بایدن یا ترامپ؛ چین کدام را ترجیح می‌دهد؟

با نزدیک‌شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، برخی تحلیلگران در چین طرفدار ابقای بایدن هستند و برخی پیروزی ترامپ را بهتر می‌دانند؛ اما بسیاری نیز تفاوت بنیادینی میان این ۲ گزینه ندیده و آن‌ها را به چشم «۲ جام زهر» نگاه می‌کنند.

به گزارش خبرآنلاین، شبکه خبری «ای‌بی‌سی» در گزارشی درباره تبعات انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا بر چین و روابط این کشور با واشنگتن نوشته است: با افزایش احتمال تقابل «جو بایدن» و «دونالد ترامپ» در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، چین با نگرانی وضعیت را تحت نظر دارد.

نخستین مسئله نامطلبوب کمپین‌های انتخاباتی طرفین است. کاندیدا‌ها احتمالا در تبلیغات انتخاباتی خود لحن سفت‌وسختی در قبال آمریکا اتخاذ خواهند کرد و این ممکن است کاهش نسبی تنش‌ها در روابط واشنگتن و پکن را از بین ببرد.

مسئله تایوان

مسئله بعدی نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر خواهد بود. هیچ یک از ۲ نامزد احتمالی اصلی این انتخابات برای پکن گزینه‌ای مطلوب نیست. بایدن در حوزه‌هایی تمایل به همکاری نشان داده، اما چین از تلاش‌های او برای تشکیل اتحاد در میان کشور‌های هند-آرام نگران است. از سوی دیگر وعده‌های بایدن درباره مداخله نظامی در صورت حمله تایوان به چین، موجب تشدید نگرانی پکن شده است.

در مقابل، ترامپ که در سیاست خارجه انزواگراست، احتمال دارد در مسئله تایوان دخالت نظامی نکند؛ اما با توجه به اینکه او اساسا شخصیت پیش‌بینی‌ناپذیری داشته و لحن تندی در قبال چین اتخاذ کرده است، پکن نمی‌تواند از این عدم مداخله مطمئن باشد. ترامپ همچنین ممکن است جنگ تجاری میان واشنگتن و پکن را تشدید کند.

«ژائو مینگائو» استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه «فودان» در شانگ‌های می‌گوید چین گزینه مطلوبی در میان این ۲ نامزد انتخاباتی ندارد و هر دوی آن‌ها را به چشم «۲ جام زهر» می‌بیند.

حتی با وجود بهبود اندک در روابط پکن-واشنگتن، هنوز تنش‌ها بالاست؛ به‌خصوص پیرامون تایوان. اینکه چه کسی به کاخ سفید راه می‌یابد نه‌تن‌ها بر روابط آمریکا و چین تاثیر خواهد گذاشت، بلکه صلح در منطقه آسیا-اقیانوس آرام را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

دیدار شی و بایدن در کالیفرنیا

یکی بدتر از دیگری

تحلیلگران در آمریکا و چین اظهاراتی مشابه ژائو مینگائو مطرح کرده و گفته‌اند شاید پکن در انتخاب میان بد و بدتر، بایدن را انتخاب کند؛ زیرا نسبت به شخصیت پیش‌بینی‌ناپذیر ترامپ، بایدن ثبات بیشتری دارد. با این وجود، تحلیلگران بر این باورند که تلاش‌های بایدن برای متحد کردن کشور‌ها در مقابله با چین موجب نگرانی پکن است.

«سون چنگائو» عضو مرکز «مرکز امنیت و استراتژی بین‌المللی» در دانشگاه سینگوا در چین می‌گوید: فارغ از اینکه چه کسی پیروز شود، تغییری در مسیر کلی رقابت استراتژیک آمریکا و چین ایجاد نخواهد شد. برای چین فرقی ندارد که چه کسی از بین این ۲ در انتخابات پیروز شود، زیرا پکن با هریک از آن‌ها به مدت چهار سال کار کرده است.

