انتظار، پشت دیوار تراژدی غزه

اعتماد نوشت: آن طرف دیوار ۲ میلیون نفر آب و غذا ندارند؛ این صحبت‌های آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد است که در گذرگاه رفح و در مرز میان مصر و غزه مطرح کرده است. او تاکید کرده که پشت این دیوار‌ها دو میلیون نفر به شکل فجیعی در حال زجر کشیدن هستند. هیچ آب، غذا، دارو و سوختی در اختیار ندارند. آن‌ها برای زنده ماندن به همه چیز محتاجند.

صحبت‌های دبیرکل سازمان ملل متحد در حالی مطرح می‌شود که دو هفته پس از عملیات توفان الاقصی، مردم غزه تحت شدیدترین و بی‌سابقه‌ترین حملات ارتش اسراییل هستند و طبق آخرین آمار‌ها تا عصر روز جمعه در طول ۱۴ روز ۴۱۳۷ نفر از مردم غزه که عمدتا زنان، کودکان و مجروحان هستند به شهادت رسیده‌اند. در همین رابطه صحبت‌های روز گذشته گوترش بسیار تامل‌برانگیز است. در واقع در حالی که غزه تحت حملات گسترده و محاصره کامل قرار دارد، دبیرکل سازمان ملل متحد با اشاره به کامیون‌هایی که در آن طرف مرز و در گذرگاه رفح مستقر هستند، می‌گوید که بار این کامیون‌ها دقیقا همان چیز‌هایی است که مردم غزه به آن‌ها احتیاج دارند. این‌ها فقط کامیون‌های غذا، آب و دارو نیستند، بلکه برای مردم غزه حکم مرگ و زندگی را دارند.

رمزگشایی از صحبت‌های بایدن

در همان روز‌های ابتدایی جنگ، هر چند که اسراییلی‌ها با بمباران غزه مرتکب قتل و کشتار بسیاری از غیرنظامیان غزه شدند، اما برخی تحلیلگران معتقد بودند که به واسطه ضربه غافلگیر‌کننده‌ای که اسراییل از حماس دریافت کرده، سیاست تل‌آویو با پشتیانی امریکا این است که رژیم صهیونیستی ژست انتقام‌جویی از خود بگیرد و بعد از مدتی با آرام شدن شرایط نه تنها تا حدودی آبروریزی این ضربه به آن‌ها جبران شود، بلکه امتیازاتی نیز از اعراب برای اسراییل اخذ شود. اما رفته رفته مشخص شد که اسراییل نه تنها از خونریزی و ویرانی در غزه سیر نشده، بلکه به دنبال ورود زمینی به غزه و در نهایت اشغال دوباره این منطقه است.

در چنین وضعیتی فاجعه حمله به بیمارستان المعمدانی غزه نیز ورق تحولات را به گونه‌ای دیگر برگرداند؛ این حمله ساعتی قبل از ورود بایدن به سرزمین‌های اشغالی صورت گرفت و ابعاد نقض حقوق انسانی آن به حدی بود که با واکنش و محکومیت شدید جهانی مواجه شد. در چنین وضعیتی بایدن در دیدارش با نتانیاهو گفت که به نظر می‌رسد حمله به بیمارستان کار طرف مقابل باشد. از سوی دیگر در حالی که تاکید کرده بود برای اعلام حمایت از اسراییل به سرزمین‌های اشغالی آمده است، پس از بازگشت به واشنگتن طی یک سخنرانی تلویزیونی از امریکایی‌ها خواست تا از اسراییل در جنگ با حماس و از اوکراین در جنگ با روسیه حمایت کنند.

او سپس تحولات کنونی نظام جهانی را نقطه عطف تاریخ خوانده و گفت که قصد دارد از کنگره یک بودجه اضافه برای حمایت مالی از اسراییل و اوکراین تقاضا کند. او سپس مدعی شد که باید میان حماس و مردم فلسطین تمایزی روشن قائل شد، زیرا این گروه نماینده مردم فلسطین نیست.

رمزگشایی از صحبت‌های جدید بایدن و اقداماتی که امریکایی‌ها طی روز‌های اخیر انجام داده‌اند، نشان می‌دهد که به احتمال زیاد سیاست امریکا در جنگ غزه قرار است متفاوت‌تر از آن چیزی رقم بخورد که پیش از این برخی کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند. در واقع در روز‌های اول پس از عملیات توفان الاقصی کارشناسان و تحلیلگران معتقد بودند که دکترین نظامی اسراییل عدم وارد شدن به یک جنگ فرسایشی است و به تعویق انداخته شدن عملیات زمینی ارتش رژیم صهیونیستی در غزه را نیز به همین مولفه ربط می‌دادند. آن‌ها همچنین اعلام می‌کردند که آمریکا در جنگ غزه هر چند که نیروی نظامی قابل توجهی به منطقه اعزام کرده، اما بیشتر به دنبال جلوگیری از گسترش دامنه جنگ به سایر نقاطه منطقه است. اما در این میان برخی شواهد روی دیگر قضیه را نیز نشان می‌دهد. اولا اینکه جو بایدن و آنتونی بلینکن در اقدامی بی‌سابقه در سفر به سرزمین‌های اشغالی در جلسه کابینه جنگی اسراییل شرکت کردند. همزمان پس از سفر رییس‌جمهوری، وزیر دفاع و دو گروه از سناتور‌های امریکایی به اسراییل گفته می‌شود که وزیر خارجه امریکا دوباره قرار است به منطقه سفر کند.

