دست‌انداز نرخ بهره برای بورس

معاملات هفته گذشته بازار سرمایه، با سرخ‌پوشی نماگر‌های اصلی بازار خاتمه پیدا کرد. دماسنج اصلی بورس تهران که با کاهش ریسک‌های گوناگون روی خوش آرامش را به خود دیده، در هفته سوم اردیبهشت‌ماه مانند هفته دوم کاهش ارتفاع کم‌جانی را به ثبت رساند و حدود ۲.۰۲ درصد سرخ‌پوش بود و در پایان ساعت معاملاتی روز چهارشنبه در قله ۲ میلیون و ۲۱۹ هزار واحدی ایستاد.

به گزارش دنیای اقتصاد، نماگر اصلی بازار در هفته معاملاتی منتهی به ۱۲ اردیبهشت‌ماه منفی ۳.۷ درصد افت هفتگی را به ثبت رسانده بود. نماگر هموزن نیز که سنجه قابل‌قبولی برای ارزیابی وضعیت همه‌جانبه بازار سهام است، همگام با افت هفتگی سایر نماگر‌های اصلی بازار سهام، با نزول ۱.۷۲ درصدی مواجه شد و در ساعات پایانی آخرین روز معاملاتی هفته گذشته در سطح ۷۳۷ هزار و ۹۴۴ واحدی قرار گرفت. این نماگر نسبت به دو هفته گذشته ۱.۶۵ درصد رشد هفتگی را ثبت کرده است. شاخص کل فرابورس نیز که نشانگر مناسبی برای واکاوی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود ۱.۴۹ درصد سرخ‌پوش بود و در نهایت هفته گذشته معاملاتی را در ارتفاع ۲۴ هزار و ۸۱۹ واحدی به پایان رساند. هفته‌ای که سپری شد میانگین ارزش معاملات خرد بازار سرمایه که شامل سهام و حق تقدم بازار می‌شود مقدار ۲ هزار و ۹۹۱ میلیارد تومانی را به ثبت رساند. به‌علاوه در هفته اخیر حدود ۶۰۰ میلیارد تومان سرمایه از بازار کوچ کرده است. هفته گذشته هفته کم‌جان و کم‌رمقی برای بازار سرمایه بود. به نظر می‌رسد بالا بودن نرخ بهره و رشد لاک‌پشتی دلار نیما شرایط ناملموس بازار سرمایه را تشدید کرده است.

سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی که از سال گذشته موتور آن روشن شده و تا سال جاری تداوم پیدا کرده، توان رشد و ایجاد رونق را از بازار‌های مالی، به‌خصوص بازار سرمایه، گرفته است. در این بین در هفته‌های گذشته انتشار و فروش اوراق دولتی قوت گرفته است. در هفته اخیر اوراق اخزا با وجود اینکه با نرخ ۲۸.۸ درصد نرخ‌گذاری شده بود، اما با استقبال چندانی مواجه نشد که می‌تواند زنگ هشداری برای بالا بودن نرخ بهره و عدم تمایل سرمایه‌گذاری در بازار‌های کم‌جانی مانند بازار سرمایه باشد. با واکاوی اعداد و ارقام میانگین نرخ بهره بدون ریسک، در ماه‌های اخیر روند افزایشی آن رمق صعود را از بازار‌های پرریسک مانند بورس گرفته و عطش سرمایه‌گذاری در این بازار‌ها را کاهش داده است.

بازار از نگاه کارشناسان

آراد پورکار، کارشناس بازار سرمایه، وضعیت بازار را در سومین هفته اردیبهشت‌ماه این‌گونه توصیف کرد: بازار هفته گذشته، بازار کم‌رمقی بود. ارزش معاملات در طول هفته افت نه‌چندان مطلوبی را تجربه کرد. با این وجود در شرایط فعلی سطح حمایتی ۲ میلیون و ۱۵۰ هزار واحدی تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی مهم‌ترین محدوده حمایتی است که باید دید بازار نسبت به آن چه واکنشی از خود متبادر می‌سازد.

