شورا بی‌خبر از قرارداد دیوارنگاره ولیعصر

اعتماد نوشت: حاشیه‌سازترین دیوارنگاره کشور در میدان ولیعصر از سال‌ها قبل بدون نظارت مدیران شهری اجرا می‌شود، نه اعضای شورای شهر تهران کنونی چندان اطلاعات دقیقی از مدت قرارداد و هزینه و درآمد آن دارند و نه اعضای شورای شهر گذشته. هفته گذشته بیلبورد میدان ولیعصر با تصویری از پرچم طالبان در کنار پرچم سایر کشور‌های اسلامی ازجمله ایران قرار گرفت و باعث انتقاد بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها شد.

این سازمان البته خیلی زود با انتشار توضیحی در توییتر از تصویر جدید دیوارنگاره رونمایی کرد: «اکتفا به منابع غیررسمی در مواقعی که سیاست رسمی کشور متفاوت است، علت بروز اشتباهی برای انتخاب پرچم یکی از کشور‌های اسلامی در دیوارنگاره میدان ولیعصر (عج) شد که اصلاح گردید.»

با حاشیه‌ساز شدن دوباره دیوارنگاره میدان ولیعصر و تغییر آن بار دیگر موضوع هزینه-درآمد و نظارت بر این بیلبورد‌ها هم مطرح شد. ناصر امانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا در این باره می‌گوید که اطلاعی از جزییات نظارتی این تابلوی مهم شهر تهران ندارد: «من هم مانند یک شهروند شاهد آن هستم. شاید ما اعضای شورای شهر هم منتقد آن باشیم ولی نمی‌توانیم دخالت کنیم. هیچ اطلاعی ندارم که آیا سازمانی که این بیلبورد را در اختیار گرفته است از شهرداری مجوز می‌گیرد یا نه.»

او سال گذشته این موضوع را با مسوولان شهرداری تهران مطرح کرده است ولی پاسخ دقیقی نگرفته: «مدیر مربوطه اطلاعات دقیقی نداشت و گفت که این تابلو از دوره‌های قبل مدیریت شهری به یک سازمان فرهنگی واگذار شده است. آن‌ها هم گویا مانند ما تماشاگر هستند.»

پیگیری می‌کنیم

اسفند سال ۹۶ برزین ضرغامی، مدیر وقت سازمان زیباسازی شهر تهران اعلام کرد که دیگر هیچ بیلبوردی در شهر تهران در تملک سازمان رسانه‌ای اوج نیست و قرارداد آن تمدید نشده است؛ صحبت‌هایی که با حضور پررنگ این موسسه در جریان رونمایی‌های پی در پی تصویر بیلبورد‌ها عملا مردود است.

حالا زهرا شمس احسان، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورا هم اطلاع دقیقی در این باره ندارد. او می‌گوید: «موضوعی که باید به شهرداری و زیباسازی متذکر شویم درباره کارگروه تخصصی تصمیم‌گیرنده برای محتوای دیوارنگاره‌ها و سازه‌های تبلیغاتی شهر تهران است و در نخستین جلسه با مدیران سازمان زیباسازی شهرداری تهران آن را مطرح خواهیم کرد. البته تابلو‌های شهری زیر نظر بخش خدمات شهری است ولی ماجرای تصاویر و پایین کشیده شدن آن مدام تکرار می‌شود و نیاز به بررسی و اصلاح فرآیند رسیدن به موضوع دارد. قطعا کارگروه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی که برای آن تصمیم می‌گیرد، شتابزده، آنی و هیجانی عمل می‌کند بنابراین نیاز به سنجیده شدن شرایط دارد.»

براساس قوانین شهری محتوای همه تابلو‌های تجاری و فرهنگی پایتخت در کمیته تبلیغات فرهنگی سازمان زیباسازی شهر تهران باید تایید و سپس اجازه اکران پیدا کند، اما گویا این قانون سفت و سخت، شامل حال این دیوارنگاره نیست و احتمالا درباره محتوای آن در اتاق فکر یا چیزی شبیه به آن در همان سازمان متولی تصمیم‌گیری انجام می‌شود.

