پایان «کنترل ترافیک» در پایتخت؟

هفته نیمه تعطیل تهران با انتشار اخباری از نقشه شهرداری تهران برای ادغام یکی از مهم‌ترین شرکت‌های زیرمجموعه این نهاد و مخالفت برخی اعضای پارلمان شهری با این تصمیم سپری شد.

به گزارش دنیای‌اقتصاد، شرکت کنترل ترافیک تهران مجموعه‌ای است که مدیران شهری بنا دارند آن را با موسسه دیگری از زیرمجموعه‌های شهرداری تهران موسوم به «رایانه شهر» ادغام کنند. رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران در راستای ایفای وظیفه نظارتی که بر عهده دارد، سه شنبه گذشته پیش از دستور در صحن شورای شهر پرده از جزئیات این ماجرا برداشت و به اتفاق چند عضو دیگر شورای شهر مخالفت خود را با این تصمیم اعلام کرد.

گذشته از اینکه ادغام یا انحلال شرکت کنترل ترافیک قرار است کدام گره از کار شهر را بگشاید یا کدام گشایش ترافیکی را به دنبال داشته باشد و اساسا آورده این تغییرات ساختاری چه خواهد بود، سوال مهم دیگری هم وجود دارد که باید به آن پاسخ داده شود؛ اینکه چرا از میان حدود ۲۰ شرکت وابسته به شهرداری تهران، قرعه به نام شرکت کنترل ترافیک شهر تهران افتاده و بنا بر ادغام یا انحلال این شرکت گذاشته شده است. برای پاسخ به این سوال باید پیش از هر چیز کارنامه عملکرد این شرکت مرور شود.

معمول این است که هر زمان از ادغام یا انحلال یک مجموعه سخنی به میان می‌آید، اولین مساله و دغدغه که به دنبال آن مطرح می‌شود امنیت شغلی کارکنان و مطالبات آنهاست. اما به رغم اینکه این نگاه حمایتی در جای خود حتما موضوعیت دارد، نباید مانع از دیدن سایر ابعاد ماجرا شود. پیام رسا، خاکریزآب، همشهری، یادمان سازه، خدمات مالی شهر، خودرو سرویس شهر، برج میلاد، خدمات اداری شهر، شهر سالم، نوسازی اراضی عباس آباد، شهروند، ارتباط مشترک شهر، توسعه فضا‌های فرهنگی و ساماندهی صنایع و مشاغل تنها عناوین بخشی ازشرکت‌های وابسته به شهرداری تهران است که همین حالا مشغول فعالیت هستند.

اما به راستی چرا شرکت کنترل ترافیک تهران نامزد ادغام یا انحلال شده است؟ چرا مدیریت شهری بنا دارد یک شرکت تخصصی با ۳۰ سال سابقه فعالیت را در موسسه‌ای که عمر تاسیس آن حول و حوش ۱۰ سال کمتر است ادغام و عملا شرکت کنترل ترافیک را حتی اگر یک نام و چند ماموریت درجه چندم از آن باقی بماند، منحل کند؟ اولین گزاره‌ای که این روز‌ها در پاسخ به این سوال مورد توجه قرار گرفت، ماجرای ارتباط و نسبت خویشاوندی یک عضو مهم اتاق فکری که این ایده در آن متولد شده است، با شهردار تهران بود.

آبان ۱۴۰۰ به محض اینکه واکنش‌های منفی به انتصاب داماد علیرضا زاکانی، شهردار تهران به عنوان مشاور ویژه در حوزه فناوری اطلاعات برانگیخته شد، حکم وی لغو شد، اما سیدجعفر تشکری‌هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر در تشریح ماجرای انحلال شرکت کنترل ترافیک با لحن کنایه‌آمیزی گفت: ۳۳ سال تجربه هوشمندسازی در تهران توسط «مدیریت در سایه» و اتاق فکر‌ها در حال از بین رفتن است و متاسفانه بار‌ها در مورد حضور فیزیکی برادر عزیزی که حکمش ابطال شده و نباید در شهرداری باشد هشدار دادیم، اما اتفاقی نیفتاده است.

