پرداخت تشویقی برای مشمولان کالابرگ الکترونیک؛ دور آخر کالابرگ الکترونیک کی است؟

طرح کالابرگ فجرانه مورد استقبال زیاد مردم قرار گرفت که در این میان خیلی‌ها خواستار ادامه این طرح شدند.

به گزارش شمانیوز، درحالی پرداخت و توزیع کالابرگ الکترونیک به عنوان یکی از مهم‌ترین سیاست‌های دولت و مجلس در دستور کار قرار گرفته است که کارشناسان نسبت به کسری منابع این سیاست هشدار جدی می‌دهند. گزارش‌های کارشناسی اعتقاد دارند تعداد بالای افرادی که مشمول این طرح حمایتی هستند نشان می‌دهد این طرح به شکل سخاوتمندانه‌ای اجرایی شده است. این در حالی است که در صورت بروز کسری، با تشدید تورم اثر طرح‌های حمایتی خنثی خواهد شد. سیاست توزیع کالا برگ الکترونیکی، زمان اجرای آن، سیاستگذار طرح‌های تشویقی برای افراد مشمول این طرح را در نظر گرفت. این طرح‌های تشویقی در سال ۱۴۰۲ ابتدا برای سه دهک اول جامعه اجرا شد و به مرور زمان تا دهک هفتم توسعه یافت.

پس از آن نیز در بهمن سال گذشته با اجرای طرح فجرانه اعتبار تشویقی کالابرگ را به مدت سه ماه و تا اردیبهشت‌ماه سال جاری ادامه داد.

طی روز‌های گذشته سخنگوی دولت تداوم اجرای طرح فجرانه را مشروط به تامین منابع آن دانست. این موضوع بار دیگر خطر تحمیل بار مالی طرح‌های تشویقی کالابرگ را یادآور می‌شود.

گزارش‌های کارشناسی تاکید می‌کنند نحوه اجرا و جمعیت هدف طرح‌های تشویقی کالابرگ الکترونیک به‌گونه‌ای است که احتمال استقبال از این طرح را در سال۱۴۰۳ افزایش خواهد داد. همچنین گفته می‌شود که گروه هدف یارانه‌های تشویقی در مقایسه با منابع آن به شکلی سخاوتمندانه انتخاب شدند که این موضوع می‌تواند منجر به کسری منابع هدفمندسازی یارانه‌ها شود.

بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد در صورت تداوم پرداخت یارانه‌های تشویقی، رقم یارانه‌ها به ۴۰۲هزار میلیارد تومان می‌رسد؛ درحالی‌که این ردیف در بودجه سال جاری حدود ۸۷ هزارمیلیاردتومان کسری خواهد داشت.

باید تاکید کرد که اعطای یارانه‌های نقدی یکی از روش‌های موثر برای حمایت از دهک‌های کم‌درآمد است؛ اما اگر منابع لازم و پایدار برای آن در بودجه در نظر نگرفته نشده باشد، خود باعث تشدید کسری بودجه و بالا رفتن تورم می‌شود که اثر منفی بر دهک‌های کم‌درآمد برجای خواهد گذاشت؛ بنابراین گسترده شدن یارانه‌های نقدی و توسعه کالابرگ، باید منوط به وضعیت درآمد‌های پایدار در بودجه باشد. نکته دیگر اینکه در سال‌های اخیر بخش قابل توجهی از منابع بودجه چه از طریق فروش نفت و چه از طریق مابه‌التفاوت نرخ ارز نیما و ارز ترجیحی، صرف تامین کالا‌های اساسی شده که خود این عامل نیز در تعمیق کسری بودجه موثر بوده است. کارشناسان تاکید می‌کنند که برای مهار تورم، از یکسو نیاز به افزایش اعتبار سیاستگذار و از سوی دیگر نیاز به تنظیم سیاست‌های مالی مناسب است.