قرارداد‌ها زمان قالیباف شروع شد

سابقه واگذاری بیلبورد حاشیه‌ساز یکی از مهم‌ترین میدان‌های تهران به زمان مدیریت محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران برمی‌گردد، زمانی که همچنان هم نقاط کور و معلوم نشده بسیاری دارد. او سال ۹۳ همزمان با رکود در حوزه مسکن و کاهش درآمد‌های شهرداری از این پتانسیل شهر برای جبران کمبود‌های مالی استفاده کرد، اما هیچ‌گاه توضیح شفافی درباره آن داده نشد.

همان زمان محمدمهدی تندگویان، عضو دوره چهارم شورای شهر تهران برای به دست آوردن جزییات قرارداد‌های بیلبورد‌های تبلیغاتی تهران ۲۶ بار با مسوولان شهرداری مکاتبه کرد و به نتیجه نرسید. حالا هم مجید فراهانی، عضو شورای شهر تهران در دوره پنجم می‌گوید: «بار‌ها به دلیل نبود نظارت بر این تابلو‌ها شاهد اشکالات و ایراد‌های متعدد بوده‌ایم. جزییات مبلغ قرارداد، تاریخ و شرایط نظارت را نداریم ولی واگذاری این تابلوی خاص از زمان مدیریت محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران آغاز شد.»

پیش از این محمدجواد حق‌شناس، رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در دوره پنجم هم به خبرآنلاین گفته بود که سال ۹۱ دیوارنگاره، مصوبه و مجوزی از سوی شورای شهر یا شهرداری تهران نداشته است: «بعید می‌دانم که بعد‌ها چنین مجوزی صادر شده باشد.»

او گفته بود که همزمان با بررسی هزینه‌های چاپ هر باره آن، باید به هزینه اولیه آن هم توجه کنیم: «این تابلوی عظیم که بخش مهمی از میدان ولیعصر را به خود اختصاص داده، جلوی یک ساختمان نصب شده که قطعا هزینه‌ای بابت این کار باید به صاحبان حقیقی یا حقوقی آن از سوی اوج پرداخت شود، فارغ از این موضوع با توجه به ابعاد و موقعیت تجاری این مکان آنچه باید به عنوان حق شهروندان از درآمد واگذاری این تابلو صرف شهر شود، رایگان در اختیار یک سازمان قرار گرفته است. مطمئنا همه برند‌های تجاری مشتاق هستند حتی به اندازه یک روز هم که شده از این امکان وسیع تبلیغاتی با پرداخت هزینه کلان استفاده کنند در حالی که این فضا بدون توجه به حق شهروندان به راحتی واگذار شده و به نظرم آقای قالیباف باید در این باره پاسخگو باشد.»

این نخستین‌باری نیست که دیوار نگاره میدان ولیعصر حاشیه‌ساز شده است. خرداد ۹۷ بیلبوردی در حمایت از تیم ملی با عنوان «باهم قهرمانیم؛ یک ملت، یک ضربان» باعث انتقاد و تغییر آن شد.

در تصویر نخست حضور زنان نادیده گرفته شده بود و پس از اصلاح و به تصویر کشیدن زنان، مسعود شجاعی کاپیتان تیم ملی فوتبال ایران از آن حذف شد. ۲۱ مهر ماه سال گذشته همزمان با اعتراضات سراسری؛ طرحی از ۶۰ زن تاریخ ساز، شاعر و بازیگر و ورزشکار روی این دیوارنگاره نقش بست که بسیاری ازجمله بی‌بی مریم بختیاری، پروین اعتصامی، مه‌لقا ملاح، توران میرهادی، سیمین دانشور، فروغ فرخزاد، مریم میرزاخانی، حمیده خیرآبادی، هما روستا و ایران درودی در قید حیات نبودند. برخی ازجمله ژاله علو، مرضیه برومند و فاطمه معتمدآریا به عنوان بازیگر و پروانه کاظمی و فرخنده صادق، زنان کوهنوردی که قله اورست را فتح کرده‌اند، نسبت به استفاده از تصویر خود انتقاد کرده و خواستار حذف آن شدند.

