«شاهین مبارز» چند نبرد موفق داشته است؟

در حالی که F-۱۶‌ها برای اولین بار در هفته‌های آینده وارد اوکراین خواهند شد، پیش بینی‌ها در مورد عملکرد این جت جنگنده آمریکایی در مقابله با همتایان روسی خود آغاز شده است.

به گزارش روزیاتو، F-۱۶ پس از بیش از ۵۰ سال خدمت و ارتقاء‌های فراوان، همچنان یکی از محبوب‌ترین و موفق‌ترین جت‌های جنگنده جهان است.

در مورد این جت‌های ساخت آمریکا حرف‌های زیادی زده شده است و ادعا می‌شود که هیچ F-۱۶‌ی در نبرد هوا به هوا از دست نرفته است و اینکه آن‌ها می‌توانند شرایط نبرد در آسمان اوکراین و فراتر از آن را تغییر دهند. اما این ادعا چقدر واقعیت دارد؟ تاریخچه جنگی F-۱۶ Fighting Falcon چیست؟

یک رکورد برجسته

واضح است که F-۱۶ Fighting Falcon از دوران خدمت قابل توجهی در نبرد‌های هوا به هوا برخوردار بوده است. بر اساس اطلاعات جمع آوری شده توسط MigFlug، جنگنده F-۱۶ آمار ۷۶ شکار موفق را ثبت کرده، در حالی که ۵ فروند از این جنگنده آمریکایی نیز در اثر شلیک زمینی و یک مورد در اثر شلیک هوا به هوا سرنگون شده است. همچنین این وبسایت تصریح می‌کند که هر هواپیمایی را می‌توان روی زمین منهدم کرد – و این ربطی به خوب بودن هواپیما ندارد.

عملکرد F-۱۶ Falcon (به ادعای MigFlug)

پیروزی‌های هوایی: ۷۶ (عمدتاً در مقابل هواپیما‌های شوروی)

تلفات هوا به هوا: ۱ (توسط Mirage ۲۰۰۰)

تلفات ناشی از آتش زمینی: ۵ فروند (همه در خدمت ایالات متحده)

از ۷۶ شکار موفق در نبرد‌های تن به تن هوایی، اکثریت قریب به اتفاق آن توسط نیرو‌های اسرائیلی بوده اند. اف-۱۶‌های اسرائیلی ۶ فروند هواپیما را در درگیری‌های مرزی سوریه بین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۶، ۴۴ هواپیمای در جنگ لبنان در سال ۱۹۸۲ و ۳ هواپیما را در جنگ لبنان در سال ۲۰۰۶ را سرنگون کردند. این یعنی از ۷۶ مورد شکار‌های موفق صورت گرفته توسط F-۱۶، دستکم ۵۳ مورد توسط هواپیما‌های اسرائیلی بدست آمده است.

از ۲۳ پیروزی باقیمانده، پاکستانی‌ها حدود نیمی از آن‌ها (۱۱ فروند) در طول جنگ شوروی-افغانستان و درگیری‌های بعدی مرزی به ثبت رسانده اند. بقیه پیروزی‌های هوایی F-۱۶ در مناطق پرواز ممنوع (۲ مورد برای ایالات متحده آمریکا)، یوگسلاوی سابق (۵ مورد برای ایالات متحده آمریکا و ۱ مورد برای هلند)، کودتای ونزوئلا در سال ۱۹۹۲ (۳ مورد) و درگیری‌های دریای اژه (۱ مورد) به دست آمد.

پنج فروند F-۱۶ که توسط پدافند هوایی زمینی ساقط شدند در طول جنگ خلیج فارس (۳ فروند سرنگون شده) و بر فراز یوگسلاوی سابق (۲ مورد سرنگونی) بودند. هر ۵ فروند F-۱۶ سرنگون شده در اختیار نیروی هوایی ایالات متحده بوده اند.

در همین حال، پسر عموی بزرگتر F-۱۶، یعنی F-۱۵ (یک جنگنده تخصصی برتری هوایی)، حتی رکورد‌های حیرت انگیز بیشتری دارد. MigFlug مدعی است که جنگنده F-۱۵A/C/IS Eagle رکورد ۱۰۲ پیروزی در نبرد‌های هوا به هوا را ثبت کرده است و هیچ‌کدام در اثر آتش هوا به هوا از دست نرفته یا ساقط نشده است. Strike Eagle جدیدتر یک شکار موفق هوا به هوا به ثبت رسانده است، و سه مورد با آتش زمینی سرنگون شده اند (هیچ کدام در درگیری هوا به هوا از بین نرفته اند). بیشتر این پیروزی‌های هوا به هوا توسط نیروی هوایی اسرائیل و نیروی هوایی ایالات متحده در طول جنگ خلیج فارس به دست آمد.

