۳ سناریو در مورد ناپدید‌شدن مرموزِ وزیر دفاع چین!

فرارو- سریالِ ناپدیدشدنِ مقام‌های ارشد چینی این مرتبه به ایستگاهِ "لی شانگ فو"، وزیر دفاع این کشور رسیده است.  وی چیزی در حدود سه هفته است که در مجامع عمومی و مخصوصا نشست‌هایی که قرار بوده در آن‌ها شرکت داشت باشد، حضور نیافته است. پیشتر، "کین گانگ"، وزیر خارجه سابق چین نیز به مدت چند هفته از انظار عمومی غایب شد و پس از مدتی، دولت چین اعلام کرد که او از سِمت خود عزل و برکنار شده است.

به گزارش فرارو، چینی‌ها در هر دو مورد تاکنون رفتار مشابهی را از خود نشان داده اند و مثلا در ابتدا گفته اند که دو فرد مذکور به دلیل مشکلات سلامتی در انظار عمومی ظاهر نمی‌شوند. با این حال، دولت آمریکا اعلام کرده که لی شانگ فو بازداشت شده و تحت بازجویی و حبس خانگی قرار دارد. در این راستا، یک سوال مهم و محوری مطرح می‌شود: علت مفقود شدن و یا شاید بازداشت لی شانگ فو، وزیر دفاع چین چیست؟

به نظر می‌رسد جهت پاسخ به این سوال، می‌تواند ۳ سناریو را مد نظر قرار داد.

۱. ارتباط با شبکه فساد

برخی ناظران و تحلیلگرانِ مسائل چین بر این باورند که احتمال دارد لی شانگ فو با شبکه فساد مالی در سازوکار‌های نظامی و صنعت تسلیحاتی چین مرتبط باشد و این موضوع و یا کوتاهی وی در برخورد با فساد در دستگاه‌های تحت امرش، در نهایت سبب شده تا او بازداشت شده و تحت بازجویی قرار گیرد. در این رابطه، برخی به این مساله اشاره دارند که پیشتر، چند ژنرال چینی که در حوزه صنعت موشکی چین فعالیت داشته اند نیز عزل و بازداشت شده اند.

این مساله زمانی برجسته می‌شود که صنعت موشکی چین در سال‌های گذشته منابع بودجه‌ای قابل ملاحظه‌ای را به سمت خود جذب کرده و همین مساله، فرصت‌های زیادی را نیز جهت سوءاستفاده‌های مالی در اختیار برخی مقام‌ها قرار داده است. هیچ بعید نبوده که شبکه‌های فساد با محوریت صنعت تسلیحاتی و به ویژه صنعت موشکی چین شکل گرفته‌اند و بازداشت‌های سریالی برخی مقام‌های عالی رتبه چینی را رقم خورده‌اند.

از این چشم انداز، بازداشت احتمالی لی شانگ فو وزیر دفاع چین، از نگاهِ این دسته از تحلیلگران، به نوعی مرتبط با بازداشت‌های چند وقت اخیر در سازوکار‌های نظامی چین و کارزار مبارزه با فساد دولت اتفاق افتاده و به غیبت مرموز وزیر دفاع چین ختم شده است.

۲. تصفیه‌های سیاسی در درون حزب کمونیست چین

یکی دیگر از سناریو‌هایی که به نحو گسترده‌ای از سوی ناظران و تحلیلگران مسائل چین جهت توضیح دلایل مفقود شدن وزیر دفاع چین لی شانگ فو مطرح می‌شود این است که احتمالا وی قربانی تصفیه‌های سیاسی در درون حزب کمونیست چین شده است.

در این چهارچوب، اینگونه استدلال می‌شود که احتمالا وزیر دفاع چین و طیفی از متحدان و شرکایش در وزارت دفاع چین، دیدگاه‌های مخالفی را با نظرات شی جین پینگ رئیس جمهور چین داشته اند و همین مساله سبب شده تا در جنگ قدرت در درون سازوکار‌های حکمرانی چین، طرفِ قوی‌تر یعنی شی جین پینگ، زمینه را برای حذف ژنرال لی شانگ فو فراهم سازد و حتی شبکه متحدان وی را نیز هدف قرار دهد.

