بورس پس از مداخله بد‌ موقع

روز گذشته شاخص کل با کاهش ۱.۲ درصدی بیشترین افت را از ۶ آبان سال جاری تجربه کرد و به سطح ۲ میلیون و ۱۲۰ هزار واحد رسید. خبر تغییر فرمول بنزین در گروه پالایشگاهی‌ها سبب شد بازاری که تحت تاثیر ریسک‌های مختلف برای زنده بودن قرار داشت، ناگهان شوک جدیدی را حس کند و با از بین رفتن آخرین بارقه‌های اعتماد سرمایه‌گذاران، ریزش چشمگیر را تجربه کند. برخلاف افت بورس، بازار‌های دیگر به ویژه بازار دلار شاهد روند صعودی قیمت‌ها است. بازیگران افزایشی قیمت دلار در یک بررسی مورد شناسایی قرار گرفتند.

به گزارش دنیای اقتصاد، برای هفتمین روز متوالی افت شاخص‌کل بورس تهران ادامه‌دار بود و کاهش‌های پی‌درپی نماگر اصلی بازار سهام مجددا این شاخص را در معرض از دست‌دادن کانال ۲‌ میلیون و ۱۰۰‌ هزار‌ واحدی قرار داده است. در روز گذشته، شاخص‌کل بازار سهام، ۱.۲۴‌ درصد دیگر از ارتفاع خود را از دست داد تا با ثبت هفتمین روز متوالی منفی، این شاخص در ۷ روز مذکور، با افت ۳.۵۱‌ درصدی همراه شود. شتاب کاهش در شاخص هم‌وزن که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نماد‌های معاملاتی است و چهره بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، از شاخص‌کل بیشتر بوده‌است و این شاخص نیز در ۷ روز اخیر ۵.۷۱‌ درصد عقب‌نشینی داشته‌است. آمار و ارقام مذکور مربوط به کلیت بازار است و طبیعتا‌ درصد کاهش ارزشی که در پورتفوی سرمایه‌گذاران حقیقی ثبت شده‌است، بسیار بیشتر از مقادیر فوق‌الذکر است.

در جریان معاملات روز گذشته بازار سهام، ۸۶۸‌ میلیارد تومان نقدینگی حقیقی از تالار شیشه‌ای خارج شد. سهامداران مستاصل حاضر در بورس تهران در سال‌جاری در اکثر روز‌های معاملاتی خالص تغییر مالکیت منفی ثبت کرده‌اند. تا میانه‌های اردیبهشت که بازار با افزایش ارتفاع شاخص‌ها همراه بود، سهامداران نیز استقبال گرمی از خرید سهام از خود نشان می‌دادند، اما از زمانی‌که ریزش قیمت‌ها در بورس تهران آغاز شد، این گروه از بازیگران بازار سرمایه، همواره عطای بازار سهام را به لقای آن بخشیده و ترجیح داده‌اند که یا پول خود را به بازار‌های موازی منتقل کنند یا اینکه در جایگاه تماشاگر، فعلا نظاره‌گر جریان معاملات سرد بورس تهران باشند.

رکود بورس در رونق طلا

ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، رقم ۴‌هزار و ۸۱۸‌ میلیارد‌تومان را ثبت کرد. نزول مقدار ارزش معاملات به مقادیر کمتر از ۵‌ هزار‌ میلیارد‌تومان بیانگر رکود کامل حاکم بر صحنه معاملات سهام است. چنین ارقام نازلی در حالی در ارزش معاملات خرد بازار سهام به‌ثبت می‌رسد که هفته گذشته در یک روز معاملاتی، مجموع ارزش معاملات سکه و صندوق‌های طلای بورسی در حدود هزار و  ۵۰۰‌میلیارد‌تومان بود. چنین رقمی در ارزش معاملات صندوق‌های طلا و سکه‌های بورسی در حدود یک‌سوم ارزش معاملات بازار سهام است که از معاملات ۱۳ صندوق طلای بورسی و چندین سکه به‌ثبت رسید.

موضوع فوق‌الذکر مخاطب را به سمت‌وسوی دریافت این نتیجه رهنمون می‌سازد که دخالت‌ها و تعدی‌های دولتی به سود شرکت‌های بورسی و همچنین شفاف‌نبودن مکانیزم‌های معاملاتی همگی دست‌به‌دست هم داده تا ارزش معاملات چند نماد سکه و صندوق طلا در حدود یک‌سوم ارزش معاملات بیش از ۵۰۰ نماد بورسی و فرابورسی باشد.

