دستگیری باند سرقت از کتابخانه‌ها!

سی‌ام فروردین‌ماه خبری منتشر شد که چند کتاب قدیمی متعلق به کتابخانه تربیت تبریز با پیگیری مسئولان کتابخانه‌های عمومی به کتابخانه بازگشت. در پی این موضوع با حامد عبدوس، مدیرکل تأمین منابع کتابخانه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در خصوص نفایس چاپی و اقدامات این سازمان برای حفظ این میراث گفتگو کرده‌ایم.

به گزارش ایسنا، مدیرکل تأمین منابع کتابخانه‌های نهاد با غیرقابل امانت خواندن منابع نفیس گفت: در «دستورالعمل منابع اطلاعاتی»، که در سال ۱۳۹۰ ابلاغ شده، امانت خارج کتابخانه‌ای کتاب‌های مرجع، کتاب‌های خطی، چاپ سنگی و چاپ سربی و کتاب‌های نفیس، کمیاب و نایاب ممنوع شد و مطالعه این منابع تنها در کتابخانه مقدور است.

او افزود: اگر این دسته از منابع در معرض فروش قرار داده شود، نشان‌دهنده سرقت آن از سوی افراد سودجو در پوشش عضو کتابخانه است.

عبدوس درباره اقدامات انجام‌شده برای حفظ نفایس چاپی گفت: همچنین با تشکیل «کارگروه نسخ خطی»، اقداماتی برای این دسته از نفایس چاپی طراحی و اجرا شد؛ بازدید کارشناسان نسخ از مراکز مبادله استان‌ها، کتابخانه‌های قدیمی و بخش نسخ خطی کتابخانه‌ها برای شناسایی نفایس چاپی و فهرست‌برداری، تعیین یک نفر رابط در هر استان به عنوان «کتابدار بخش نفایس چاپی»، فهرست‌نویسی، تهیه تجهیزات برای دیجیتال‌سازی و شناسایی کتاب‌های در معرض آسیب برای آفت‌زدایی بخشی از این اقدامات بوده است.

او درباره فروش کتاب‌های کمیاب یا قدیمی کتابخانه‌ها در بازار سیاه گفت: علی‌رغم اقدامات پیشگیرانه نهاد کتابخانه‌ها و حفظ و صیانت از میراث مکتوب کشور، بعضاً در دوره‌های گذشته و پیش از تأسیس نهاد و قرار داشتن کتاب‌های ارزشمند در قفسه‌های باز، عده‌ای از سودجویان که اقدام به خارج کردن کتاب‌های کمیاب یا نایاب متعلق به کتابخانه‌ها، اعم از کتابخانه‌های عمومی یا غیر از آن، کرده‌اند، آن‌ها را به صورت غیرقانونی به فروش می‌رسانند. همه کتابداران و مسئولان نهاد نسبت به حفظ میراث فرهنگی کشور حساس هستند و چنانچه گزارشی در این خصوص دریافت کنند از طریق مراجع ذی‌صلاح در جهت حفظ میراث مکتوب اقدام می‌کنند.

مدیرکل تأمین منابع کتابخانه‌های نهاد با رد شبهه خروج این منابع در فرآیند وجین گفت: بر اساس دستورالعمل «وجین منابع اطلاعاتی»، نسخ خطی و نفایس چاپی و منابع دارای اهمیت به خاطر ویژگی‌های خاص (مانند ارزش هنری، اطلاعات منحصربه‌فرد، ارزش‌های تاریخی و مذهبی) شامل فرآیند وجین نیستند.

او تصریح کرد: با این توضیحات می‌توان درباره مواردی که بعضاً آگهی فروش آن‌ها منتشر می‌شود گفت بیرون بردن کتاب‌های مربوط به قبل از استقرار سامانه‌های مدیریت کتابخانه‌ای، اعمال محدودیت امانت منابع ارزشمند و نفیس با دستورالعمل‌های ابلاغی و تأسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است.

عبدوس در پایان گفت: البته بعضاً افراد سودجو در پوشش عضو کتابخانه و در قالب امانت اقدام به سرقت و فروش منابع کتابخانه‌های عمومی می‌کردند که با شکایت نهاد و همکاری مراجع قضایی این باند و متخلفین شناسایی و دستگیر شدند که به دنبال آن منابع به کتابخانه بازگردانده شد.