مهرآباد، مهریه عصمت‌الدوله!

«مهرآباد از املاکی بود که حاج میرزا آقاسی به محمدشاه هبه کرد. سه خانوار رعیت داشت و از آب یافت‌آباد مشروب می‌شد. نظام‌الدوله معیرالممالک آن را از دولت به دوهزار و هشتصد تومان خریداری کرد و به ساخت قنات و باغ و قلعه روستایی همت گماشت. در ابتدا حسین‌آباد نامیده می‌شد.

به گزارش همشهری آنلاین، نظام‌الدوله آنجا را آباد کرد و نظام‌آباد نامید و پس از آنکه مهریه مادرم عصمت‌الدوله درآمد، مهرآباد خوانده شد. دوست محمدخان معیرالممالک در آنجا باغ جدیدی به مساحت شصت هزارمتر ساخت و عصمتیه نام گذاشت. در میان باغ عمارتی عالی نهاد که ایوان دورش بر ۵۴ ستون چدنی استوار بود. خیابان‌بندی و درختکاری و گلکاری باغ در اثر همکاری معیرالممالک و باغبان فرانسوی، موسیو وریه به وجود آمد. باغبان مذکور را پدرم از سفر دوم به اروپا با خود آورده بود. استخر زیبایی برابر ساختمان اصلی رونمایی می‌کرد... سه گرمخانه برای پرورش و نگهداری گل‌ها و درخت‌های مرکبات در قسمت‌های آفتابگیر بنا شده بود که یکی از آن‌ها صد پا طول داشت. لانه کبوتر و مرغ و قفس‌های قناری نیز در قسمتی از باغ که برای تربیت طیور تخصیص شده بود دیده می‌شد.»

این‌ها را دوستعلی خان معیرالممالک گفته است در «رجال عهد ناصری». خیلی خیال‌انگیز است تصور اینکه فرودگاه مهرآبادی که حالا جای نشستن و برخاستن هواپیما‌های غول‌پیکر مسافربری‌ست، با آن صدا‌های گوشخراش، روزی جایی بوده که به جای صدای غرش موتور هواپیما قناری چهچه می‌زده و کبوتر بق‌بقو می‌کرده. بگذریم... به هر حال خاصیت زندگی مدرن و شهرنشینی این است که آشیانه مرغ و قناری بشود، آشیانه هواپیما. نصرالله حدادی در «طهران قدیم» بعد از آوردن این بخش از خاطرات دوستعلی، ادامه می‌دهد که تهران تا قبل از تأسیس فرودگاه مهرآباد، دارای دو فرودگاه کوچک نظامی به نام‌های دوشان‌تپه و قلعه‌مرغی بود و عملیات ساختمانی فرودگاه مهرآباد در سال ۱۳۲۶ توسط وزارت دارایی آغاز گشت. ولی پس از چندی تعطیل و مجدداً در سال ۱۳۲۹ عملیات ساختمانی دو آشیانه فلزی و توسعه خیابان پرواز و تاکسی‌رو‌ها توسط سازمان برنامه شروع شد و پس از چهار سال، یعنی در سال ۱۳۳۳ برنامه اول عمرانی آن پایان یافت.

در سال ۱۳۳۲ ساختمان بنای نیمه‌تمام فرودگاه مهرآباد، پس از صرف مبلغ پنجاه و پنج میلیون ریال از طرف وزارت دارایی به وزرات راه تحویل شد. تهیه نقشه فرودگاه سه سال به طول انجامید و شرکت سوئد سنتاب ساخت آن را عهده‌دار شد. سطح زیربنای ساختمان اصلی از مدخل عمومی مسافران که وارد سالن وسیعی می‌شوند به مساحت ۱۲۰۰‌مترمربع است. فرودگاه مهرآباد در ساعت ۶ بعد از ظهر روز شنبه، ۱۴ مرداد سال ۱۳۳۷، افتتاح شد و نخستین هواپیمای جت ملخ‌دار شرکت واحد هواپیمایی ایران و پارس با هم به پرواز درآمدند. قریه مهرآباد به دلیل داشتن آسیاب گندم، معروف به سرآسیاب مهرآباد بود. طی سال‌های ۱۳۷۰‌ـ ۱۳۸۵ تغییرات بسیاری در فرودگاه مهرآباد به وجود آمده است.

------------------------------------------------------------------------------------

*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۲۰ به تاریخ ۱۳۹۵/۵/۱۵