تشکری همچنین درباره ظرفیت‌های شرکت کنترل ترافیک نیز توضیح داد: این شرکت بیش از یک‌هزار و ۷۰۰ کیلومتر فیبر نوری، ۴۹۶ تقاطع هوشمند، ۳۰۰ تقاطع با سیستم‌های برنامه پذیر، یک‌هزار و ۵۰۰ دوربین نظارت تصویری و یک‌هزار و ۵۰۰ دوربین دیگر در اختیار دارد.

به گفته وی، در ۲۵ اسفندماه سال گذشته یک عضو هیات‌مدیره و یکی از اعضای علی البدل شرکت کنترل ترافیک بدون اینکه صلاحیت داشته باشد، پیشنهاد‌هایی را به شهردار تهران ارائه داد که برمبنای آن تمام حقوق، اعتبارات و زیرساخت‌های قرارداد‌های پیمانکاری، تمام دوربین‌های نظارتی و پلاک خوان، تجهیزات موجود در انبار‌های شرکت، مسوولیت‌های قرارداد‌های سابق و فعلی و ۷۰ نیروی انسانی به موسسه رایانه شهر منتقل شود و فقط مرکز مانیتورینگ در اختیار شرکت باقی بماند. آن گونه که تشکری ادعا کرده، ظاهرا این پیشنهاد بلافاصله با اقبال شهردار تهران همراه می‌شود و این گونه گزینه‌های ادغام یا انحلال شرکت مذکور روی میز قرار می‌گیرد.

با این حال در میان هیاهو درباره حواشی این تصمیم، به عبارتی سرچشمه طرح انحلال متولی کنترل ترافیک شهر تهران مغفول مانده است. مساله کارآمدی این شرکت با ۳۵۰ نفر نیروی انسانی متخصص برای مدیریت ترافیک پایتخت همان موضوع مغفول‌مانده است. از نشانه‌های آشکار ناکارآمدی تشکیلاتی که با هدف کنترل هوشمند ترافیک تحت مدیریت مجموعه تخصصی مسوول در حوزه ترافیک قرار دارد، خرابی ۲۴‌درصد از دوربین‌های نظارت تصویری و ۶۰‌درصد از دوربین‌های کنترل سرعت در دوران مدیریت قبلی شرکت کنترل ترافیک است که تا چندی پیش بر کرسی ریاست تکیه زده بود؛ موضوعی که تشکری‌هاشمی در صحن علنی به آن اشاره کرد.

در واقع عملکرد این شرکت چه به لحاظ نقش آن در مدیریت هوشمند ترافیک شهر و چه به لحاظ تولید و انتشار فوری و البته عمومی داده‌های مربوط به نبض ترافیک شهر که می‌تواند در تحلیل الگوی سفر شهروندان و اتخاذ تصمیم بهینه نقش داشته باشد، از جنبه‌های مختلف زیر سوال است.

به عنوان یکی از رسانه‌هایی که به صورت تخصصی به موضوع «ترافیک» می‌پردازد، در سال‌های گذشته بار‌ها در مواقع خاص از شرکت کنترل ترافیک درخواست آمار رسمی از متغیر‌هایی مثل طول صف خودرو‌ها و میزان ازدحام ترافیکی داشته، اما ناکام مانده است. یکی از این مواقع ایام پرآلوده نیمسال دوم در تهران بود که انتظار می‌رفت تاثیر تصمیمات کارگروه اضطرار بر کاهش بار ترافیک به فوریت سنجش و دست کم برای اقناع عمومی منتشر شود. اما به طور معمول آمار‌ها از نبض ترافیک پشت در‌های بسته قرائت یا بایگانی می‌شد و اطلاع رسانی آن گونه که انتظار می‌رفت، رخ نمی‌داد.

خودداری از تولید و انتشار فوری گزارش‌های آماری موثق ترافیکی یک پاشنه آشیل این شرکت بوده که سبب شده کارکرد آن حتی از نظر برخی مدیران ارشد شهری مخدوش ارزیابی شود. به این ترتیب می‌توان این طور عنوان کرد که شرکت کنترل ترافیک نتوانسته با کارنامه عملکرد خود از خود در مواجهه با گزینه انحلال یا ادغام دفاع کند. با این همه رئیس شورای شهر تهران اعلام کرده که فعلا انحلال یا ادغامی در رابطه با شرکت کنترل ترافیک تهران اجرا نخواهد شد و بررسی بیشتر ابعاد موضوع در جلسه هم اندیشی شورای شهر و شهردار که احتمالا فردا برگزار می‌شود، صورت خواهد گرفت.