حامیان این دیدگاه به این نکته اشاره دارند که شی جین پینگ جهت تحکیم بنیان‌های قدرت و تسلطش بر چین، به ارتش چین نگاهی راهبردی دارد و خوب می‌داند که اگر قدرت ارتش در پسِ قدرت سیاسی وی نباشد، او با چالش‌های جدی رو به رو خواهد شد. به طور کلی رهبران چین توجه ویژه‌ای را به ارتش و جلب حمایت و حتی کنترل آن دارند.

به دلیل ماهیت مبهم و پیچیده سازوکار‌های سیاسی داخلی حزب کمونیست چین، اینکه ابعاد دقیق این موضوع روشن باشد چندان ممکن نیست. با این حال، با توجه به تمرکز قدرت در این حزب در دستان شی جین پینگ و حساسیت وی نسبت به مخالفان و منتقدانش، نمی‌توان نسبت به آن بی‌تفاوت بود.

۳. نشت اطلاعات محرمانه و بی احتیاطی امنیتی

در نهایت باید گفت که برخی ناظران و تحلیلگران نیز بر این باورند که احتمالا نشت اطلاعات محرمانه و بی احتیاطی‌های امنیتی از سوی لی شانگ فو، وزیر دفاع چین و مجموعه تحت نظر وی، مقدمه‌ای بر بازداشت احتمالی و ناپدید شدنِ مرموزش بوده است.

در واقع، عدم رعایت پروتکل‌های امنیتی در سطوح مختلف، آن هم در شرایطی که چین، هم در محیط منطقه‌ای و هم در عرصه بین المللی، چالش‌های عدیده و جدی را با قدرت‌های غربی به ویژه آمریکا دارد، سبب شده تا وزیر دفاع چین بازداشت شده و مورد بازخواست قرار گیرد.

پیام‌های بازداشت وزیر دفاع چین چیست؟

یکی دیگر از نکاتی که در مورد بازداشت وزیر دفاع چین، لی شانگ فو، باید مخاطب قرار گیرد این است که پیام‌های بازداشت وی چیست؟ به نظر می‌رسد در این رابطه نیز می‌توان به ۳ پیام عمده و محوری اشاره کرد.

اول، بازداشت احتمالی لی شانگ فو که در ادامه بازداشت‌های پیشین مقام‌های ارشد چینی است نشان داد که سازوکار‌های حکمرانی درونی حزب کمونیست چین با چالش‌های قابل تاملی رو به رو هستند و جنگ و منازعه قدرت در آن‌ها جاری و برقرار است. در این راستا، طیف‌های قدرتمند اقدام به حذف ضعیف‌تر‌ها می‌کنند و این چرخه همچنان حتی در بالاترین سطح نیز ادامه پیدا می‌کند.

دوم اینکه اگر وزیر دفاع چین بازداشت شده باشد، این رخداد در کنار بازداشت‌های مشابه دیگر نشان داد که چین با مشکلات عدیده‌ای جهت آماده‌گی تقابل احتمالی با آمریکا به ویژه در عرصه نظامی رو به رو است. مدت هاست که بسیاری از تحلیلگران مسائل نظامی و استراتژیک، از شانس بالای درگیری مستقیم میان چین و آمریکا با محوریت مسائل تنش زا میان دو طرف در منطقه شرق آسیا نظیر مساله تایوان سخن می‌گویند. با این حال، بازداشت اخیر وزیر دفاع چین در صورت صحت، نشان داد که چین هنوز از آمادگی لازم و کافی جهت مقابله با آمریکا برخوردار نیست. مساله‌ای که پالس‌های معناداری را به واشنگتن ارسال می‌کند.

در نهایت سوم اینکه بازداشت وزیر دفاع چین سبب  می‌شود اعتبار ارتش چین در سطوح داخلی و بین المللی تا حد زیادی تحت الشعاع قرار گیرد. ارتش چین یکی از نمود‌ها و سمبل‌های عینی قدرتِ چینی است و تضعیف آن به هر شکل، حامل آسیب‌های جدی برای چین به عنوان یک قدرت نوظهور مهم بین المللی با ایدئولوژی و گفتمان تازه در سطح جهانی است. گفتمانی که چینی‌ها معتقدند در نوع خود می‌تواند بهترین و شایسته‌ترین جایگزین برای گفتمانِ لیبرال‌دموکراسیِ غربی باشد.