این کارشناس بازار پیرامون انتشار اوراق اخزا با نرخ ۲۸.۸ درصد افزود: دولت هفته گذشته اوراقی با نرخ ۲۸.۸ درصد به نام اخزا منتشر کرد. با وجود نرخ اعلامی مذکور، این اوراق مشتری چندانی نداشتند و معاملات خاصی در این اوراق صورت نگرفت. عدم تمایل بانک‌ها و دیگر مشتریان نسبت به خرید این اوراق نشان از این است که تثبیت نرخ بهره بالاتر از ۳۰ درصد در حال انجام است و اعداد و ارقامی از این دست نمی‌توانند سود انتظاری سرمایه‌گذاران را تامین کنند. در واقع به میزانی که نرخ بهره بدون ریسک افزایش پیدا کند، شرایط سرمایه‌گذاری در بازار دشوارتر خواهد شد و موجب می‌شود بازار در مقاطع کنونی P/E‌های پایین‌تری را ببیند. این کارشناس بازار ادامه داد: افزایش کسری بودجه در سال‌های گذشته به معضلی در اقتصاد تبدیل شده است.

از این رو در چند سال گذشته نیز بازار سرمایه متاثر از تصمیمات سیاستگذاران برای جبران کسری‌های بودجه بوده است. این کارشناس بازار در خصوص آینده بازار تا انتهای فصل بهار گفت: به نظر می‌رسد بازار تا فصل مجامع شرایط مطلوبی خواهد داشت. از طرفی از جمله دلایل رشد بازار را می‌توان در افزایش دلار نیمایی تا ۵۰ هزار تومان و انتشار گزارش‌های خوشایند نماد‌های مختلف بورسی جست‌و‌جو کرد. از سوی دیگر اگر عوامل موثر بر بازار تغییر مثبت ملموسی نکند، پیش‌بینی می‌شود بازار کم‌رمق و متعادل در هفته آینده ادامه‌دار باشد.

محمد خبری‌زاد، کارشناس بازار سرمایه، روند بازار را در هفته‌ای که گذشت این‌گونه دید: با فروش کردن تب‌وتاب تنش‌های منطقه‌ای، بازار مجددا روند ماه‌های گذشته خود را در پیش گرفته است. چشم‌انتظاری بازار نسبت به تغییر سیاست‌های بانک مرکزی و عدم‌تغییر قابل‌توجه نرخ دلار نیما و نرخ بهره نتیجه‌بخش نبوده و بازار را به رخوت و رکود ناشی از عدم ورود نقدینگی سوق داده است. افت ارزش معاملات در هفته‌های اخیر شدت گرفته و در صورتی که حمایت‌های صندوق‌های حمایتی و برخی از سهامداران عمده از بازار اتفاق نمی‌افتاد، نزول نماگر‌های اصلی بازار در هفته گذشته محتمل بود. در هفته‌های گذشته با وجود اینکه از شدت عرضه‌های بازار کاسته شده بود، اما متقاضی و خریدار ویژه‌ای نیز در اتمسفر بازار مشاهده نمی‌شد.

این کارشناس بازار در خصوص انتشار اوراق اخزا گفت: به طور کلی دو نوع اوراق اراد و اخزا وجود دارند که منشأ دولتی دارند و منتشر می‌شوند. اوراق اراد را دولت برای تامین مالی خود منتشر می‌کند و بخش عمده‌ای از آن برای بازگشت اوراقی است که در سال جاری موعد سررسید آن‌ها فرا خواهد رسید. از طرفی بخش اعظم اوراق اخزا برای جایگزین اوراقی منتشر می‌شود که سررسید آن‌ها در سال جاری خواهد بود.

اوراق اخزا هم برای دوران خدمت پیمانکاران اختصاص می‌یابد و پیمانکاران بخش‌های مختلف این اوراق را در بازار منتشر می‌کنند. با این وجود بالا بودن نرخ بهره بین‌بانکی در شرایط فعلی خرید و فروش این اوراق را نیز با چالش روبه‌رو کرده است. از این رو با توجه به عدم استقبال سرمایه‌گذاران از نرخ ۲۸.۸ درصدی این اوراق، در صورتی که بازده تا سررسید (YTM) این اوراق برای افزایش جذابیت خرید به ۴۰ درصد افزایش یابد، بازار سرمایه نیز متاثر از این موضوع قرار گرفته و شرایط نامطلوب بازار تشدید می‌شود.

این کارشناس بازار در پایان افزود: درصورتی‌که نرخ دلار نیما تا پایان فصل بهار افزایش محسوسی نداشته باشد، نمی‌توان رشد خاصی در سطح بازار انتظار داشت. از طرفی پیش‌بینی می‌شود بازار متعادلی برای هفته پیش رو داشته باشیم.