درحالی پرداخت و توزیع کالابرگ الکترونیکی به عنوان یکی از مهم‌ترین سیاست‌های دولت و مجلس در دستور کار قرار گرفته است که کارشناسان نسبت به کسری منابع این سیاست هشدار جدی می‌دهند. گزارش‌های کارشناسی اعتقاد دارند تعداد بالای افرادی که مشمول این طرح حمایتی هستند نشان می‌دهد این طرح به شکل سخاوتمندانه‌ای اجرایی شده است. این در حالی است که در صورت بروز کسری، با تشدید تورم اثر طرح‌های حمایتی خنثی خواهد شد.

طرح کالابرگ الکترونیکی، پس از حذف ارز ۴۲۰۰تومانی با تصویب مجلس در دستور کار دولت قرار گرفت. هدف از این طرح رسیدن کالا‌های اساسی به دست مردم با قیمت سال ۱۴۰۱ بود. این طرح تا امروز ادامه داشته است و علاوه بر آن، در این مدت دولت طرح‌های تشویقی مانند اعتبار اضافی برای خرید این کالا‌ها در نظر گرفت. بهمن سال گذشته نیز در قالب طرح فجرانه، اعتبار اضافی برای استفاده از کالابرگ در نظر گرفته شد که قرار بود این طرح تا اردیبهشت‌ماه سال جاری ادامه یابد. طی روز‌های گذشته وزیر کار از برنامه دولت برای تداوم طرح فجرانه خبر داد. موضوعی که سخنگوی دولت روز گذشته آن را منوط به تامین منابع لازم برای آن دانست. در این مدت استقبال دهک‌های یک تا سه درآمدی جامعه از این طرح، به بیش از ۸۸ درصد رسیده که نشان می‌دهد دولت سیزدهم به اهداف خود که ارتقا امنیت غذایی دهک‌های درآمدی پایین بوده جامع عمل پوشانده است.

در آخرین آمار مربوط به ۵۲ روز نخست طرح فجرانه، بیش از ۱۸ هزار میلیارد تومان توسط دولت در قالب یارانه و بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان آورده مردم را تشکیل داده که به این واسطه ۷۸ هزار میلیارد تومان در ۵۲ روز به سمت سفره غذایی مردم روانه شده و در کنار آن تولید داخل رونق گرفته و کارخانجات غذایی هم توانسته‌اند تولید خود را افزایش دهند. آمار مربوط به اردیبهشت ماه هنوز اعلام نشده است.

علاوه بر ارتقا امنیت غذایی مردم از این طریق، دولت به یک هدف دیگر نیز دست‌یافت. در گذشته یارانه‌بگیران عادت به برداشت یارانه نقدی و صرف آن برای امور غیر از کالا‌های خوراکی داشتند؛ اما با طرح کالابرگ الکترونیکی و پس از آن طرح تشویقی «فجرانه» رفتار اقتصادی و اجتماعی مردم و صاحبان فروشگاه‌ها نسبت به خرید اعتباری شکل گرفت تا دولت به هدف خود که ارتقا امنیت غذایی است نزدیک‌تر شود.

آیا طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک پایان می‌یابد؟

با توجه‌به اینکه روز هفدهم اردیبهشت (فردا) این طرح سه‌ماهه خاتمه می‌یابد، دولت و مسئولان حوزه به دنبال این هستند که می‌توان یارانه مضاعف ۲۲۰ هزار تومانی را به شکل دیگری پیش برد یا خیر. تا کنون در این خصوص اطلاع‌رسانی انجام نشده است، اما با توجه به موفق بودن طرح، استقبال مردم، توزیع به موقع اقلام غذایی بدون ایجاد صف، رونق صنایع تولید مرتبط با اقلام سبد غذایی و ارتقا امنیت غذایی آحاد مردم تمدید این طرح تشویقی دور از ذهن نخواهد بود. البته با توجه به هزینه زیادی که برای دولت ایجاد می‌کند قطعا باید مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد و بودجه آن تعریف شود تا طرح ادامه پیدا کند.

قیمت روز سبد مشتمل بر ١١ قلم، ۷۴۳ هزار و ۷۵۰ تومان بوده که خانوار دهک‌های اول تا هفتم درآمدی در صورت خرید بسته می‌بایست قیمت سال ۱۴۰۱ را به مبلغ ۵۲۳ هزار و ۳۰۰ تومان پرداخت کنند و مابه‌التفاوت آن تا قیمت روز به مبلغ ۲۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان از محل اعتبار جدید دولت تأمین می‌شود.

