اسرار تکامل بزرگترین پستاندار جهنده

کانگورو‌های استرالیایی در جهان به پرش‌های خود مشهور هستند. دانشمندان حالا، اما می‌گویند که در سال‌های نه چندان دور به لحاظ تکاملی، اجداد منقرض‌شده این کانگورو‌ها از روش‌های دیگری برای راه رفتن استفاده می‌کرده‌اند.

به گزارش یورونیوز، محققان در دانشگاه‌های بریستول و یورک بریتانیا و دانشگاه اوپسالای سوئد از شواهد فسیلی و تجزیه و تحلیل داده‌های استخوان ساق و قوزک پای این حیوانات استفاده کردند تا دریابند چگونه درازپایان اولیه (اجداد کانگوروها، والابی‌ها و خانواده آن‌ها) در ۲۵ میلیون سال پیش به این طرف و آن طرف می‌رفته‌اند.

نتایج بررسی‌های این تیم نشان می‌دهد جهش‌های این حیوان، که بسیاری از مردم آن را اوج تکامل کانگورو‌ها در نظر می‌گیرند، در واقع تنها یکی از راه‌هایی بوده است که این حیوانات متحرک شگفت‌انگیز با آن تکامل یافته‌اند تا بتوانند در زیستگاه‌های مختلف دوام بیاورند. اجداد این حیوانات در واقع عادت به حرکت بر روی پا‌های خود داشته‌اند.

کریستین جانیس، دیرینه‌شناس مهره‌داران از دانشگاه بریستول و نویسنده اصلی این مطالعه، در این باره می‌گوید: «در واقع کانگورو‌های بزرگ مدرن، استثنائی در تکامل کانگورو‌ها به شمار می‌روند.»

کانگورو‌ها تنها پستانداران بزرگی هستند که عمدتاً با پریدن روی دو پا به این طرف و آن طرف می‌روند؛ شکلی از حرکت که برای دانشمندان جذاب است.

محققان با هدف بررسی استخوان‌های ساق پا (درشت نی) و استخوان‌های پاشنه کانگورو‌ها و خویشاوندان کیسه‌دار آن‌ها، به بررسی فسیل‌ها پرداختند. تجزیه و تحلیل آن‌ها نشان داد که پریدن استقامتی کانگورو‌های درشت جثه مدرن که با سرعت بالاتر همراه است، در تقریبا تمامی اجداد کانگورو‌ها (از جمله اجداد مستقیم کانگورو‌های قرمز و خاکستری امروزی) نادر بوده یا یه کلی وجود نداشته است.

تحقیقات نشان داده است درازپایان اولیه (که از خانواده کیسه‌داران محسوب می‌شوند) و ۲۵ تا ۵۰ میلیون سال پیش زندگی می‌کردند، جثه کوچکی داشته‌اند و تنها می‌توانستند تا حد محدودی پرش کنند. اما حدود ۱۰ میلیون سال پیش، با آب و هوای خشک فزاینده و تغییر زیستگاه‌ها شروع به حرکت به سمت جثه بزرگ‌تر کردند.

در واقع در آن زمان بود که کانگورو‌های مدرن به لحاظ تکاملی برای بهینه کردن مصرف انرژی شروع به پریدن کردند.

در حال حاضر کانگورو‌های قرمز تا ۹۰ کیلوگرم و کانگورو‌های خاکستری نر حدود ۶۶ کیلوگرم وزن دارند، اما در گذشته بسیاری از کانگورو‌های منقرض‌شده بسیار سنگین‌تر از این اندازه بودند. عاملی که پریدن را به یک چالش واقعی برای آنان تبدیل می‌کرد.

به همین دلیل کانگورو‌های بزرگ‌تر در گذشته برای حل این مسئله به لحاظ تکاملی آناتومی خاص‌تری را ایجاد کردند که از جمله آن‌ها می‌توان به استخوان‌های بلند و باریک پاشنه برای پریدن کارآمد در سرعت بالا اشاره کرد. آن‌ها همینطور از روش‌های حرکتی دیگر نظیر چهارپا راه رفتن برای طی مسافت در سرعت بالا استفاده می‌کردند.

در همین حال تحقیقات نشان می‌دهد «کانگورو‌های صورت کوچک» منقرض‌شده، یا استواردمان‌ها که ۱۵ میلیون سال پیش از کانگورو‌های امروزی جدا شدند، روی دوپا راه می‌رفته‌اند. دلیل این بود که پاشنه پای آن‌ها این توان را نداشت که بتواند وزن عظیمشان را (که در گونه‌ای تا ۲۰۰ کیلوگرم می‌رسید) با یک پرش از جا بلند کند.

«پروتمنودون‌ها» نیز، که نزدیک به کانگورو‌های بزرگ امروزی بودند، پا‌های کوتاه و پهنی نظیر کانگورو‌های درختی داشتند که برای پریدن مناسب نبود و احتمالاً بیشتر روی چهار پا راه می‌رفتند.

داشتن استخوان‌های بلند پاشنه و تاندون آشیل با نوک نازک به کانگورو‌های مدرن یک حالت فنری برای پرش می‌دهد. این در حالی است که استخوان‌های پهن پاشنه دو گروه منقرض‌شده بالا نشان می‌دهد آن‌ها بیشتر از کانگورو‌های خمیده امروزی حالت ایستاده و شق و رق داشته‌اند.

تمامی کانگورو‌های امروزی هنوز برای طی مسافت‌های کوتاه از حالت چهارپا استفاده می‌کنند. در گونه‌های بزرگتر دم نیز به یاری آن‌ها می‌آید و حرکت، حالت پنج‌پایی به خود می‌گیرد. دانشمندان می‌گویند با انقراض حیوانات بزرگتر در اواخر دوره زمین‌شناسی پلیستوسن در استرالیا و جا‌های دیگر، راه رفتن کانگورو‌ها نیز از تنوع کمتری برخوردار شد.

پژوهشگران تخمین می‌زنند کانگورو‌های بزرگ تا ۵۰ هزار سال پیش بسیار متنوع‌تر بودند. این می‌تواند بدین معنی باشد که زیستگاه استرالیا برای این جانوران در آن زمان‌ها با امروز متفاوت بوده است.

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology» منتشر شده است.