سرو ابرکوه؛ در بین پیرترین درختان دنیا!

شاید از نظر خیلی‌ها درخت جنرال شرمن سکویا با سنی در حدود ۲۳۰۰ تا ۲۷۰۰ سال عنوان کهنسال‌ترین درخت دنیا را به خودش اختصاص داده باشد، اما در فهرست درختان کهنسال دنیا اسم درختان دیگری هم به چشم می‌خورد. درختانی که بیشترشان در همسایگی این درخت و در قاره آمریکا زندگی می‌کنند و نه فقط از لحاظ طول عمر رکورددار هستند بلکه شکل ظاهری و شرایط آب و هوایی که در آن رشد می‌کنند هم آن‌ها را از سکویا‌های همسایه متمایز کرده است.

آب و هوای این منطقه با وجود اینکه دارای باد‌های سخت و تکان‌های سهمگین و آزاردهنده است، اما درختان این منطقه از ایالت کالیفرنیا از همه موجودات زمین پیرترند و مانند نگهبانان زمین هستند که از هزاران سال پیش تاکنون پابرجا مانده‌اند.

پروماتیوس کهنسال

در منطقه‌ای در حدود ۳۰۰۰ تا ۳۴۰۰ متر بالاتر از سطح دریا و در میان کوه‌های پوشیده از برف شرق کالیفرنیا که به نام کوه‌های سفید مشهور شده‌اند جنگلی وجود دارد که مامن کهن‌ترین درختان کاج دنیاست. وقتی این گونه کاج‌ها را از نزدیک نگاه کنید متوجه خلقت زیبای آن‌ها می‌شوید.

تنه‌هایی به هم پیچیده که این پیچیدگی در همه جا از ریشه تا شاخه‌ها دیده می‌شود. پیچیدگی‌هایی که گاهی اوقات در آن‌ها می‌توان تصاویر و اشکال حیرت‌انگیزی از حیوانات را دید که دست طبیعت به زیبایی و با هنر منبت به وجود آورده است. با نگاه به این درختان، زیبایی حیرت‌آوری را می‌بینید که در هر شرایطی باعث شگفتی و تحسین‌اند.

درختانی که لقب پیرترین موجودات دنیا را به خود اختصاص داده‌اند؛ آنهاکاج‌های برگ سوزنی‌ای هستند که در آب و هوای سرد و خشک رشد می‌کنند. طبیعت این درخت‌ها به گونه‌ای است که رشد بسیار کندی دارند و سال‌های زیادی زمان لازم است تا به درختانی تنومند تبدیل شوند.

اما زمانی که رشد لازم را کردند به طور شگفت‌آوری به ارتفاعی در حدود ۵ تا ۱۵ متر می‌رسند که حتی از نظر ظاهری آن‌ها را در میان دیگر درختان شکوهمندتر می‌کند. مشکل این درختان در رشد، تنها به این روند آرام تکامل ختم نمی‌شود. آن‌ها باید با زمین خشک و بی‌آب و علف، باد‌های شدید و دمای پایین و سرد هم کنار بیایند. با این حال در طول هزاران سال درختان آموخته‌اند که از این شرایط به نفع خود سود ببرند.

این شرایط باعث تراکم بیشتر تنه درختان شده و صمغ آن‌ها را غلیظ کرده و آن‌ها را از پوسیده شدن نجات داده است. این رشد پایین باعث کندی افزایش نسل این درختان و همین‌طور تعداد کم آن‌ها در دنیا شده است. این نوع کاج در لیست اعلام خطر محیط‌زیست و منابع طبیعی قرار گرفته‌اند.

برای نجات جان این درختان قطع و جمع‌آوری شاخه‌های آن‌ها ممنوع شده است. تنها سه نوع از این‌گونه درخت‌ها در جهان وجود دارد که همه آن‌ها تنها غرب ایالات متحده را برای رشد و زندگی خود انتخاب کرده‌اند؛ درخت‌های برگ سوزنی آبدار که در ایالت نوادا و بخشی از کالیفرنیا رشد می‌کنند، با تنه‌ای به رنگ نارنجی روشن و برگ‌های پنج شاخه در حدود ۵/۲ تا ۵ سانتی‌متر.

برگ سوزنی‌های کوه‌های راک از دیگر انواع این کاج‌ها هستند و دررشته‌کوه‌های جنوب غربی ایالات متحده بیشترین فراوانی این کاج‌ها دیده‌می‌شود و در ایالت‌های کلرادو، نیومکزیکو و آریزونا رشد می‌کنند. مشهورترین و نامدارترین درخت این‌گونه کاج پروماتیوس نام دارد. آخرین و سومین گونه این درختان کاج دم روباهی نام دارد که آن‌ها را تنها در پارک ملی کالیفرنیا و در کنار سکویا‌ها می‌توان پیدا کرد.

پروماتیوس

چگونگی پیدا شدن این درخت برای خود داستان جالبی دارد. در سال ۱۹۶۴ زمانی که یکی از دانشجویان دانشگاه کارولینا برای بررسی و نمونه‌برداری از کاج‌ها به این منطقه آمده بود و زمانی که داشت از صمغ این درخت نمونه‌برداری می‌کرد، از روی تنه آن به سن و سال این درخت پیر پی برد.

با بررسی‌های بیشتر این دانشجو و استادانش مشخص شد که این درخت تقریبا ۴ هزار و ۸۴۴ سال سن دارد یعنی ۱۰۰۰ سال بیشتر از قدیمی‌ترین درخت جهان که تا آن زمان شناخته شده بود.

