مغز در زمان بیکاری شما مشغول چه کاری است؟

زمانی‌که شما به‌طور فعالانه کاری را انجام می‌دهید، مثلاً در باشگاه وزنه می‌زنید یا در یک امتحان سخت شرکت می‌کنید، بخشی از مغز که مسئول انجام آن کار است، فعال می‌شود؛ زمانی‌که نورون‌ها فعالیت الکتریکی خود را تشدید می‌کنند. اما آیا زمانی‌که روی مبل لم داده‌اید هم، مغز کاری انجام می‌دهد؟

به گزارش ایرنا، محققان می‌گویند که جواب این سؤال «مثبت» است. در دو دهه گذشته محققان چیزی را تعریف کرده‌اند که به عنوان شبکه حالت پیش‌فرض شناخته می‌شود و مجموعه‌ای از نواحی ظاهرا نامرتبط مغز است که زمانی که کار زیادی نمی‌کنید، فعال می‌شوند. کشف این شبکه بینش‌های تازه‌ای به درون چگونگی کارکرد مغز در بیرون از وظایف شناخته شده ارائه داده و همچنین موجب تحقیقاتی درباره نقش شبکه‌های مغز  ـ نه تنها مناطق مغز ـ در مدیریت تجارب درونی ما شده است.

در اواخر قرن بیستم دانشمندان علوم اعصاب شروع به استفاده از تکنیک‌های جدید برای تصویربرداری از مغز افراد حین انجام وظایف در دستگاه‌های تصویربرداری کردند. همان‌طور که انتظار می‌رفت، فعالیت در برخی مناطق مشخص از مغز در زمان انجام وظایف تشدید شد و آنچه موجب شگفتی محققان شد این بود که فعالیت در مناطق دیگر مغز بطور همزمان کاهش یافت.

چنین به نظر رسید که این مناطق زمانی که فرد هیچ کاری نمی‌کرد، فعال بودند و زمانی که مغز فرد می‌خواست روی یک کار بیرونی تمرکز کند، آن‌ها خاموش شدند.

محققان این مناطق را «وظیفه منفی» (task negative) نامگذاری کردند و مشخص کردند که این مناطق نقش مهمی در استراحت مغز دارند. تحقیقات بعدی به شناسایی «عملکرد حالت پیش فرض مغز» منجر شد و محققان را به این فکر واداشت که در فقدان یک وظیفه با تمرکز خارجی، مغز چه می‌کند. هر گونه سوء عملکرد در حالت پیش فرض به عنوان یک ویژگی بالقوه برای هرگونه نقص یا اختلال نورولوژیک و روانی (psychiatric) از جمله افسردگی، شیزوفرنی و آلزایمر در نظر گرفته شد.

از آن زمان تا کنون موجی از تحقیقات درباره حالت پیش فرض موجب پیچیدگی در فهم و شناخت اولیه از آن شده است. دانشمندان علوم عصبی در این مدت همچنین چند مورد دیگر از شبکه‌های مجزا را شناسایی کرده‌اند که هر کدام از آن‌ها ظاهرا نواحی مختلفی از مغز را فعال می‌کنند. این نواحی فعال شده بطور مستقل عمل نمیکنند بلکه با هم هماهنگ می‌شوند.

بنا بر تحقیقات، تاثیرات شبکه حالت پیش‌فرض مغز شامل پرسه زدن ذهن و به یاد آوردن خاطرات و تصورات مربوط به آینده می‌شود. محققان همچنین در حال بررسی این مسئله بوده‌اند که آیا اختلالات ذهنی مانند افسردگی می‌‍تواند ارتباطی با مشکلاتی در شبکه حالت پیش فرض داشته باشد که تا کنون نتیجه مشخص و قطعی در پی نداشته است.