پیروزی ترامپ

با این وجود، مفسران در بسیاری از رسانه‌های چینی پیروزی ترامپ را ترجیح می‌دهند. آن‌ها باور دارند ترامپ مرد کسب‌وکار است و می‌شود با او به توافق رسید. از سوی دیگر این مفسران اظهار می‌کنند که ترامپ به عنوان یک نیروی تخریب‌گر، می‌تواند با تضعیف دموکراسی آمریکایی و رهبری آمریکا در جهان به منافع چین کمک کند. سیاست‌ها و اظهارات ترامپ در دوره ریاست‌جمهوری‌اش باعث شد تا در پکن به او لقب «چوان جانگو» را بدهند، یعنی «ترامپ، ملت‌ساز (چین)».

تایوان جزیره‌ای خودگردان است که چین آن را بخشی از خاک خود دانسته و حمله نظامی را یکی از راه‌های پس گرفتنش می‌داند. ترامپ اخیرا تایوان را به ربودن صنعت ساخت تراشه‌ها از آمریکا متهم کرد؛ اظهاراتی که نشان می‌دهد شاید او به عنوان یک تاجر، حاضر به دفاع از تایوان در برابر حمله احتمالی چین نباشد.

با این وجود، «سون یون» مدیر برنامه چین در اندیشکده آمریکایی «مرکز استیمسون» هشدار داد که ممکن است نظرات ملی‌گرایان در چین با نظرات دولت و نخبگان چینی متفاوت باشد. او در این باره می‌گوید: با آمدن ترامپ، هیچ فضایی برای روابط آمریکا و چین وجود ندارد و عدم قطعیت و تهدید بزرگی به وجود خواهد آمد، از جمله احتمال درگیری نظامی.

این تحلیلگر در ادامه می‌گوید: ظرفیت ترامپ برای تخریب اتحاد‌ها و شراکت‌ها آمریکا و از بین بردن اعتماد جهان به رهبری واشنگتن یک مزیت محسوب می‌شود؛ اما آسیبی که او می‌تواند به روابط آمریکا و چین وارد کند بیشتر از این مزیت است.

ترامپ در همان آغاز به کار خود در ۲۰۱۶ تماس تبریک رئیس‌جمهور تایوان را جواب داد و با او مکالمه‌ای داشت. این اقدام مورد انتقاد چین قرار گرفت و باعث شد روابط ۲ دولت از همان ابتدای امر با تنش همراه باشد.

بعد‌ها در ۲۰۱۷، با میزبانی ترامپ از «شی جین‌پینگ» رئیس‌جمهور چین در عمارت شخصی خود (مارالاگو) و سفر او به چین ۶ ماه بعد از آن، روابط ۲ کشور بهبود یافت.

اما در ۲۰۱۸ ترامپ با وضع تعرفه‌های گمرکی بر کالا‌های وارداتی از چین، یک جنگ تجاری را آغاز کرد. پکن در تلافی این اقدام، کالا‌های آمریکا را مشمول تعرفه گمرکی کرد و تا امروز این تعرفه‌ها از سوی طرفین همچنان برقرار است.

با آغاز همه‌گیری کرونا، روابط دولت وقت ترامپ با پکن به نقطه‌ای رسید که دیگر بازگشت از آن ممکن نبود. او برای مقابله با انتقادات از عملکرد دولت خود در مواجهه با شروع کرونا، انگشت اتهام را به سوی پکن گرفت و چین را مقصر گسترش کرونا در جهان معرفی کرد؛ اظهاراتی که با انتقاد شدید پکن مواجه شد.

مداخله انتخاباتی چین

هنگامی که بایدن و ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ مقابل یکدیگر قرار گرفتند، نهاد‌های اطلاعاتی آمریکا گزارش دادند که پکن ترامپ را «پیش‌بینی‌ناپذیر» دانسته و با پیروزی او در انتخابات مخالف است. در آن سال تحقیقات نشان داد که چین مداخله در انتخابات آمریکا را به‌عنوان یک گزینه بررسی کرده، اما در عمل در این انتخابات مداخله نکرده است.