دلیل اقبال سرمایه‌گذاران از جریان معاملات بازار طلا و سکه دقیقا همین قضیه عدم‌دست‌اندازی و عدم‌کنترل در این بازار است. قیمت‌ها در بازار طلا و سکه به‌سرعت خود را با نوسانات قیمت اونس جهانی طلا و قیمت دلار در بازار آزاد مطابق و همگام می‌سازند و هیچ دست و اراده تحلیلی در این بازار بزرگ‌تر از اراده تحلیلی بازار نیست.

این موضوع یک مزیت مهم برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود که سبب‌شده تا در چند وقت اخیر بازار طلا و سکه به بهترین نحو، بتواند در جایگاه پناهگاه سرمایه‌ها در راستای مقابله با تورم در تیررس سرمایه‌گذاران قرار بگیرد. گفتنی است که در پنج روز معاملاتی اخیر و با توجه به اوضاع و احوال نابسامان تالار شیشه‌ای، در مجموع ۳‌ هزار و ۱۷۷‌ میلیارد‌ تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شده‌است که همان‌طور که بالاتر نیز ذکر شد، این پول‌ها یا به بازار‌های موازی منتقل شده‌اند یا اینکه فعلا ترجیح داده‌اند در جایگاه ناظر و تماشاگر جریان‌ها و روند‌ها را در بازار‌های دیگر زیر نظر بگیرند.

چرایی کاهش ارتفاع بازار

بازار سهام در سنوات اخیر همواره در تیررس تصمیمات خلق‌الساعه سیاستگذار و نهاد‌های مختلف قرار داشته و همین موضوع از ورود سرمایه‌های حقیقی به بازار سهام ممانعت به‌عمل آورده است. در جدیدترین ماجرایی که در تالار شیشه‌ای، توجه اذهان عمومی را به خود معطوف کرد و در حکم تیر خلاصی بر پیکرده این بازار بود، تصمیم اخیر درخصوص صنعت پالایشی بود که موجب شد اکثر سهم‌های این صنعت در محدوده صف‌فروش قرار بگیرند و این فضای منفی به کلیت بازار نیز رسوخ پیدا کرد و موجبات کاهش نماگر‌های سهامی را پدید آورد. گفتنی است که بعد از ابلاغیه‌ای که اخیرا در صنعت پالایشی سر و صدا به‌پا کرد، طی روز‌های اخیر تقریبا ۲۵۰‌ هزار میلیارد‌ تومان از ارزش بازار سهام کم شده‌است. البته این موضوع تازگی ندارد و مصوبه‌ای که در اردیبهشت و درباره قضیه نرخ خوراک منتشر شد در حدود ۲‌ هزار و ۵۰۰‌ میلیارد تومان از ارزش بازار سهام را در چند روز از بین برده بود.

افزون بر زخم‌کاری چنین تصمیمات خلق‌الساعه‌ای، بازار از ناحیه نرخ سود‌های بالا نیز تحت‌فشار است. در روز‌های اخیر میانگین نرخ سود اخزا‌ها که به‌عنوان نرخ بدون‌ریسک شناخته می‌شود به ۲۹.۵‌ درصد رسیده است. در چنین فضای غبارآلودی که از سوی چنین متغیر‌هایی در حوالی بازار سهام وضع شده‌است، انتظار رشد و حتی ثبات از بازار سهام انتظار بیجایی است و در این اثنا کلیه انتقادات خود را روانه سازمان بورس می‌کنیم که در سکوت و اغمای خبری، واکنش خاصی از خود به مساله شرکت‌های پالایشی از خود نشان نداده است. گویا سازمان بورس وظیفه و رسالت خطیر خود که در قانون بازار اوراق‌بهادار ذکر شده‌است را فراموش کرده است.

در قانون بازار اوراق‌بهادار ایران که مصوب سال ‌۸۴ است، به صراحت ذکر شده‌است که شورای‌عالی بورس و همچنین سازمان بورس و اوراق‌بهادار در راستای حفظ، ساماندهی و تقویت بازار شفاف و کارآی اوراق‌بهادار با رعایت مفاد مندرج در قانون مذکور تشکیل شده‌اند، اما متاسفانه گویا کلیه این موارد از سوی نهاد‌های مذکور به فراموشی سپرده شده است و ناظران و سکانداران بازار نیز پا به پای سهامداران، دود‌ شدن سرمایه سهامداران در مولدترین بازار دارایی کشور را به نظاره نشسته‌اند.