برخی مواد غذایی مانند میوهها، ماهی و ... به سلامت مغز ما کمک میکنند؛ با این حال برخی دیگر از آنها خطر ابتلا به مشکلات خلقی یا حافظه را افزایش میدهند که بهتر است مصرف آنها را کاهش دهید.
حفظ سلامت مغز برای به تاخیر انداختن ابتلا به بیماریهای مغز و اعصاب همچون آلزایمر امری ضروری است.
در ادامه به چند ماده غذایی که برای سلامت مغز مضر هستند، خواهیم پرداخت.
این ماده غذایی در کنار بسیاری از خوراکیهای بسته بندی شده، دارای چربی ترانس بالایی هستند. ممکن است بدانید که چربیهای ترانس برای قلب و عروق خونی شما مفید نیستند. تحقیقات نشان داده است که آنها همچنین ممکن است عملکرد مغز را نیز تخریب کنند.
الکل مستقیماً بر مسیرهای ارتباطی مغز تأثیر میگذارد. هرچه بیشتر الکل بنوشید، پردازش اطلاعات جدید یا به خاطر سپردن چیزها دشوارتر میشود. الکل همچنین ممکن است شما را دچار گیجی یا افسردگی کند.
اگر میخواهید با افزایش سن مغز خود را سالم نگه دارید از نوشیدنیهای فوق العاده شیرین دوری کنید. تحقیقات نشان داده است افرادی که مقدار زیادی نوشابه، چای شیرین و سایر نوشیدنیهای شیرین مینوشند، بیشتر در معرض مشکلات حافظه هستند. این نوشیدنیها که اغلب دارای نوعی قند به نام فروکتوز هستند، حتی ممکن است باعث کوچکتر شدن قسمتهای خاصی از مغز شما شوند.
بیشتر افراد فکر میکنند که اگر نوشابههای معمولی برایشان مضر است، پس نوشیدنیهای بدون قند یا به اصطلاح نوشابههای رژیمی خوب هستند. تحقیقات نشان میدهد افرادی که حداقل یک نوشابه رژیمی در روز میخورند تقریباً سه برابر بیشتر در معرض سکته مغزی یا زوال عقل هستند. دانشمندان فکر میکنند که شیرینکنندههای مصنوعی ممکن است عامل آن باشند.
افرادی که غذاهای سرخ شده و فرآوری شده زیاد میخورند، در تستهایی که مهارتهای تفکر آنها را اندازه گیری میکند، وضعیت بدتری را نشان میدهند. غذاهای سرخ شده و چرب باعث التهاب میشوند که میتواند به رگهای خونی که خون مغز را تامین میکنند آسیب برساند و به خود مغز آسیب وارد شود.
دوناتها هم سرخ شده و هم مملو از شکر هستند که برای سلامت مغز یک ترکیب بد است. فرایند پخت و شکر زیاد موجود در این شیرینی باعث التهاب میشود. مطالعات، سطوح بالای قند در خون را با زوال عقل مرتبط کرده اند. همچنین بیشتر دوناتها حاوی چربی ترانس هستند، ماده دیگری که مغز شما به آن نیاز ندارد.
کربوهیدراتهای تصفیه شده میتوانند قند خون شما را افزایش دهند. تحقیقات نشان میدهد که کربوهیدراتهای تصفیه شده بیش از حد ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد به خصوص در افراد خاصی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به آن هستند. میتوانید نان سبوس دار یا برنج قهوهای استفاده کنید.
گوشت قرمز سرشار از چربی اشباع شده است که برای قلب و همچنین مغز شما مضر است. در واقع، محدود کردن مصرف گوشت قرمز یک اصل کلیدی رژیم غذایی MIND است؛ یک برنامه غذایی مبتنی بر تحقیقات که هدف آن حفظ سلامت حافظه و تفکر شماست. در این زمینه ماهی، مرغ بدون چربی و لوبیا گزینههای سالم تری هستند.
این محصولات لبنی سرشار از چربیهای اشباع شده هستند. طرفداران رژیم MIND از کره، پنیر و سایر لبنیات پرچرب اجتناب میکنند. وقتی صحبت از سلامت مغز به میان میآید، لبنیات کم چرب به طور کلی انتخاب سالم تری است. شما میتوانید شیر، ماست، پنیر و سایر غذاهای لبنی را به شکلهای کم چرب دریافت کنید.
موارد ذکرشده روی برچسب سسها را با دقت بخوانید. بسیاری از این محصولات دارای مقادیر شگفت انگیزی از شربت ذرت با فروکتوز بالا هستند. این همان چیزهایی است که در نوشابه وجود دارد. این مواد با بروز انواع مشکلات سلامتی از جمله از دست دادن حافظه و کاهش عملکرد مغز مرتبط است.