کارشناسان بر این باورند که چینی‌ها احتمالا در انتخابات امسال ایالات متحده نیز دخالتی نخواهند داشت و این از دو دلیل ناشی می‌شود؛ نخست این که پکن تمایلی برای این کار ندارد و دیگر اینکه چینی‌ها هنوز توانایی لازم برای این کار را ندارند. کارشناسان باور دارند که اگر چین قصد مداخله در این انتخابات را داشته باشد، این کار را بیشتر از طریق بی‌اعتبارکردن دموکراسی آمریکا، دمیدن در آتش اختلافات حزبی ایالات متحده و تضعیف اعتماد به سلامت انتخابات انجام خواهد داد.

پیروزی بایدن

بایدن در زمان پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰، سیاست ترامپ را در قبال چین از سر گرفت. او نه‌تن‌ها تعرفه‌های گمرکی را تمدید کرد، بلکه دست‌وبال شرکت‌های چینی را در حوزه فناوری‌های پیشرفته محدود و مقامات چینی را به اتهام نقض حقوق‌بشر تحریم کرد.

«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا در ۲۰۲۲ چین را «جدی‌ترین چالش بلندمدت برای نظم بین‌المللی» دانست.

در اوایل ۲۰۲۳ هم تنش‌ها میان ۲ کشور با ساقط کردن یک بالن چینی در آمریکا شدت یافت؛ بالنی که رسانه‌های غربی در آن زمان هدف آن را جاسوسی اعلام کردند. پس از آن چند ماه طول کشید تا در نتیجه تلاش‌های دیپلمایتک، دیداری میان بایدن و شی برگزار شده و توافق‌هایی کوچک و وعده‌هایی برای برقراری ثبات در منطقه مطرح شود.

«میلس یو» مدیر مرکز چین در موسسه «هادسون» می‌گوید آمریکا درباره چین به یک توافق دوحزبی دست یافته و هر ۲ حزب دموکرات و جمهوری‌خواه تقریبا «سیاست چین یکسان» دارند. او همچنین می‌گوید که چین هم در مقابل، یک سیاست تازه در قبال آمریکا اتخاذ کرده است.

این تحلیلگر با بهره‌گیری از جمله معروف «دنگ شیائوپینگ» سیاستمدار سرشناس چین در توصیف سیاست جدید پکن در قبال واشنگتن می‌گوید: «فرقی ندارد گربه سفید باشد یا سیاه. اگر آمریکایی باشد، بد است.»

دیدار ترامپ و شی در سال ۲۰۱۹.

اما کارشناسان متعددی بر این باورند که بایدن نسبت به ترامپ گزینه بهتری است، زیر چین از ثبات رفتاری او در مدیریت رابطه پرتنش ۲ کشور استقبال خواهد کرد.

«شی یین‌هونگ» استاد روابط بین‌المللی دانشگاه «رنمین» در چین می‌گوید: «ترامپ ذاتا فردی بی‌ثبات و بی‌رحم است که دشوار می‌توان به او نزدیک شد.» به گفته این تحلیلگر، در صورت پیروزی بایدن، پکن می‌تواند اطمینان داشته باشد که روابط مانند گذشته ادامه خواهد یافت؛ اما در صورت پیروزی ترامپ، احتمالا تغییرات بنیادینی در روابط ۲ کشور ایجاد خواهد شد.

با این همه، «شی سوشی» یک مفسر کهنه‌کار چینی باور دارد که پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برای پکن بهتر است تا ابقای بایدن در مقام ریاست جمهوری؛ زیرا تنها به قطع روابط راضی خواهد شد، اما بایدن سعی در تخریب چین خواهد داشت.

او می‌گوید: سرسختی بایدن چیزی است که کمتر کسی در چین آن را می‌فهمد... بایدن مدافع ارزش‌های آمریکایی است و از حلقه دوستان خود برای یکپارچه‌سازی قدرت غرب علیه چین استفاده می‌کند. از این منظر، باصراحت می‌گویم که کار کردن با بایدن سخت‌تر است.