آنچه در مورد سندرم هاوانا می‌دانیم

سندرم هاوانا به مجموعه‌ای از علائم پزشکی توجیه‌ناپذیر و مبهم گفته می‌شود که اولین‌بار در سال ۲۰۱۶ افسران اطلاعاتی آمریکا و کارکنان سفارت این کشور در هاوانای کوبا آن‌ها را تجربه کردند. در آن زمان و در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما آن دیپلمات‌ها برای روابط مجدد بین آمریکا و کوبا به کوبا فرستاده شده بودند و ظاهرشدن علائم ناخوشی در دیپلمات‌های آمریکایی در خاک کوبا بر روابط دو کشور اثر گذاشت.

با شروع اولین موارد، دیپلمات‌های آمریکایی و افسران اطلاعات مستقر در تمام دنیا همان علائم مشابه را تجربه کردند. این افراد گزارش کردند که دچار عوارضی مانند سرگیجه، سردرد، خستگی، تهوع، اضطراب و بی‌قراری، مشکلات ادراکی و ضعف حافظه با شدت‌های گوناگون شدند. در برخی موارد دیپلمات‌ها و افسران اطلاعات به دلیل عوارضی که مبتلا شده بودند، خدمت را ترک کردند.

تحقیقات و مشاهدات چه چیزی دریافتند؟

تحقیقات زیادی در مورد علت‌های احتمالی سندرم هاوانا انجام شد و تازه‌ترین و معتبرترین آن‌ها به این ایده مشکوک شد که یک سلاح هدایت انرژی یا یک ابزار نظارتی باعث بروز علائم ناخوشایند در دیپلمات‌ها و افسران اطلاعاتی آمریکایی شده بود.
بر اساس تازه‌ترین بررسی‌های انجام شده، گزارشی در مارس ۲۰۲۳ توسط شورای ملی اطلاعات آمریکا ارائه شد و اعلام کرد هیچ مدرک موثقی پیدا نشد که نشان بدهد سلاح یا ابزاری معاندانه موجب بروز علائم یا آسیبی شده است. بلکه این‌طور نتیجه‌گیری شد که ترکیبی از عوامل از جمله وجود یک بیماری یا عارضهٔ پزشکی از قبل، ناخوشی‌های معمول و فاکتور‌های محیطی، علت علائم گزارش شده بوده است.

دانشمندان کانادایی چه دریافتند؟

بسیاری از کارمندان کانادایی و خانواده‌های آن‌ها نیز در هاوانا علائم ناخوشایندی داشتند و همین باعث شد محققان کانادایی به بررسی علت‌های احتمالی سندرم هاوانا بپردازند. آن‌ها عقیده دارند سندرم هاوانا ممکن است با مواد شیمیایی مورداستفاده در سموم و آفت‌کش‌ها و گاز‌های اعصاب مرتبط باشد. در سال ۲۰۱۶، کوبا یک کمپین گسترده برای مقابله با پشه‌های عامل ویروس زیکا به راه انداخت و طی آن تمام محل کار و سکونت افسران و دیپلمات‌های آمریکایی را سم‌پاشی کرد. آکادمی‌های آمریکایی نیز آلاینده‌های شیمیایی و دیگر علت‌های احتمالی از جمله بیماری‌های عفونی را نیز بررسی کردند؛ اما به این نتیجه رسیدند که این اطلاعات اضافی هیچ کمکی به یافتن علت سندرم هاوانا نمی‌کند.

بیشتر افرادی که این علائم را داشتند ادعا می‌کنند نیمه‌شب با یک صدای بلند مبهم و گیج‌کننده از خواب بیدار شدند که فوراً بعد از آن احساس فشار شدید در گوش‌ها و یا صورت خود داشتند

آیا سندرم هاوانا جنبهٔ روان‌شناسی نیز دارد؟

افرادی که علائم سندرم هاوانا را تجربه کردند این گونه توضیح می‌دهند که صدایی در ابتدا شنیدند که گوش‌خراش، جیرجیر یا تق‌تق مانند و نافذ بود و به دنبال آن احساس فشار شدید یا ارتعاش و لرزه داشتند.

عوارض سندرم هاوانا فیزیکی‌اند

ازدست‌دادن قدرت حرکت، شنوایی و تمرکز، اما آیا ممکن است این سندرم عوارض روانی نیز داشته باشد؟ در سال ۲۰۱۹ مطالعه‌ای توسط روان‌شناس نیوزلندی به نام Robert Bartholomew انجام شد و او سندرم هاوانا را به ترومای جنگ مربوط دانست. ترومای جنگ در حوزهٔ روان‌درمانی به ضربهٔ روانی گفته می‌شود که در هنگام وقوع جنگ، انفجار، خشونت و سایر عوامل به افراد وارد می‌شود. کارشناسان دیگر این ایده را چندان متقاعدکننده نمی‌دانند و عقیده دارند بالابودن تعداد افرادی که این علائم را داشتند و گسترده بودن منطقه جغرافیایی تحت‌تأثیر، ارتباط این سندرم به تروما یا هیستری جمعی را ناممکن می‌کند.

علائم سندرم هاوانا

افراد گزارش کردند که صدایی ناگهانی و بلند شنیدند که ویژگی‌های بخصوصی داشت. احساس این صدای عجیب همراه با دردی بود که در یک یا هر دو گوش احساس می‌شد و برخی از این افراد گفتند هم‌زمان احساس فشار یا ارتعاش در دست‌هایشان می‌کردند.

بعضی از دیپلمات‌ها نیز این طور گفتند که دچار وزوز گوش، مشکلات بینایی، سرگیجه، اضطراب، تهوع، ضعف حافظه و مشکلات ادراکی شدند.

قابل‌توجه اینکه بیشتر افرادی که این علائم را داشتند ادعا می‌کنند نیمه‌شب با یک صدای بلند مبهم و گیج‌کننده از خواب بیدار شدند که فوراً بعد از آن احساس فشار شدید در گوش‌ها و یا صورت خود داشتند.

در مجموع علائم اصلی سندرم هاوانا را نمی‌توان به وقایعی که برای سلامتی روی می‌دهند یا به هر عارضهٔ پزشکی دیگری ربط داد. هرچند برخی از علائم سندرم هاوانا مشابه اتفاقاتی هستند که برای سلامتی می‌افتند؛ اما ترکیب این چهار علامت اصلی سندرم هاوانا بسیار عجیب و غیرمعمول بوده و در گزارشات پزشکی سابقه ندارند.

در نهایت این که ایالات متحده هنوز نمی‌داند چه کسی یا چه چیزی پشت این حوادث است. نظریه‌ها از حمله با سلاح صوتی گرفته تا عوامل عصبی و سلاح اشعه مایکروویو‌ها را شامل می‌شود. با این حال، هیچ مدرک فیزیکی دال بر وجود سلاح وجود ندارد و مسکو، چین و هاوانا هرگونه دخالت در این حملات را انکار می‌کنند؛ البته اگر واقعا هرگونه حمله‌ای برای انکار وجود داشته باشد!

منبع: بهداشت نیوز