همچنین «جیسون شپرد»، دانشیار عصبشناس دانشگاه «یوتا» و «تالیا لرنر»، استادیار علوم اعصاب در دانشگاه «نورتوسترن» در همین رابطه به نشریه «اینسایدر» گفتهاند که برای حفظ سلامت مغزشان چندین توصیه بهداشتی کاربردی را انجام میدهند که در ادامه به این توصیهها خواهیم پرداخت:
دکتر شپرد میگوید: ایجاد عادت خواب مفید یعنی شش تا هشت ساعت خواب شبانه یکی از بهترین کارهایی است که میتوانید برای سلامت مغز انجام دهید.
خواب به تقویت انعطافپذیری مغز و توانایی آن برای سازگاری با موقعیتها و تجربیات جدید کمک میکند. تحقیقات نشان میدهد سازگاری مغز با چالشهای جدید، کارآیی و عملکرد شناختی آن را با افزایش سن، بهبود میبخشد.
این عصبشناس با ورزش روزانه در حفظ سلامت مغزش میکوشد، چرا که ورزش منظم جریان خون در مغز را افزایش میدهد. در واقع قلب قوی از طریق گردش خون کافی به مغز کمک میکند تا عملکرد بهینه خود را حفظ کند.
تحقیقات نشان میدهد افرادی که منظم ورزش میکنند، کمتر در معرض خطر ابتلا به آلزایمر قرار دارند. ورزش همچنین ابتلا به آلزایمر یا زوال قابلیت شناختی مغز را که با افزایش سن افراد بیشتر میشود، به تاخیر میاندازد.
توصیه علمی، ۱۵۰ دقیقه ورزش طی یک هفته است، اما هر مقدار که بتوانید بدن خود را به حرکت درآورید، بهتر از هیچ است.
همچنین بنا به توصیه دکتر لرنر، تنهایی به سلامت روان، سلامت عاطفی و سلامت مغز افراد صدمه میزند. پس ارتباط با دیگران امری حیاتی است. به طور کلی، طول عمر افرادی که ارتباط اجتماعی قوی دارند، بیشتر است. گذران وقت با دیگران برای زندگی عاطفی ما بسیار مفید است. همین موضوع به سلامت مغز نیز کمک شایانی خواهد کرد.
با توجه مطالعات، ارتباطات اجتماعی قوی به کاهش خطر افسردگی و اضطراب منجر میشود و به افراد کمک میکند تا با مسائل دشوار بهتر کنار بیایند.
البته لرنر میافزاید که امکان ارتباط گرفتن با دیگران میتواند یک چالش هم باشد به خصوص با افزایش سن. او توصیه میکند با وجود دوستانی که در سراسر کشور پراکنده شدهاند، میتوان از رسانههای اجتماعی و اپلیکیشنهای پیامرسان برای ارتباط با عزیزان استفاده کرد.
قرار گرفتن در معرض افراد، مکانها و چالشهای جدید سرزندگی ذهن را حفظ میکند، انعطافپذیری مغز را بهبود میبخشد و آن را تقویت میکند.
در این خصوص دکتر شپرد با سفر به مکانهای جدید و تجربه فرهنگهای متفاوت این روند را تجربه میکند. همچنین او از پرداختن به سرگرمیهایی متفاوت از شغلش به عنوان محقق و استاد مانند عکاسی و گوش دادن به موسیقی کلاسیک، لذت میبرد چرا که تجربه فعالیتهای جدید لزوما به این معنا نیست که حتما باید پول خرج کنید.
این کار حتی میتواند درست کردن یک پازل دشوار باشد که پیشتر انجام ندادهاید. حتی ورود به اجتماع جدید هم مغز را ترغیب میکند که با افراد مختلف سازگار شود.
غذاهای فرآوریشده با افزایش خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل رابطه دارند. بسیاری از مطالعات نشان دادهاند غذاهای بسیار فرآوریشده مانند غذاهای نیمهآماده بستهبندیشده یا سیبزمینی سرخکرده برای سلامت بدن مضرند و خطر ابتلا به بیماریهایی مانند دیابت، کلسترول یا فشار خون بالا را افزایش میدهند.
بنا به توصیه لرنر، اگر فشار خون بالا دارید، احتمالا در معرض خطر ابتلا به مشکلات مغزی مانند سکته یا زوال عقل قرار دارید. پس بدانید که غذاهای فرآوریشده سلامت مغز شما را تهدید میکنند. برای حفظ سلامت مغز و بدن خود از غذاهای فرآوریشده بپرهیزید و سعی کنید از یک رژیم غذایی کامل شامل انواع میوهها، سبزیجات، گوشت بدون چربی و غلات کامل استفاده کنید.
لرنر میگوید: مغز شما از بسیاری جهات از بدن شما جدا نیست؛ بنابراین چیزهایی که برای بدن مفیدند، برای مغز هم مفید به شمار میآیند.