیز همچنان ادامه‌دار است و در روز گذشته، حقیقی‌ها اقدام به خارج کردن ۱۳۸ میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام کردند. ارزش معاملات خرد بازار نیز که پیش‌بینی می‌شد با افزایش دامنه نوسان با رشد قابل توجهی نسبت به هفته قبل همراه شود، انتظارات را برآورده نکرد و در روز گذشته رقم ۱۹۹۸ میلیارد تومان را ثبت کرد.

بازار سهام و FATF

در مناظراتی که اخیرا از رسانه ملی پخش شد، مردم بار‌ها واژه FATF را از زبان نامزد‌های ریاست‌جمهوری شنیدند. FATF یکی از پرتکرارترین واژه‌هایی است که در سنوات اخیر در رسانه‌های اقتصادی و سیاسی کشور از آن یاد شده و با وجود این تکرار، هنوز جمع کثیری از ایرانیان با آن بیگانه هستند. در ادامه متن حاضر، تعریف مختصری از FATF ارائه خواهد شد و اثرات آن بر بورس و وضعیت شرکت‌های بورسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

FATF چیست؟

در سال ۱۹۸۹ یک گروه ویژه اقدام مالی (Financial Action Task Force) در مجموع تصمیم‌گیری‌های کشور‌های عضو، به صورت یک سازمان بین دولتی تشکیل و به اختصار با عنوان FATF معرفی شد. کارشناسان این گروه موظف شدند برای آگاهی از ریسک سرمایه‌گذاری در بازار‌های مالی هدف در سراسر جهان و اطلاع‌رسانی به سرمایه‌گذارانی که برای ورود به بازار مالی جهانی برنامه‌ریزی می‌کنند، وضعیت قوانین مبارزه با پول‌شویی، خصوصا در قالب درآمد‌های ناشی از معاملات مواد مخدر، قوانین مالیاتی و مقابله با تامین مالی تروریسم (شفافیت مالی) در تمامی کشور‌های جهان را بررسی کرده و میزان ریسک سرمایه‌گذاری در آنان را در قالب چهار دسته استاندارد، در حال پیشرفت، غیرعضو و لیست سیاه هر چهار ماه یک بار به کشور‌های عضو گزارش کنند.

جزئیات تاثیر FATF بر صنایع

پذیرش یا عدم پذیرش FATF کلیت اقتصاد ایران و به‌خصوص بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یکی از اصلی‌ترین بخش‌هایی که با عدم پذیرش لوایح FATF در اقتصاد ایران تحت تاثیر قرار گرفته، گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری است. چرا که کشور‌های عضو FATF تراکنش‌های بانکی خود را با بانک‌های داخلی قطع کرده‌اند. این موضوع خود را در صورت‌های مالی بانک‌ها نشان می‌دهد و بررسی ترازنامه بانک‌ها نشان می‌دهد که اغلب بانک‌ها یا زیان‌ده هستند یا به سمت زیان‌دهی حرکت می‌کنند. همچنین دارایی برخی از بانک‌ها نیز به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی بلوکه شده است و طبیعتا گشایش در روابط و تراکنش‌های بین‌المللی می‌تواند این دارایی‌ها را آزاد کند.

بخش قابل‌توجهی از ارزش بازار سرمایه را صنایع صادرات‌محور تشکیل می‌دهد، در حال حاضر برخی از شرکت‌ها، به‌دلیل تحریم، انواع و اقسام تکنیک‌های بازاریابی را به کار می‌گیرند تا محصولات خود را به فروش برسانند و در سمت مقابل در بازگشت ارز حاصل از صادرات با مشکل مواجه هستند؛ بنابراین می‌توان گفت یکی از مزایای پذیرش لوایح FATF برای بازار سرمایه این است که شرکت‌ها می‌توانند ارز صادراتی خود را به آسانی به کشور بازگردانند و این موضوع در نهایت منجر به افزایش سرمایه در گردش آنها خواهد شد.

افزون بر موارد فوق‌الذکر می‌توان گفت که شرکت‌ها در زمینه FATF از ناحیه ناکامی و عدم توفیق در جذب سرمایه‌های خارجی نیز در تنگنا و مضیقه قرار دارند. قرار گرفتن در لیست سیاه FATF این پیام را به کشور‌های دیگر منتقل می‌کند که کشور مذکور، تراکنش‌های مالی مشکوک دارد و مطمئنا سایر کشور‌ها نیز ترجیح می‌دهند در بستری امن‌تر سرمایه‌گذاری کنند؛ در طرف مقابل وقتی که کشوری لوایح FATF را بپذیرد و از لیست سیاه خارج شود، این نکته را به سایر کشور‌ها می‌رساند که اینجا محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری است و تراکنش‌های مالی مشکوکی وجود ندارد.