مشاور معاون امور رفاهی وزیر تعاون با بیان این که طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک تا ۲۱ اردیبهشت ادامه دارد، گفت: در سه مرحله فجرانه ۱۴۲ میلیون بسته غذایی سر سفره مردم قرار گرفت.

سید رضا یحیوی مشاور معاون امور رفاهی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نوبت سوم طرح فجرانه کالابرگ تا ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ ادامه دارد و برای ادامه این طرح یا برگشت به روال قبلی کالابرگ یا روش دیگر هنوز تصمیم‌گیری نشده است و در این مورد باید در سطح هیات دولت تصمیم‌گیری شود.

مشاور امور رفاهی خاطرنشان کرد، دولت تا کنون در قالب اجرای سه ماه طرح فجرانه کالابرک الکترونیک ۲۸ هزار میلیارد تومان پرداخت کرده و آورده خود مردم نیز ۸۴ هزار میلیارد تومان بوده است و در این زمینه تا کنون ۱۴۲ میلیون بسته غذایی بر سر سفره مردم قرار گرفته و شرایط ایجاد امنیت غذایی در ۷ دهک پائین درآمدی جامعه را فراهم کرده است.

یحیوی گفت: ظرف چند روز آینده در مورد طرح کالابرگ فجرانه در دولت تصمیم‌گیری می‌شود.

در طرح کالابرگ الکترونیک ۱۱ قلم کالای خوراکی شامل (گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ، شیر، ماست، پنیر، برنج، روغن، حبوبات، ماکارونی، قند و شکر) با یارانه تشویقی ۲۲۰ هزا رتومان برای هر نفر یارانه بگیر در ۷ دهک کم درآمد اختصاص می‌یابد که باعث ایجاد امنیت غذایی در خانوار‌ها شده است.

مشاور معاون امور رفاهی و اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از اعلام برنامه دولت برای چگونگی تداوم طرح کالابرگ الکترونیک تا هفته آینده خبر داد.

سیدرضا یحیوی در این باره اظهار کرد: برای نحوه اجرای طرح کالابرگ الکترونیک در مرحله جدید تصمیم‌گیری در سطح دولت صورت خواهد گرفت. در این راستا وزارت رفاه مدل‌هایی طراحی و پیشنهاد می‌دهد که تا هفته آینده در خصوص نحوه اجرای مرحله جدید اطلاع‌رسانی خواهد شد.

وی افزود: بنا براین است که تا زمان پایان مرحله اجرای فجرانه، در خصوص اجرای مرحله جدید طرح تصمیم‌گیری و اطلاع‌رسانی صورت گیرد؛ چراکه با راه‌اندازی شبکه ملی اعتبار طرح حمایتی تداوم دارد و قطع نمی‌شود.

مشاور معاون امور رفاهی و اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تصریح کرد: سیاست دولت حمایت مضاعف از جامعه است که این موضوع در دستور کار است و در حال انجام برنامه‌ریزی‌های جدیدی هستیم که یا طرح فجرانه اجرا خواهد شد و یا مدل جدیدی طراحی می‌کنیم که مردم بتوانند از مزایای آن استفاده کنند.

اجرای طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک در حالی از ۱۷ بهمن ماه به مدت سه ماه آغاز شد که اکنون تنها هفت روز تا پایان این طرح باقی مانده که هنوز دولت برنامه جدید خود را برای ادامه طرح یاد شده، اعلام نکرده است.

با اجرای طرح کالابرگ الکترونیک از خردادماه سال ۱۴۰۲ به صورت سراسری در کشور، ۱۱ قلم کالای اساسی شامل برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم‌چرب، پنیر، ماست کم‌چرب، مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند برای حفظ سفره مردم از تورم در سبد غذایی این طرح تعریف شد.

