این مردم باستانی چگونه خورشیدگرفتگی را پیش‌بینی می‌کردند؟

برخی از کتیبه‌ها و دست‌نوشته‌های به جا مانده از مایا‌ها نشان می‌دهد که خورشیدگرفتگی در فرهنگ آن‌ها رویداد مهمی بوده که مدت‌ها انتظارش را می‌کشیده‌اند. اما آن‌ها چگونه می‌دانستند که چنین اتفاقی قرار است رخ بدهد؟

به گزارش فرادید، آمریکای شمالی دیروز شاهد یک خورشیدگرفتگی حلقه‌ای بسیار زیبا بود که در آن، لبه‌های خورشید از پشت ماه قابل رویت بود و به شکل حلقه‌ای آتشین دیده می‌شد. این روز‌ها پیش‌بینی خورشیدگرفتگی امری عادی به نظر می‌رسد، اما قرن‌ها قبل، در همین قارۀ آمریکا، مردمان مایا نیز می‌توانستند با دقتی بالا وقایعی این‌چنینی را پیش‌بینی کنند. آن‌ها چگونه این کار را می‌کردند؟

یک باستان‌اخترشناس به نام اسماعیل آرتورو گارسیا از دانشگاه تپیاک مکزیک در این باره اینگونه توضیح می‌دهد: «مایا‌ها مشاهده‌گرانی بزرگ بودند که دانش عمیقی از حرکت‌های آسمانی داشتند و بر همین اساس به توانایی پیش‌بینی دقیق گرفتگی‌های ماه و خورشید دست یافته بودند».

اما مایا‌ها بر خلاف ستاره‌شناسان مدرن، هیچ تلسکوپ یا ابزاری از این جنس نداشتند و نمی‌توانستند بسیاری از چیز‌هایی که ما در آسمان می‌بینیم را ببینند.

تصویری از یکی از صفحات «کتابچۀ دِرِسدِن»

در یکی از دست‌نوشته‌هایی که از تمدن مایا یافت شده و به عنوان «کتاب درسدن» معروف شده، تعداد زیادی جدول کشیده شده که در آن‌ها مایا‌ها تمام حرکات اجرام آسمانی را که می‌توانستند ببینند ردیابی و ثبت کرده بودند. همین ردیابی دقیق و ثبت اطلاعات قبلی، به مایا‌ها اجازه میداد که بتوانند دوره‌های مختلف خورشیدگرفتگی را تشخیص بدهند.

آن‌ها از همین راه به برخی قوانین پی برده بودند؛ مثل اینکه خورشیدگرفتگی همیشه در زمان ماه نو و ماه‌گرفتگی همیشه در زمان ماه کامل اتفاق می‌افتد. در «کتاب درسدن» الگو‌هایی ۱۷۷ روزه تعیین شده است که در انتهای هرکدام از آن‌ها امکان خورشیدگرفتگی‌های جزئی یا کلی وجود دارد. این موضوعی است که علم امروز هم آن را تایید می‌کند.

یکی از علامت‌هایی که نشانگر کسوف است، در صفحۀ ۵۴ این کتاب یافت می‌شود؛ در فرهنگ مایا‌ها به این اتفاق «خورشید شکسته» می‌گفتند، همانطور که آزتک‌ها آن را «بلعیده شدن خورشید» می‌نامیدند.

درست است که این تمدن‌های باستانی احتمالا اعتقاداتی افسانه‌ای دربارۀ اینگونه رخداد‌های آسمانی داشتند، اما به هر حال مشاهده‌گری دقیق و ثبت اطلاعات باعث شده بود آن‌ها با دقتی نسبتا بالا به برخی از قوانین حاکم بر کیهان دست پیدا کنند.