«ایران نفت را با اتکا به بیمه گر‌های آمریکایی صادر می‌کند»

بر اساس تحقیقات نیویورک تایمز معلوم می‌شود که تحریم‌های واشنگتن نتوانسته است در سال گذشته میلادی جلوی صادرات نفت ایران به ارزش میلیارد‌ها دلار را بگیرد و از وجود شکاف عمیق در نحوه شبکه نظارتی ایالات متحده حکایت می‌کند.

به گزارش یورو نیوز؛ روزنامه نیویورک‌تایمز روز جمعه با انتشار گزارش تحقیقاتی خود مدعی شد که نظارت‌های ضعیف دولت جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده باعث شده تا نفت‌کش‌های شبح‌گونه بتوانند با برخورداری از پوشش بیمه آمریکایی همچنان به بدنه حاکمیتی در ایران کمک مالی برسانند.

بنا بر این گزارش، این حجم از نفت صادراتی با استفاده از بیمه مسئولیت صادره از یک شرکت آمریکایی با ۲۷ نفتکش حمل شده است.

این بدان معناست که مقامات ایالات متحده می‌توانستند با یک توصیه‌نامه ساده به شرکت بیمه گر «آمریکن کلاب، American Club» مستقر در نیویورک و درخواست لغو پوشش الزامی بیمه این تانکرها، به راحتی جلوی جابجایی این حجم از نفت را بگیرند.

این ۲۷ نفتکش تنها در سال ۲۰۲۳ توانسته‌اند محموله‌های نفتی را حداقل در ۵۹ سفر جابه‌جا کنند، چه بسا برخی از این نفت‌کش‌ها توانسته‌اند چندین بار این اقدام را انجام دهند.

این گزارش در ادامه آورده است که این کشتی‌ها متعلق به شرکت‌های صوری هستند و عمر آن‌ها از بیشتر از حد متعارف است و از تاکتیکی به نام «رد گم کنی، spoofing» برای مخفی کردن موقعیت مکانی واقعی خود استفاده می‌کنند، بدین صورت که در کشتی‌ها اطلاعات یک مسیر جعلی را برای پنهان کردن مکان واقعی خود مخابره می‌کنند.

نیویورک‌تایمز با انتقاد از عملکرد دولت آقای بایدن نوشت که مشخص نیست که واشنگتن چه کسی را مسئول اصلی شناسایی نفتکش‌های مشکوک می‌داند.

وزارت خزانه‌داری آمریکا وظیفه دارد افراد یا شرکت‌هایی که در فعالیت‌های غیرقانونی شرکت می‌کنند را در فهرست سیاه قرار داده و تحریم‌ها را مدیریت کند. در عین حال بخشی از بار مسئولیت نظارت بر رفتار‌های مشکوک نیز از طریق انتشار منظم توصیه‌نامه‌ها و هشدارنامه‌ها بر عهده بیمه‌گذاران قرار گرفته است.

استناد نیویورک‌تایمز به چیست؟

روزنامه نیویورک‌تایمز برای شناسایی محموله‌های نفت ایران توانست با استفاده از داده‌های دریایی و تصاویر ماهواره‌ای، مجموعه‌ای از اطلاعات مربوط به هزاران نفتکش و محل استقرار آن‌ها را جمع‌آوری کند.

از این بین، داده‌های مربوط به کشتی‌هایی که سیر آن‌ها نامنظم بود با اطلاعات ارائه شده توسط یکی از بنیانگذاران وبسایت ردیابی تانکر‌ها به نام «سمیر مدنی» مورد بازنگری قرار گرفت. داده‌های دو شرکت SynMax و Pole Star نیز برابرسازی شده است.

در اواخر ماه ژانویه ۲۰۲۴، چند هفته پس اینکه در جلسه استماع کنگره آمریکا با موضوع «محدود کردن درآمد دولت سرکش» به نام شرکت بیمه گر «آمریکن کلاب» اشاره شد، پوشش بیمه‌ای بسیاری از نفتکش‌های شناسایی شده توسط نیویورک‌تایمز نیز به طور ناگهانی منقضی می‌شود؛ اما به نظر می‌رسد پنج کشتی هنوز زیر پوشش بیمه‌ای این شرکت قرار دارند.

سخنگوی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در پاسخ به یافته‌های این روزنامه در بیانیه‌ای گفت که این وزارتخانه در ماه جاری میلادی علیه یک شرکت پوششی در هنگ‌کنگ که از سپاه پاسداران ایران حمایت مالی کرده، اقداماتی را انجام داده است.

اهمیت بیمه‌نامه برای کشتی‌های تجاری چقدر است؟

بیمه‌نامه‌های ارائه شده توسط شرکت‌هایی مانند «آمریکن کلاب» یک عامل کلیدی در توانایی نفتکش‌ها برای جابجایی و حمل و نقل نفت کشور‌ها است. از نظر دست‌اندرکاران این صنعت، بیمه‌نامه همچون یک «بلیت تجارتی» برای کشتی‌ها محسوب می‌شوند.

شرکت «آمریکن کلاب» تنها یکی از ۱۲ شرکت بیمه بزرگ در نوع خود و تنها شرکت مستقر در ایالات متحده است. به دلیل اهمیت این شرکت‌های بیمه برای کشتیرانی، دولت ایالات متحده در هنگام وضع تحریم‌ها بر فروش نفت روسیه با آن‌ها مشورت کرده است.