طی چند فاز اجرایی و با گسترش اجرای آن در نهایت، هفت دهک درآمدی تحت پوشش این طرح قرار گرفتند و در صورتی که این هفت دهک درآمدی ۲۰۰ هزار تومان از مبلغ یارانه خود را از میان ۱۱ قلم کالای سبد غذایی تعریف شده خریداری می‌کردند، مشمول دریافت یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی می‌شدند. به عبارتی با استفاده از این طرح، یارانه دهک‌های یک تا ۳ درآمدی به ۵۲۰ هزار تومان و یارانه دهک‌های چهارم تا هفتم درآمدی به ۴۲۰ هزارتومان افزایش یافت.

اما در مرحله جدید اجرایی و شروع دهه فجر، دولت از ۱۷ بهمن‌ماه به مدت سه ماه (تا ۱۸ اردیبهشت ادامه دارد) مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیک را تحت عنوان «طرح فجرانه» اجرا کرد؛ این فاز جدیدی بوده که «شرط ۲۰۰ هزار تومان خرید از یارانه» حذف شد و اعتبار تشویقی آن از ۱۲۰ هزار تومان (اعتبار تشویقی کالابرگی) به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافته است.

به بیانی دیگر در این طرح، یک سبد ۱۱ قلمی برای تامین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی و ویتامین‌های لازم برای هر فرد (منطبق با نظر انستیتو تغذیه ایران) با قیمت‌های مبنای سال ۱۴۰۱ انتخاب شده است و مابه التفاوت قیمت سبد مبنا سال ۱۴۰۱ با قیمت روز (۱۴۰۲) از محل یارانه جدید دولت تامین می‌شود، به این صورت که قیمت روز سبد مشتمل بر ۱۱ قلم ۷۴۳ هزار و ۷۵۰ تومان بوده که خانوار دهک‌های اول تا هفتم در صورت خرید بسته باید قیمت سال ۱۴۰۱ را به مبلغ ۵۲۳ هزار و ۳۰۰ تومان از جیب خود پرداخت کنند و مابه‌التفاوت آن تا قیمت روز به مبلغ ۲۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان از محل اعتبار جدید دولت تامین می‌شود.

اعتبار جدید (۲۲۰ هزار تومانی) علاوه بر یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزارتومانی فعلی بوده و خانوار مشمول طرح به صورت مجزا یارانه نقدی خود را به صورت ماهانه دریافت خواهند کرد. مبلغ حمایتی دولت به صورت اعتبار در حساب سرپرست خانوار تخصیص یافته و در زمان خرید و متناسب با میزان خرید مصرف می‌شود. البته خانوار می‌تواند اقلام طرح را در سقف وزنی و کالایی تعریف شده خرید کند و امکان جا به جایی اعتبار بین گروه‌های کالایی مقدور نیست. به عنوان مثال با اعتبار برنج امکان خرید روغن وجود ندارد.

از همین رو می‌توان گفت با اجرای طرح فجرانه، فردی با دهک درآمدی یک تا ۳ به جای دریافت ۴۰۰ هزار تومان یارانه، ۶۲۰ هزارتومان و فردی با دهک درآمدی چهار تا هفت، به جای دریافت ۳۰۰ هزار تومان، ۵۲۰ هزار تومان یارانه دریافت خواهد کرد.

براساس اعلام وزارت رفاه مرحله سوم طرح کالابرگ از ۲۱ فروردین ماه سال ۱۴۰۳ شروع شده و برابر برنامه‌ریزی انجام شده تا ۲۱ اردیبهشت ادامه خواهد داشت که از زمان شروع طرح تا ۹ اردیبهشت، به صورت میانگین روزانه بیش از ۷۷۰ هزار خرید کالابرگی توسط مردم انجام شده و این یعنی موفقیت بالای طرح در جلب مشارکت مردم و حمایت از سبد غذایی خانوار در مقابل تورم و گرانی. طی ۸۰ روز طرح فجرانه توزیع حدود ۱۳۹ میلیون بسته غذایی صورت گرفته و اثر بسیار خوبی در رونق بازار و تولید کارخانجات صنایع غذایی گذاشته است.