تلفات هوا به هوا صفر بوده است؟

یکی از ادعا‌هایی که در مورد F-۱۶ وجود دارد این است که هرگز در یک نبرد هوا به هوا ساقط نشده است. با این حال، اکنون می‌دانیم که این ادعا اشتباه است، زیرا حداقل یک مورد تایید شده ساقط شدن در اثر نبرد هوا به هوا علیه یک F-۱۶ وجود داشته است. از زمان استقلال یونان در سال ۱۸۲۱ (و مسلماً قبل از آن تحت سلطه عثمانی)، یونان و ترکیه رقیب یکدیگر بوده اند. یونان و ترکیه هر دو در سال ۱۹۵۲ به عضویت ناتو در آمدند، اما ارتش‌های بسیار بزرگ آن‌ها عمدتاً برای رویارویی با یکدیگر ساخته شده‌اند.

قبرس و جزایر یونان مناطق رویارویی دو کشور عضو ناتو هستند. در سال ۱۹۹۶ گزارش شد که یک جنگنده اف ۱۶ ترکیه در یکی از دوره‌های تشدید تنش با یونان (به نام بحران ایمیا/کارداس) سقوط کرده است. لازم به ذکر است که یونان سرنگونی F-۱۶ توسط این کشور را تکذیب کرده است. خلبانان یونانی تنها گزارش دادند که F-۱۶ ترکیه‌ای آتش گرفته و آن‌ها یک چتر نجات را دیده اند.

در سال ۲۰۱۲ بود که ترکیه اذعان کرد که یک فروند میراژ ۲۰۰۰ یونانی ساخت فرانسه، اف-۱۶ آن‌ها را با موشک هوا به هوا سرنگون کرده است، بعد از اینکه ظاهراً حریم هوایی یونان را نقض کرده بود. این تنها مورد تایید شده شکار موفق هوا به هوا علیه یک F-۱۶ است. در سال ۲۰۱۴، روزنامه انگلیسی زبان ترکیه ای، دیلی صباح، گزارش داد که دولت ترکیه در حال بررسی طرح شکایت علیه مقامات یونانی است.

علاوه بر این، وب‌سایت Top War مستقر در روسیه ادعا می‌کند که F-۱۶‌های بیشتری سرنگون شده‌اند، از جمله یکی در سال ۱۹۸۷ در پاکستان. این احتمال وجود دارد که F-۱۶‌های بیشتری در نبرد هوا به هوا سرنگون شده باشند، اما این درگیری‌ها هرگز تایید نشده است.

عملکرد تاریخی در برابر آینده

مهم است که به یاد داشته باشید که هنگام بحث در مورد تاریخچه عملکرد F-۱۶ ها، فقط از یک چیز صحبت می‌کنیم: تاریخ. این آینده نیست، بلکه رویداد‌هایی است که در زمان و مکان متفاوتی رخ داده اند. F-۱۶‌ها سابقه قابل توجهی در رویارویی با هواپیما‌های قدیمی شوروی دارند، اما در اوکراین، آن‌ها با هواپیما‌های قدیمی شوروی روبرو نخواهند شد.

آن‌ها در برابر مدرن‌ترین جت‌های روسی و یک شبکه دفاع هوایی قابل توجه قرار خواهند گرفت. F-۱۶ ممکن است هواپیمای قابل احترامی باشد، اما جنگنده نسل پنجمی نیست (مخصوصاً آن دسته از مدل‌های قدیمی که به اوکراین اهدا شده اند). طبق اطلاعات وبلاگ Oryx، حداقل ۶۲ فروند F-۱۶ به اوکراین قول داده شده است (اگرچه ممکن است در نهایت تعداد بیشتری از کشور‌های دیگر مانند یونان به این کشور داده شوند).

جت‌های F-۱۶‌ی که اوکراین دریافت می‌کند ممکن است توانمند باشند، اما قدیمی هستند. از این گذشته، دانمارک، نروژ و بلژیک آن‌ها را به نفع جنگنده‌های مدرن‌تر نسل پنجم بازنشسته می‌کنند. این‌ها همچنین پیشرفته‌ترین F-۱۶‌های موجود نیستند. این جنگنده‌های اهدایی از نسخه‌های قدیمی Block ۱۵ یا ۲۰ قدیمی هستند، نه جدیدترین نسخه‌های Block ۷۰/۷۲ (اگرچه ممکن است در طول سرویس خود ارتقا یافته باشند). زمان نشان خواهد داد که آیا آن‌ها می‌توانند عملکرد چشمگیر گذشته خود را ادامه دهند و از آسمان اوکراین دفاع کنند یا شانسی در برابر جنگنده‌های مدرن‌تر روسی ندارند.