مساله دوم این است که از زمان روی کار آمدن بایدن یک شکاف معنادار و عمیق میان کاخ سفید و دولت تندروی نتانیاهو ایجاد شده بود؛ به‌طوری که بایدن حاضر به دعوت از نخست وزیر اسراییل به کاخ سفید نبود. اما حالا و در بحبوحه جنگ و کشتار مردم غزه توسط اسراییل بایدن خود را به سرزمین‌های اشغالی رسانده و حتی گفته می‌شود که قرار است کنگره یک طرح کمک اضطراری ۱۰ میلیارد دلاری را نیز برای اسراییل در دستور کار داشته باشد.

موضوع سوم و حایز اهمیت این است که صحبت‌های روز پنجشنبه بایدن نشان می‌دهد که او به‌طور علنی جنگ غزه را به جنگ اوکراین پیوند زده و این دو قضیه را در یک کفه ترازو قرار داده است. این موضوع زمانی برجسته می‌شود که جنت یلن، وزیر خزانه‌داری امریکا چند روز قبل به صراحت اعلام کرد که ایالات متحده توان مالی هدایت و کمک به اوکراین و اسراییل را در دو جنگ جداگانه در اختیار دارد. به همین دلیل است که برخی تحلیلگران معتقدند اکنون برخی شواهد نشان می‌دهد که امریکایی‌ها دست اسراییل را برای دامن زدن به ابعاد جنگ باز گذاشته و از آن حمایت می‌کنند. به خصوص اینکه این روز‌ها بحث ورود زمینی اسراییل به نوار غزه که امری بسیار خطرناک و با ابعاد فاجعه بار انسانی بیشتری است بیش از هر زمان دیگری محتمل شده و هشدار امریکا و برخی کشور‌ها مانند عمان به اتباع خود که در لبنان مستقر هستند، نشان می‌دهد که ممکن است دامنه جنگ به لبنان و حزب‌الله نیز برسد. از این‌رو منطقه دقیقا مانند انبار باروتی شده که با اقدامات بی‌محابای اسراییل و کوچک‌ترین خطای استراتژیک ممکن است منفجر شده و آتش آن به یکی از بی‌سابقه‌ترین و خسارت‌بارترین درگیری‌ها در منطقه خاورمیانه و حتی فراتر از آن ختم شود.

ابعاد اقتصادی جنگ غزه برای اروپا

علاوه بر این جنگ غزه به گفته بسیاری از تحلیلگران نه تنها ابعاد ژئوپلیتیکی گسترده‌ای خواهد داشت، بلکه از منظر اقتصادی هم می‌تواند پیامد‌ها و تبعات قابل ملاحظه‌ای به خصوص برای کشور‌های اروپایی باشد. در طول دو هفته اخیر شاهد بودیم که کشور‌های غربی به خصوص اروپایی مانند همیشه از اسراییل حمایت کرده و غیر از چند تک صدا مانند جوزپ بورل که خواستار ارایه کمک‌های بشردوستانه به مردم غزه شد تا نروژ که حمله به بیمارستان المعمدانی را محکوم کرد، اغلب کشور‌های اروپایی بر لزوم حمایت از رژیم صهیونیستی تاکید کرده‌اند. نمونه این قضیه را می‌توان در سفر دو روز پیش ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا به اسراییل مشاهده کرد که او در دیدارش با مقامات صهیونیستی حمایت کامل لندن از تل‌آویو را به صراحت اعلام کرد.

با این حال روز گذشته سایت المانیتور در گزارشی تحلیلی در خصوص پیامد‌های اقتصادی جنگ غزه آورده است: یک روز پس از حمله غافلگیرانه حماس به اسراییل در ۷ اکتبر، دولت رژیم صهیونیستی دستور تعطیلی میدان گازی تامار را صادر کرد.

این میدان دومین میدان بزرگ اسراییل است که حدود ۱۰ تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی دارد و هر چند تل‌آویو اسراییل تاکنون توانسته تقاضای داخلی و مشتریان خارجی خود را از سایر میدان‌ها تامین کند، اما تشدید درگیری‌ها و بسته شدن تامار باعث آشفتگی در بازار انرژی شده است. در همین رابطه قیمت نقدی گاز طبیعی مایع (LNG) در روز چهارشنبه بیش از ۴۰ درصد افزایش یافته و به ۱۸.۳۴۵ دلار رسید که بالاترین رقم در ۸ ماه گذشته است. گزارش‌های متعدد حاکی از آن است که برخی خریداران LNG در شمال آسیا برنامه‌های خود را برای دستیابی به سوخت اضافی زمستانی در نتیجه حمله حماس و بمباران بی‌امان اسراییل به غزه متوقف کرده‌اند.

کالوم مکفرسون، رییس بخش کالا در Investec در این خصوص به المانیتور توضیح می‌دهد: هر چند ذخایر گاز اروپا تقریبا پر است، اما ما هنوز زمستان طولانی در پیش داریم، بنابراین اگر خطری برای عرضه ظاهر شود، باید فکر کنیم که چه اتفاقی خواهد افتاد؟

شاید به همین خاطر باشد که مقامات اروپایی مانند ریشی سوناک نخست وزیر بریتانیا، اولاف شولتس صدراعظم آلمان و اورسولا فون در لاین رییس کمیسیون اروپا یکی پس از دیگری به منطقه سفر کرده‌اند تا بتوانند از تشدید درگیری‌ها و گسترش آن به سایر نقاط منطقه جلوگیری کنند.

از سوی دیگر علاوه بر اینکه تعطیلی تامار نگرانی‌هایی را در مورد کاهش صادرات LNG مصر به اروپا ایجاد می‌کند، همچنین این نگرانی وجود دارد که اعتصابات بالقوه کارگری در تاسیسات LNG در استرالیا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان LNG در جهان ممکن است بازار را محدودتر کرده و جریان به اروپا را کاهش دهد.