دانیل تادروس، مدیر عامل آمریکن کلاب گفت: «برای ما غیرممکن است که روزانه دقیقاً بدانیم هر کشتی چه می‌کند، کجا می‌رود، چه چیزی حمل می‌کند، صاحبان آن چه کسانی هستند. در نتیجه دولت‌ها توانایی، نیروی انسانی و منابع بسیار بیشتری برای دنبال کردن این قبیل مسائل را دارند.»

ارزش نفت صادراتی ایران از طریق این نفت‌کش‌ها

هیچ منبع رسمی درباره میزان نفتی که از ایران خارج می‌شود وجود ندارد؛ اما بر اساس برآورد‌های شرکت Kpler، میزان نفت حمل شده توسط این نفتکش‌ها تقریباً معادل ۹ درصد از صادرات نفت ایران در آن دوره را شامل می‌شده است.

مقصد بسیاری از این نفتکش‌ها نیز در نهایت به چین ختم شده‌اند

همچنین با احتساب پایین‌ترین قیمت اعلامی نفت ایران در سال ۲۰۲۳، این نفتکش‌ها دست‌کم ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار نفت خام حمل کرده بودند.

نیویورک تایمز ارزش نفت صادراتی توسط این نفت‌کش‌ها را با پایین‌ترین قیمت گزارش شده نفت خام ایران در سال ۲۰۲۳ که تقریباً ۷۰ دلار در هر بشکه بوده و با اعمال قیمت تخفیفی ۱۰ دلاری در هر بشکه برای خریداران چینی تعیین کرده است.

تاکتیک‌های رد گم کنی

در برخی موارد، این تانکر‌ها از شیوه انتقال کشتی به کشتی استفاده می‌کردند و محموله خود را با کالای دیگری در دریا مبادله می‌کردند. این عمل رایج است و می‌توان از آن برای پنهان کردن منشاء محموله‌ها استفاده کرد. با این توضیح که اغلب جابه‌جایی‌های کشتی به کشتی در نزدیکی آب‌های ایران رخ می‌داد.

تایمز همچنین متوجه شد که برخی از خدمه این نفتکش‌ها ظاهر فیزیکی کشتی‌های خود را تغییر می‌دهند. در یکی از کشتی‌های رد گم‌کننده، یک برزنت قرمز بر روی عرشه سبز کشیده شد تا خود را از ماهواره‌ها پنهان کند.

حتی با وجود اینکه نفتکش‌ها از تاکتیک‌های فریبنده استفاده می‌کردند، رد گم‌کنی آن‌ها دارای الگو‌های قابل شناسایی بود. نیویورک‌تایمز در گزارش خود ذکر می‌کند که بسیاری از این کشتی‌ها وانمود می‌کردند که روز‌ها در عمان یا در خلیج فارس لنگر انداخته‌اند، در حالی که تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌داد که آن‌ها آنجا نبودند. حتی برخی از کشتی‌ها سیگنال‌هایی را پخش می‌کردند که آن‌ها را در خشکی نشان می‌داد و با سرعت بالا حرکت می‌کردند که این امر به لحاظ فیزیکی غیرممکن است.

بیمه‌گر آمریکایی و نفت کشور‌های تحریمی

برخی از این نفتکش‌ها سابقه تحویل نفت از سایر کشور‌های تحت تحریم آمریکا را نیز داشتند. تحلیل نیویورک‌تایمز نشان می‌دهد که هشت فروند از این کشتی‌ها قبل از اینکه بخواهند نفت ایران را جا به جا کنند، با استفاده از تاکتیک رد گم‌کنی در کار حمل نفت تحریمی ونزوئلا نیز بوده‌اند. مشخص نیست که این کشتی‌ها در آن زمان نیز تحت پوشش بیمه آمریکن کلاب بودند یا خیر.

اما روزنامه تایمز متوجه شد که یکی از این نفت‌کش‌ها در سال گذشته میلادی تحت پوشش بیمه‌ای آمریکن کلاب احتمالاً تحریم‌های روسیه را دور می‌زند.

به گفته کارشناسان این صنعت، نقش آمریکن کلاب در بیمه کردن این ۲۷ نفتکش می‌تواند این شرکت را در معرض نقض احتمالی تحریم‌ها قرار دهد. موضوعی که آقای تادروس با آن مخالفت است. مدیر عامل آمریکن کلاب خاطرنشان کرد که این شرکت بر اساس دستورالعمل خزانه داری در قرارداد‌های خود بندی را گنجانده است که اگر کشتی‌های بیمه‌شده تحریم‌ها را نقض کند، پوشش بیمه‌ای از آن‌ها سلب می‌شود.

او استدلال کرد که این امر بیمه گر را از شریک شدن در تخلفات احتمالی محافظت می‌کند.

وزارت خزانه داری آمریکا تنها یک بار در ۲۰ سال گذشته جریمه‌هایی را علیه باشگاه آمریکایی به اجرا گذاشته است. این وزارت‌خانه در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد که که شرکت بیمه‌گر آمریکن کلاب در ده‌ها مورد از نقض تحریم‌های کوبا، سودان و ایران نقش داشته است.

در آن زمان، مقامات خزانه داری میزان جریمه تخلفات این شرکت را بیش از ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار محاسبه کردند. اما در نهایت، این وزارت‌خانه گفت که به نظر نمی‌رسد آمریکن کلاب این کار را به صورت عمدی یا بی پروا انجام داده باشد و این پرونده با پرداخت جریمه ۳۴۸ هزار دلاری از سوی آمریکن کلاب حل و فصل شد.