کاوه سمندریان، پسر هما روستا، بازیگر قدیمی ایران هم در اینستاگرام با نوشته‌ای انتقادی، خواستار حذف عکس مادرش شد. او این اقدام را شرم‌آور خواند و نوشت: «مادرم سال‌ها به خاطر نام و موقعیت پدرش رضا روستا، حتی نامش را سانسور می‌کردید. حالا بعد از فوتش، تصویرش را تصاحب کرده و در میدانی نصب کردید.» طاهره صفارزاده، بدرالزمان قریب، نرگس آبیار، ثریا قاسمی، مریلا زارعی، سیده زهرا حسینی، پروانه معصومی، فاطمه رهبر و زهره کودایی از دیگر زنان حاضر در این تصویر بودند. در کمتر از ۲۴ ساعت این تصویر از میدان ولیعصر پایین کشیده شد و طرح دیگری را جایگزین کردند؛ زنان سرزمین من ایران در زمینه‌ای سفید.

ابعاد دیوارنگاره میدان ولیعصر (عج) ۱۸۵۰×۴۷۵۰ سانتی‌متر است که به نوشته روزنامه فرهیختگان در روند تولید آن پنج کارشناس از ایده‌پردازی تا اجرا روی آن کار می‌کنند و هر طرح چندین مرتبه از نظر کیفی مورد بررسی قرار می‌گیرد. خانه طراحان انقلاب نیز مسوولیت بخشی از این پروژه را دارد.

این مجموعه مهر ماه سال گذشته پس از حاشیه‌های دیوارنگاره «زنان سرزمین من ایران» با صدور بیانیه‌ای، خبر اصلاح طرح را اعلام کرد: «تصویر دیوارنگاره میدان ولیعصر (عج) بر آن بوده تا به پاسداشت مقام زن، تعدادی از زنان موفق سرزمین‌مان ایران را معرفی کند. برای این روز‌ها که همه جا سخن درباره زنان است، همه باید سعه صدر خود را برای ایران بالا ببریم. ما در یک کشتی هستیم، چه بخواهیم چه نخواهیم. دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر (عج) به افتخار همه مادران و زنان ایرانی که در راه میهن، از خود گذشتند تا زندگی جاودانه را برای ایران به ارمغان آورند تغییر یافت. ایران، این کهن بوم و بر، با همه اعتقادها، رنگ‌ها و فرهنگ‌های متفاوت فرزندانش به یمن همه شما بانوان ایرانی جاودانه خواهد ماند.»

هر بار تعویض دیوار نگاره چقدر آب می‌خورد؟

تابلوی ده هزار متری در ضلع شمال‌غربی بهمن سال ۹۱ ساخته شده است. در توضیح مختصری که درباره این تابلوی تبلیغاتی روی سایت سازمان اوج قرار گرفته، آمده است: «.. از دیگر اهمیت‌های دیوارنگاره میدان ولیعصر می‌توان به، به‌روز بودن، پیام داشتن و گرافیک خوبِ این دیوارنگاره اشاره کرد که این نکات باعث ایجاد بحث و گفتگو میان مردم و کارشناسان شده و دقیقا به همین علت است که آن‌ها دیوارنگاره میدان ولیعصر را یک رسانه موثر می‌دانند.»

محمد ذوقی، مدیر روابط‌عمومی وقت سازمان اوج پس از ماجرا‌های سال ۹۷ اعلام کرد که هزینه طراحی، چاپ و نصب هر دیوارنگاره حدود ۴ تا ۵ میلیون تومان است، اما حدود ۶ ماه پیش خبرگزاری خبرآنلاین رقم دیگری را مطرح کرد که البته با تورم این چند ماه اخیر، بسیار بیشتر است.

این خبرگزاری به نقل از مدیر یک شرکت تبلیغاتی نوشت که هزینه بنر و چاپ این نوع تبلیغات بر سازه ده هزار متری بسته به جنس و نوع جوهر به‌کار رفته در آن حدود ۵۰ تا ۱۵۰ هزار تومان پرداخت می‌شود و حدود ۲۰ الی ۳۰ میلیون تومان هم هزینه نصب این سازه است و در کل هر بار تعویض تبلیغات این دیواره بین ۷۰ تا ۱۸۰ میلیون تومان آب می‌خورد.