بایدن در حال بررسی توافق جدید هسته‌ای با ایران

روزنامه بریتانیایی «آی ۲۴» در مطلبی به قلم دیوید پارسلی به احتمال احیای توافق هسته‌ای در شرایط پرتنش فعلی پرداخت و نوشت: «جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، همه گزینه‌ها را در قبال مساله ایران «روی میز» نگه داشته است؛ همچنانکه او در نظر دارد بررسی کند که آیا توافقی برای توقف عبور ایران از نقطه گریز هسته‌ای را به عنوان بخشی از تلاش‌های دیپلماتیک گسترده‌تر برای جلوگیری از جنگ همه جانبه در خاورمیانه احیا کند یا خیر.»

به گزارش دنیای اقتصاد، وزارت امور خارجه آمریکا به من گفته است که رئیس جمهور «به هر طریقی» تضمین خواهد کرد که «ایران هرگز به سلاح هسته‌ای نخواهد رسید.» یک منبع نزدیک به دولت بایدن به من گفت که کاخ سفید در حال بررسی توافق هسته‌ای جدید با ایران در ازای لغو برخی تحریم‌های اقتصادی علیه تهران است تا از یک جنگ تمام عیار در منطقه جلوگیری کند. این منبع گفت: «یک دیدگاه در داخل دولت این است که رئیس‌جمهور فرصتی را برای آغاز مذاکرات دیپلماتیک با هدف احیای مجدد توافق هسته‌ای ایران مشاهده می‌کند.»

تا آنجا که من درک می‌کنم، این به عنوان راهی برای مماشات با اسرائیل و ایران در نظر گرفته می‌شود. اسرائیل اطمینان دارد که تهدید هسته‌ای ایران از بین رفته است و ایران مطمئن خواهد بود که احتمال جلوگیری از پاسخ نظامی اسرائیل در خاکش وجود دارد. پس از عملیات موشکی و پهپادی بی سابقه ایران، اسرائیل همچنان به بررسی گزینه‌های تلافی جویانه ادامه می‌دهد. دولت‌های خارجی برای محدود کردن تشدید تنش که می‌تواند منجر به تسریع برنامه تسلیحات هسته‌ای تهران شود، اصرار دارند.

توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۵ بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد - آمریکا، انگلیس، روسیه، فرانسه و چین - به اضافه آلمان و اتحادیه اروپا منعقد شد. این توافق تا زمانی که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در سال ۲۰۱۸ آمریکا را از این توافق خارج کرد، ادامه داشت.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا بایدن در حال بررسی مذاکرات دیپلماتیک برای احیای مجدد توافق هسته‌ای با ایران است، به من گفت: «همان‌طور که رئیس جمهور و وزیر امور خارجه [آنتونی بلینکن]به صراحت گفته‌اند، ایالات متحده به هر طریقی تضمین خواهد کرد که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نخواهد کرد.» این مقام آمریکایی تاکید کرد: «ما همچنان به استفاده از ابزار‌های مختلف برای دستیابی به این هدف ادامه می‌دهیم و همان‌طور که مدت هاست تاکید کرده اند در نهایت، دیپلماسی را بهترین راه برای دستیابی به راه حلی پایدار و مؤثر می‌دانیم، اما همه گزینه‌ها نیز روی میز باقی می‌مانند.»

این منبع دولت بایدن افزود: «ایران کاملا روشن کرده است که قصد ندارد دوباره به اسرائیل حمله کند، مگر اینکه اسرائیل در پاسخ به عملیات آخر هفته گذشته حمله کند.» دولت بر این باور است که یک مسیر دیپلماتیک بهترین راه پیش رو است و منافع هر دو طرف را می‌توان تامین کرد.

رئیس جمهور هر کاری که بتواند برای جلوگیری از جنگ در خاورمیانه انجام می‌دهد و توافق هسته‌ای جدید ایران یکی از راه‌هایی است که برای دستیابی به آن در نظر گرفته می‌شود. البته این تنها استراتژی نیست، اما روی میز است. با این حال، هر توافق بین المللی که توانایی ایران برای تولید تسلیحات هسته‌ای را از بین ببرد و در عین حال تحریم‌های مالی را نیز کاهش دهد، احتمالا اسرائیل را خشمگین می‌کند و ممکن است مورد مخالفت قرار گیرد.

روز چهارشنبه یکی از ماموران سابق سازمان جاسوسی اسرائیل موساد مدعی شد که نتانیاهو حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران را رد نکرده است. با این حال، کارشناسان معتقدند که حمله انفرادی اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای بعید است، زیرا ارتش این کشور توانایی آسیب رساندن به آن‌ها را بدون حمایت آمریکا ندارد.

یک بازی جنگی که توسط یک اندیشکده در واشنگتن انجام شد و حمله اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای ایران را شبیه سازی کرد، نشان داد که این حملات بی اثر بوده و منجر به «حملات موشکی ویرانگر علیه اسرائیل» از سوی شبه نظامیان متحد ایران، حزب الله لبنان و حوثی‌های یمن در یک جنگ تمام عیار می‌شود.

لیندا رابینسون، کارشناس ارشد سیاست خارجی در شورای اندیشکده روابط خارجی ایالات متحده، گفت: «شکی نیست که اسرائیل با اقدامات مستقیم و غیر مستقیم پاسخ خواهد داد؛ اما همچنین از مزایای ناشی از حمایت بین المللی در پی حمله انتقامی ایران آگاه است.» نتانیاهو گفته است که اسرائیل تصمیم خود را خواهد گرفت؛ البته که تصمیم خواهد گرفت، اما برای راه پیش رو به متحدانی نیاز دارد. مقامات به من اطمینان داده اند که اسرائیل به یک واکنش محدود تمایل دارد و این تصمیم در دست افراد بسیار محدودی است و شامل اعضای راست گرای کابینه نمی‌شود.»

در ژوئیه ۲۰۱۵، توافق‌نامه‌ای بر سر برنامه هسته‌ای ایران بین ایران و ۱+۵ (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد - چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده - به علاوه آلمان) به همراه اتحادیه اروپا منعقد شد. بر اساس این توافق که به طور رسمی به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می‌شود، اعلام شد که ایران اورانیوم غنی شده کافی برای تولید هشت تا ده کلاهک هسته‌ای را دارا است.

مفاد این توافق باعث شد که ایران، با برچیدن بسیاری از برنامه‌های هسته‌ای خود موافقت کند و تاسیسات خود را برای بازرسی‌های بین المللی گسترده‌تر توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) در ازای آزادسازی میلیارد‌ها دلار تحریم‌ها باز کند. این توافق تا زمان خروج ترامپ از آن، تداوم داشت. از زمانی که ترامپ برجام را زیر پا گذاشت، تهران نیز به طور فزاینده‌ای دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی را برای بازرسی از تاسیسات هسته‌ای خود، محدود کرده است. ارزیابی اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران از سال ۲۰۱۸ اورانیوم کافی را تا حدی غنی سازی کرده است که می‌تواند طی تقریبا دو هفته از نقطه گریز هسته‌ای عبور کند.