سرو ابرکوه یا ابرقو

سرو ابرکوه درخت سروی است که از حدود ۴ هزار سال پیش تا کنون در استان یزد زندگی می‌کند. این درخت که احتمالا زندگی و رشدش را قبل از تمدن بشری شروع کرده و از ابتدای تمدن بشری نظاره‌گر تلاش و زندگی آدمیان بوده است، به عنوان یک اثر ملی شناخته شده و به ثبت رسیده است.

سرو ابرکوه علاوه بر اینکه رتبه دوم پیرترین درخت جهان را به خود اختصاص داده است از نظر بسیاری از کارشناسان پیرترین موجود زنده آسیا نیز هست.

یانگرنیو

این سرخدار افسانه‌ای در محوطه کلیسای کوچکی در روستایی در شمال ولز قرار دارد. سن این درخت حدود ۴ هزار سال تخمین زده شده است. به عقیده کارشناسان، این درخت احتمالا در عصر برنز کاشته شده و هنوز رویش دارد. در سال ۲۰۰۲ میلادی و هم زمان با جشن طلایی ملکه الیزابت دوم این درخت به عنوان یکی از ۵۰ درخت بزرگ انگلیس و سومین درخت کهنسال جهان معرفی شد.

آلرس

نام دیگر این درخت «فیتس رویا کوپرسویدز» است که یکی از گونه‌های بومی رشته کوه‌های آند در آمریکای جنوبی است که قد و قامت بسیار بلندی دارد. گیاه‌شناسان هنوز نتوانسته‌اند به طور دقیق بگویند که این‌گونه گیاه دقیقا چند سال عمر می‌کند، ولی معتقدند بعد از برگ سوزنی‌های آمریکایی، درختانی با طولانی‌ترین عمر روی زمین‌اند. در حال حاضر قدیمی‌ترین درخت این‌گونه ۳ هزارو ۶۴۰ سال سن دارد.

سناتور

این درخت که در ایالت فلوریدا قرار دارد بزرگترین و قدیمی‌ترین سرو عریان ایالت متحده و جهان است. به نظر می‌رسد که این درخت ۳۵۰۰ سال عمر کرده باشد. سناتور تنها یک درخت کهنسال نیست این درخت برای سرخپوستان و دیگر قبایل به عنوان سمبل راهنما شناخته می‌شده است.

پاتریشیا

پاتریشیا که درختی از گونه‌های کارنیان لیگیس است در برزیل زندگی می‌کند و حدود ۳ هزار سال عمر کرده است. این درخت قدیمی‌ترین درخت بدون مخروط در کشور برزیل است و جزو درختانی است که مردم این کشور علاقه عجیبی به آن دارند. گونه‌های دیگر این درخت به علت پاکسازی جنگل‌ها در برزیل، کلمبیا و ونزوئلا به شدت در معرض خطر قرار دارند.

درخت زیتون یونان

این درخت زیتون باستانی در جزیره کرت یونان واقع شده و یکی از هفت درخت زیتون مناطق مدیترانه‌ای است. با اینکه گیاه‌شناسان نمی‌توانند عمر دقیق این درخت را مشخص کنند اماتصور می‌شود بین ۲ تا ۳ هزار سال از عمر آن گذشته باشد. این درخت همچنان محصول می‌دهد و زیتون‌هایی بسیار گرانقیمت تولید می‌کند. درختان زیتون درختان بسیار مقاومی در مقابل عواملی مانند خشکسالی و آتش‌سوزی هستند که این امر منجر به عمر طولانی و گسترش آن‌ها در بسیاری از نقاط دنیا می‌شود.

جومون سوگی

جومون سوگی در یوکوشیمای ژاپن قرار گرفته و پیرترین و بزرگترین درخت «کریپتومریا»‌ی کشور خورشید تابان محسوب می‌شود، به همین دلیل مردم این جزیره لقب میراث یونسکو را به آن داده‌اند. این درخت حداقل ۲ هزار سال عمر کرده است. اما بعضی از گیاه‌شناسان اعتقاد دارند که بیش از ۵۰۰۰ سال قدمت دارد و اگر بخواهیم این حرف را جدی بگیریم این درخت از پروماتیوس هم قدیمی‌تر است و باید در جایگاه اول لیست ۱۰ درخت قدیمی دنیا بایستد.

جنرال شرمن

این درخت که حدود ۲۳۰۰ تا ۲۵۰۰ سال سن دارد قوی‌ترین و بزرگترین درخت سکویایی است که هنوز پا برجاست. حجم چوب حاصل از تنه این درخت بسیار زیاد است. این درخت در پارک ملی سکویا در ایالت کالیفرنیا واقع شده است جایی که نفر اول این لیست هم در آنجا زندگی می‌کند.

درخت شاه بلوط

این درخت که در کوه آتنا در سیسیل ایتالیا واقع شده بزرگترین و پیرترین درخت شاه بلوط در جهان است. از آنجا که کوه آتنا در ایتالیا یکی از فعال‌ترین آتشفشان‌های جهان است و رویشگاه این درخت در فاصله ۷۶ متری این آتشفشان قرار دارد عمر آن با توجه به تاریخ دوره فعالیت این آتشفشان حدود ۲ هزار سال برآورد می‌شود. بر طبق افسانه‌ها سایه این درخت بزرگ ۱۰۰ شوالیه را از توفان نجات داده است. قطر این درخت که ۵۷ متر است در کتاب رکورد‌های گینس به ثبت رسیده است.

منبع: همشهری آنلاین