در جستجوی ردپای نخستین مجله ورزشی پایتخت

تاریخ‌نگاران ورزشی معتقدند که ورزش از سال ۱۲۸۰ شمسی در ایران به خصوص در تهران پا گرفته و اگر این تاریخ را مبنا قرار بدهیم، فعالیت نخستین مجله‌های ورزشی ۲ دهه بعد از رواج ورزش در پایتخت شروع شده است.

به گزارش همشهری آنلاین، با سرعت گرفتن تشکیل تیم‌های ورزشی در دوره پهلوی اول، نیاز به نشریه‌ای که علاوه بر انتشار اخبار ورزشی، تحلیل‌های تخصصی هم ارائه بدهد احساس شد. در چنین فضایی «میرمهدی ورزنده»، پدر ورزش‌های مدرن ایران که پایه‌گذار بسیاری از رشته‌های ورزشی در تهران بود، برای انتشار یک مجله تخصصی ورزش به صرافت افتاد و می‌خواست در این عرصه هم دانش و اطلاعات لازم را در اختیار علاقه‌مندان به ورزش قرار بدهد.

ایده ورزنده این بود که کیفیت مطالب تحلیلی و آموزشی باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر هواداران معمولی ورزش، مربیان هم با خواندن آن‌ها با فوت و فن مربیگری و استعدادیابی آشنا شوند تا ورزش در مسیر درستی قرار بگیرد. او با چنین ایده‌های بلندپروازانه‌ای در سال۱۳۰۱ از «شورای‌عالی معارف» مجوز انتشار مجله ورزشی را دریافت کرد. نکته عجیب اینکه نام این نشریه در هیچ منبع مکتوبی ثبت نشده و حتی یک نسخه آن در کتابخانه‌های ملی و خصوصی موجود نیست.

۶ سال بعد یعنی در سال۱۳۰۷ یک نشریه ورزشی به نام «مجله ورزش» در تهران منتشر شد که از این نشریه هم نسخه‌ای باقی نمانده و فقط نام آن در «فهرست‌های مطبوعات ایران» آمده است. سیدفرید قاسمی، محقق و پژوهشگر تاریخ مطبوعات ایران، این نظریه را مطرح کرده که «مجله ورزش» همان نشریه پرماجرای میرمهدی ورزنده است که بنا به دلایلی نامعلومی انتشار آن تا ۱۳۰۷ به تعویق می‌افتد.

داستان راه‌اندازی نخستین نشریه تخصصی ورزش در تهران به همین‌جا ختم نمی‌شود و گمانه‌زنی‌های دیگری در باره هویت نخستین مجله ورزشی پایتخت وجود دارد. «ابراهیم افشار»، تاریخ‌نگار ورزشی، معتقد است که مجله ورزش، نخستین نشریه تخصصی ورزش در پایتخت نیست.

او می‌گوید: «قبل از آنکه مجله ورزش در تهران منتشر شود، یک نشریه ورزشی به نام «گردان» در سال ۱۳۰۱منتشر شده و نخستین نشریه تخصصی ورزش به شمار می‌رود. متأسفانه از این نشریه هم هیچ نسخه‌ای آرشیو نشده و حتی در کتابخانه‌های معتبر ایران هم موجود نیست.»

«نشریات تخصصی» نشریاتی هستند که بیش از ‪ ۸۰‬درصد مطالب آن‌ها در همه شماره‌ها به یک رشته ورزشی خاص اختصاص دارد و یا به لحاظ محتوا و موضوع، جنبه‌ای خاص از ورزش را مطرح می‌کنند.