پرونده‌های باز وزارت خارجه در سال ۱۴۰۳

حل و فصل تحریم‌ها و شاید حتی احیای برجام، عمق بخشیدن بیشتر به رابطه با عربستان و پیگیری قراداد ۲۵ ساله میان ایران و چین از مواردی است که امسال نیاز به رسیدگی از سوی وزارت خارجه کشورمان را دارند.

به گزارش خبرآنلاین، سال کاری ۱۴۰۳ آغاز شده است و وزارت خارجه هم همزمان با دیگر دستگاه‌ها آماده است تا کار‌های نیمه کاره از سل قبل را از سر بگیرد. برخی از مهم‌ترین پرونده‌های وزارت‌خارجه ناتمام مانده‌اند که امید می‌رود در سال ۱۴۰۳، سروسامانی به آن‌ها داده شود. حل و فصل تحریم‌ها و شاید حتی احیای برجام، عمق بخشیدن بیشتر به رابطه با عربستان و پیگیری قراداد ۲۵ ساله میان ایران و چین از مواردی است که امسال نیاز به رسیدگی از سوی وزارت خارجه کشورمان را دارند. البته در وضعیت کنونی و بحران منطقه‌ای عکس‌العمل در برابر اقداماتی، چون حمله اسراییل به کنسولگری ایران از امور ضروری و فوری است که وزارت‌خارجه آن‌ها را دنبال می‌کند. حل بحران غزه هم از مسائلی است که به همکاری ایران نیاز دارد.

قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین

دی‌ماه ۱۴۰۲، خبرگزاری‌های اصولگرا از قول مجیدرضا حریری، رئیس اتاق ایران و چین اعلام کردند اجرای قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین آغاز شده است. این درحالیست که ما هنوز چیزی از قرارداد محرمانه میان دو کشور نمی‌دانیم. قرارداد سال ۱۳۹۹امضا شده بود و جزئیات آن ناگفته ماند. با این حال موجی از مخالفت‌ها را به همراه داشت و چندان از قرارداد طولانی مدت میان ایران و چین استقبال نشد. طبق ادعای پترولیوم اکونومیست حجم سرمایه‌گذاری در قراداد معادل ۲۸۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار است. این در حالیست که وزیرخارجه هم گفته بود دراصل توافق از ابتدای سال ۱۴۰۰ عملی شده است. به هرحال ایران و چین احتمالا امسال هم قرار است اجرای قرارداد را اجرا کنند و باید امید داشته باشیم که احتمالا روند اتفاقات را به اطلاع عموم هم بگذارند.

افزایش دامنه ارتباط با عربستان

روابط ایران و عربستان پس از هفت سال در تاریخ ۱۹ اسفند ماه سال ۱۴۰۱ در پی دیدار علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و همتای سعودی خود در چین و گفتگو‌های فشرده، از سرگرفته شد. امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۸ مرداد ماه در جده با بن‌سلمان دیدار کرد تا همه چیز به حالت قبل برگردد. ایران می‌گوید عربستان قصد سرمایه‌گذاری در کشورمان را دارد. ماجرا وقتی ابعاد عجیب‌تری گرفت که یک نویسنده در وال‌استریت ژورنال مدعی شد ریاض به ایران پیشنهاد داده اگر گروه‌های نزدیک به ایران دست از فعالیت‌ها در منطقه بردارند حاضر است در کشورمان سرمایه‌گذاری کند. البته مساله اساسی میان ایران و عربستان تحریم است و تا زمانی که تحریم‌ها پابرجا باشد، عربستان به هر اندازه که برای سرمایه‌گذاری در ایران بی‌تابی کند، به نتیجه چندانی نخواهد رسید. از طرف دیگر مساله غزه نشان داد ایران و عربستان با وجود آشتی هنوز نمی‌توانند به عنوان دو کشور مهم مسلمان با یکدیگر همکاری موثری در زمینه مساله مهمی مانند فلسطین داشته باشند. این پرونده‌ها در سال ۱۴۰۳ هم باز است و انتظار می‌رود تا ایران و عربستان به سمت روابط موثرتر گام بردارند.

برقراری ارتباط با مصر

ایران و مصر حدودا پنج دهه است که روابطی با یکدیگر ندارند. یک بار در زمانی که مرسی رئیس‌جمهور این کشور بود، روزنه‌ای برای ارتباط دوباره برقرار شد، اما این روزنه با سقوط او خیلی زود بسته شد. با این حال در یک سال اخیر دو طرف قدم‌هایی را برای ارتباط با یکدیگر برداشته‌اند. در اخرین اقدام ابراهیم رئیسی به مناسب برد السیسی در انتخابات ریاست جمهوری با او تلفنی صحبت کرد. سفر ایرانی‌ها به نقاطی از مصر هم البته آزاد اعلام شده بود که چندان مساله مهمی از سمت ایران تلقی نشد. با این حال به نظر می‌رسد تهران و قاهره در مسیر برقراری روابط پس از دهه‌ها باشند. اگر وزارت خارجه در این زمینه دست بجنباند بالاخره یکی از مسائل مهم سیاست خارجی را حل و فصل کرده و یک پرونده قدیمی را بسته است.

رفع تحریم‌ها

در آخرین روز‌های سال قبل مشخص شد که ایران و امریکا مذاکرات غیرمستقیم و محرمانه‌ای در عمان داشته‌اند. غرب مدعی بود که این مذاکرات درمورد مسائل منطقه و فلسطین و ... انجام گرفته، اما ایران گفت تنها موضوع توافق هسته‌ای مورد بحث قرار گرفته است. در هرحال، انتخابات ایالات متحده در راه است و کار ایران برای بازگرداندن غرب سر میز مذاکره سخت‌تر از همیشه شده است. حتی اگر بازگشتی هم در راه باشد، هر نوع توافقی تا پیش از انتخابات امریکا نمی‌تواند تضمین کننده منافع ایران باشد. از طرف دیگر تحریم‌ها اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرارداده‌اند. یکی از اموری که وزارت‌خارجه در هر حال بهتر است فکری به حالش کند حل مساله تحریم ایران است. حتی اگر برداشته شدن تحریم‌ها در این مرحله سخت باشد، تهران ممکن است بتواند قدم‌هایی در این مسیر بردارد.

حل سوءتفاهم‌ها با سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای

سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران گزارش‌های حساسیت‌زایی منتشر کرده است. گروسی مایل است تا دست بازرسان آژانس در ایران باز‌تر باشد. اما او می‌گوید آن‌ها مدام دسترسی کمتری به نحوه فعالیت ایران دارند. از طرف دیگر ایران زیر بار ادعای کاهش دسترسی‌ها نمی‌رود و می‌گوید غنی‌سازی در ایران خطری برای جهان به حساب نمی‌آید و در عین حال ناقض قوانین هم نیست. به نظر می‌رسد یکی از مسائلی که نباید از دید دیپلمات‌های ایرانی دور بماند مساله حل سوءتفاهم‌ها با سازمان انرژی اتمی باشد.