کاندیدا‌های دبیرکلی ناتو چه کسانی هستند؟

ینس‌استولتنبرگ، دبیرکل نروژی ائتلاف نظامی فراآتلانتیک، قرار است در پایان سپتامبر پس از ۹ سال، از سمت خود کناره‌گیری کند. بسیاری از اعضای ائتلاف ناتو مایل هستند، جانشین وی در نشست سران ناتو در لیتوانی در اواسط جولای یا حتی قبل از آن مشخص شود.

به گزارش هم‌میهن، این تمایل موجب می‌شود که ۳۱ کشور عضو ناتو، از ایالات متحده گرفته تا فنلاند و ترکیه، زمان زیادی برای ایجاد اجماع لازم برای انتخاب رهبر جدید نداشته باشند. آن‌ها همچنین می‌توانند از استولتنبرگ بخواهند که دوره ریاست خود را برای بار چهارم تمدید کند. هرکسی که زمام امور ناتو را در دست بگیرد، این کار را در زمان حساسی انجام خواهد داد و با چالش‌های دوگانه حفظ متحدان ناتو در حمایت از اوکراین و در عین حال مراقبت و ممانعت از هرگونه تشدید تنشی که ناتو را مستقیماً وارد جنگ با روسیه کند، مواجه خواهد شد.

بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا هفته گذشته اعلام کرد که دبیرکلی ناتو را دوست دارد. اما، درحالی‌که برخی از دولت‌ها برای انتخاب اولین دبیرکل زن ناتو تلاش می‌کنند، مته فردریکسن، نخست‌وزیر دانمارک نیز به‌عنوان یک رقیب جدی ظاهر شده است. اگرچه ریاست ناتو نقشی بسیار عمومی و علنی دارد، اما رقابتی که برای تصدی این پست در می‌گیرد بسیار مبهم است و عمدتاً در رایزنی بین رهبران و دیپلمات‌ها انجام می‌شود. این رایزنی‌ها تا زمانی ادامه می‌یابد که همه اعضای ناتو توافق کنند که به اجماع دست یابند. جیمی شی، یکی از مقامات ارشد سابق ناتو که به مدت ۳۸ سال در این ائتلاف خدمت کرده، می‌گوید که رهبران کشور‌های عضو ناتو به‌دنبال یک سیاستمدار، اهل تعامل و ارتباطات و یک دیپلمات بسیار ماهر خواهند بود.

شی، که اکنون در اندیشکده چتم هاوس، فعال است می‌گوید: «حفظ خانواده ناتو در کنار هم، نگه داشتن دائمی همه افراد، در تماس بودن با همه متحدان برای اطمینان از اینکه به نگرانی‌های آن‌ها رسیدگی می‌کنید، بخش مهمی از کار است.» بسیاری از دیپلمات‌ها والاس را به‌عنوان یک شانس نه‌چندان قوی برای این شغل می‌دانند، اگرچه او در سراسر اتحادیه مورد احترام است، اما تمایل به انتخاب یک زن از سوی برخی از اعضا ناتو، شانس او را کاهش می‌دهد. بسیاری نیز ترجیح می‌دهند که یک نخست‌وزیر یا رئیس‌جمهور سابق دبیرکل ناتو شود. چون معتقدند چنین شخصی دارای نفوذ سیاسی در سطح بالا است. استولتنبرگ ۶۴ ساله نیز نخست‌وزیر نروژ بود و برخی کشورها، به ویژه فرانسه، به امید همکاری نزدیک‌تر بین ناتو و اتحادیه اروپا، تمایل دارند فردی از یک کشور عضو اتحادیه اروپا دبیرکل ناتو شود.

فردریکسن تمام معیار‌های فوق را دارد. اگرچه او می‌گوید کاندیدای دبیرکلی نیست، اما به‌صورت علنی هم اعلام نکرده که علاقه‌ای به این شغل ندارد. دیپلمات‌های ناتو می‌گویند که او در پشت صحنه به‌طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. نام فردریکسن اولین بار در گزارشی توسط روزنامه نروژی VG در ماه گذشته به‌طور علنی مطرح شد و این هفته مجدداً هنگامی که کاخ سفید اعلام کرد او با جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده در اوایل ژوئن دیدار خواهد کرد، انبوهی از توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد. او روز چهارشنبه در کپنهاگ به خبرنگاران گفت: «من برای هیچ پستی درخواست نمی‌دهم.»