تنها هفت روز تا پایان طرح سه ماهه فجرانه الکترونیک باقی مانده و هنوز دولت برنامه جدید خود را برای ادامه طرح کالابرگ اعلام نکرده است. البته ۱۹ فروردین ماه بود که سیدرضا یحیوی- مشاور معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره تداوم اجرای طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک در سال جاری به ایسنا اعلام کرد که در حال حاضر طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک در حال اجراست و منابع آن برای مدت سه ماه در نظر گرفته شده بود که در صورت تامین منابع، همین مدل ادامه پیدا خواهد کرد، اما اگر منابع تامین نشود چند مدل طراحی و به دولت ارائه خواهد شد و در صورت موافقت با یکی از مدل‌های ارائه شده، اجرا خواهد شد.

مشاور معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی همچنین اعلام کرده بود که در هر صورت حمایت از معیشت مردم ادامه‌دار است، اما بستگی به این دارد که در چه قالب و طرحی ادامه یابد.

اکنون باید منتظر اعلام دولت ماند تا مشخص شود که قرار است پس از برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته چه مدلی برای مرحله جدید کالابرگ الکترونیک اجرایی شود.

​وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک همچنان اجرا خواهد شد، گفت: این طرح از اسفند ۱۴۰۱ آغاز شد، اما اجرای آزمایشی آن در برخی نقاط کشور، دولت را مصمم کرد تا ایرادات آن را رفع و به صورت ملی و سراسری اجرا کند.

سید‌صولت مرتضوی؛ امروز؛ دوشنبه در دیدار با نماینده، ولی فقیه در خراسان رضوی در گزارشی از آخرین وضعیت اشتغال و اجرای طرح فجرانه کالابرگ الکترو‌نیک در کشور با بیان اینکه ۱۹ میلیون خانوار و حدود ۶۰ میلیون نفر جمعیت به عنوان جامعه هدف طرح کالابرگ الکترونیکی در کشور محسوب می‌شوند، اظهار داشت: این طرح از اسفند ۱۴۰۱ آغاز شد، اما اجرای آزمایشی آن در برخی نقاط کشور، دولت را مصمم کرد تا ایرادات آن را رفع و به صورت ملی و سراسری اجرا کند.

یارانه نقدی از سال گذشته برای دهک‌های اول تا سوم ۴۰۰ هزار تومان و برای دهک‌های چهارم تا نهم ۳۰۰ هزار تومان بوده و این رقم دستخوش تغییر نشده است. در دو ماه اخیر همراه با یارانه نقدی یک یارانه مضاعف که مخصوص خرید کالا است نیز برای مشمولان واریز می‌شود.

پیرو اطلاعیه قبلی سازمان هدفمندی یارانه‌ها در مورد نحوه پرداخت یارانه کمک معیشتی و تغییرات در زمان پرداخت، یارانه دهک اول تا سوم ۲۵ هرماه و یارانه دهک چهارم تا نهم ۳۰ هرماه به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود. بر همین اساس، در صورتی که سرپرستان خانوار جز دهک‌های اول تا سوم هستند، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به‌ازای هر نفر و ۳۰۰ هزار تومان برای سایر دهک‌ها به حساب آنان واریز خواهد شد.

یارانه نقدی از سال گذشته برای دهک‌های اول تا سوم ۴۰۰ هزار تومان و برای دهک‌های چهارم تا نهم ۳۰۰ هزار تومان بوده است.

طبق قانون بودجه ۱۴۰۲ بند (د) تبصره ۱۷ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است هر شش ماه یک بار دهک درآمدی خانوار‌ها را به‌روزرسانی کند و براساس رفتار مالی افراد و شاخص‌های مختلف رفاهی تغییرات حاصل می‌شود.

بر این اساس، دهک‌های درآمدی از بعد خانواری خارج و به صورت «نفری» دهک‌بندی می‌شوند تا فاصله دهک‌ها رُند و ساده شود. در گام دوم نیز آن‌ها به صورت «صدک» آورده می‌شوند تا تحلیل بین دهک‌ها ریزتر و دقیق‌تر بررسی شوند؛ از همین رو هر دهک درآمدی تبدیل به ۱۰ قسمت و صدک می‌شود. با اجرای صدک‌بندی، ۷۹ میلیون و ۶۰۰ هزار ایرانی یارانه‌بگیر (حدود ۸۰ میلیون ایرانی) در این چرخه صدک‌بندی می‌چرخند.