یک منبع آگاه و آشنا با نظرات ایالات متحده می‌گوید که دولت بایدن هنوز نامزد مورد علاقه خود را نیافته است و بحث داغی در این خصوص بین دستیاران ارشد بایدن در جریان است. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفته است: «در این فرآیند خیلی زود است که حدس بزنیم که ایالات متحده از چه کسی حمایت خواهد کرد.» فردریکسن، ۴۵ ساله، به عنوان جوان‌ترین نخست‌وزیر دانمارک در سال ۲۰۱۹ در انتخابات پیروز شد. او به دلیل عملکردش در مدیریت بحران پاندمی کووید-۱۹ مورد ستایش قرار گرفت و سال گذشته برای دومین بار نخست‌وزیر شد. او در صورت به دست آوردن منصب دبیرکلی ناتو، که به گفته مفسران سیاسی، دولت شکننده او را در آستانه فروپاشی قرار می‌دهد، باید پست نخست‌وزیری خود را رها کند. کمپین او برای تصدی این پست ساده نخواهد بود. کشور او از هدف ناتو برای صرف ۲ درصد تولید ناخالص داخلی برای هزینه‌های دفاعی فاصله دارد. دانمارک کمتر از یک‌ونیم درصد به این امر اختصاص داده است. اگرچه فردریکسن متعهد شده است که تلاش‌ها را برای رسیدن به هدف ۲ درصد تسریع کند. برخی از متحدان نیز استدلال می‌کنند که دبیرکلی ناتو برای اولین بار به یک چهره از کشور‌های اروپای شرقی اختصاص یابد، به‌ویژه که جنگ روسیه در اوکراین این منطقه را برای ناتو مهم‌تر کرده است. اگر فردریکسن این شغل را به‌دست آورد، سومین رئیس متوالی ناتو از یک کشور شمال اروپا خواهد بود.

سایر احتمالات

کاجا کالاس، نخست‌وزیر استونی، اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا از آلمان و معاون نخست وزیر کانادا، کریستیا فریلند نیز در گفتگو‌های دیپلمات‌ها و گزارش‌های رسانه‌ای مورد بحث قرار گرفتند. اما دیپلمات‌ها می‌گویند که از نظر برخی از اعضای ناتو، کالاس در قبال روسیه بیش از حد جنگ‌طلب است، برلین می‌خواهد فون در لاین در کمیسیون اروپا بماند و فریلند به‌عنوان یک غیراروپایی از کشوری که در هزینه‌های دفاعی عقب مانده، با مشکلات بزرگی مواجه است. نام‌های دیگری که اغلب مطرح می‌شود، نخست‌وزیر کهنه کار هلند، مارک روته و نخست‌وزیر اسپانیا، پدرو سانچز هستند.

اما روته اصرار دارد که این شغل را نمی‌خواهد و سانچز در اواخر امسال یک انتخابات عمومی در کشورش در پیش دارد. برخی دیپلمات‌ها همچنین گمان می‌کنند که بسیاری از نامزد‌های مطرح‌شده ممکن است برای رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، که در انتخابات اخیر پیروز نیز شد و هیچ تردیدی در مورد جلوگیری از اجماع ناتو از خود نشان نداده، قابل‌قبول نباشد. ترکیه و مجارستان عضویت سوئد در ناتو را متوقف می‌کنند. کمبود آشکار نامزد‌هایی که حمایت گسترده، داشته باشند، احتمال تمدید مجدد دوره تصدی استولتنبرگ را افزایش می‌دهد. استولتنبرگ گفته است که به‌دنبال این نیست که بیشتر در این پست بماند، اما او نگفته که اگر از او خواسته شود چه پاسخی خواهد داد.