به جای آبی که در دستشوییهای معمول خانگی استفاده میشود، دستشویی هواپیما از سیستم وکیوم استفاده میکند که در واقع مدفوع و ادرار را به سمت داخل میمکد و در یک مخزن خاص که در داخل خود هواپیما قرار دارد، ذخیره میکند. وقتی هواپیما فرود آمد، این پسماند که ذخیره شده، توسط تانکرهای ویژهای منتقل شده و سپس وارد سیستم فاضلابی میشود که به طور ویژه برای این منظور ساخته شده است.
کمتر شکی در این مورد وجود دارد که اکثر مردم فکر میکنند دستشویی هواپیماها متفاوت از دیگر انواع دستشویی هاست. اگر میخواهید بدانید که دستشویی هواپیماها چگونه کار میکند، شما تنها کسی نیستید که به این موضوع فکر میکنید. اکثر افراد کنجکاوند در این مورد بدانند و البته دلیل خوبی نیز برای این کنجکاوی وجود دارد. خوشبختانه، روش استفاده شده برای جمع آوری پسماند و محتوای دستشوییها در هواپیماها بسیار سادهتر از آن چیزی است که فکر میکنید.
به گزارش روزیاتو، به جای آبی که در دستشوییهای معمول خانگی استفاده میشود، دستشویی هواپیما از سیستم وکیوم استفاده میکند که در واقع مدفوع و ادرار را به سمت داخل میمکد و در یک مخزن خاص که در داخل خود هواپیما قرار دارد، ذخیره میکند. وقتی هواپیما فرود آمد، این پسماند که ذخیره شده، توسط تانکرهای ویژهای منتقل شده و سپس وارد سیستم فاضلابی میشود که به طور ویژه برای این منظور ساخته شده است.
این روند اصلاً پیچیده نیست. فاضلاب وارد دستشویی شده و سپس به درون یک مخزن خاص که معمولاً در قسمت پشت هواپیما قرار دارد مکیده میشود. وقتی هواپیما فرود میآید، تانکرهای ویژهای که مخاطن متعددی دارند از راه رسیده و با استفاده از شیلنگهایی این فاضلاب را از مخزن دستشویی هواپیما به درون تانکرهای خود میمکند. سپس این فاضلاب به تانکر دیگری منتقل میشود که معمولاً در فرودگاهها نگهداری میشود، جایی که این فاضلابها با هم ترکیب شده و همراه با فاضلاب دستشوییهای فرودگاه تخلیه میشوند.
برای درک اینکه دستشویی هواپیما چگونه کار میکند، باید اول با شیوه کارکرد دستشوییهای فرنگی معمول آشنا شوید. دستشوییهای فرنگی استاندارد از آب و جاذبه زمین برای کار کردن استفاده میکنند. وقتی سیفون یا فلاش دستشویی را فشار میدهید، آب مدفوع و ادرار را پایین میبرد و سپس از نیروی جاذبه برای انتقال آن به سیستم فاضلات یا تانکر فاضلاب استفاده میکند. متاسفانه این کارکرد در هواپیما عملی نیست، زیرا در آنجا هیچ سیستم فاضلابی وجود ندارد که فاضلاب را در خود نگه دارد.
به این خاطر نمیتوانید در هواپیما از اثر سیفونی یا نیروی جاذبه استفاده کنید که قرار دادن آب در دستشوییهای هواپیما موثر نیست. هر باری که هواپیما حرکت میکند، آب به همه جا پاشیده و همه جا را آلوده خواهد کرد و به همین خاطر است که هواپیما نمیتواند از دستشوییهای معمولی استفاده کند. در هواپیما (و قطارها و سیستمهای حمل و نقل مشابه) سیستم وکیوم و نه سیفون، تمام کار را انجام میدهد و تنها مقدار اندکی آب برای تمیز کردن کاسه دستشویی و آماده کردن آن برای مراجعه کننده بعدی استفاده میشود.
در هر دستشویی استاندارد، نزدیک به دو لیتر آب برای هر بار دستشویی رفتن استفاده میشود که وقتی فلاش را میزنید باعث پایین رفتن مدفوع و تمیز شدن کاسه توالت میشود. اما این عدد برای توالتهای قدیمیتر به ازای هر بار استفاده بیش از ۱۰ برابر بود. در دستشویی هواپیما، آب بسیار کمتری نسبت به دستشوییهای مدرن مصرف میشود. این دستشوییها مزایای دیگری نیز دارند که عبارتند از:
آنها میتوانند هر جایی در هواپیما قرار بگیرند.
آنها میتوانند در جهات متفاوت حالت مکش و شستن کاسه توالت را انجام دهند.
آنها از لولههای با قطر بسیار کوچک استفاده کرده و به همین خاطر میتوانند هر جایی بروند.
این لولهها ضرورتاً لازم نیست که به سمت پایین نصب شوند تا فضای بیشتری ذخیره شود.
این دستشوییها بسیار سبک بوده و به راحتی نصب میشوند.
دستشوییهای هواپیما معمولاً دارای یک مایع آبی هستند که به مقدار کمی آب که استفاده میشود اضافه میگردد، اما این مایع تنها نوعی مایع تمیز کننده بوده و اثری روی شیوه کارکرد دستشویی یا عملکرد سیفونی آن ندارد. وقتی سیفون دستشویی را میکشید، اثر وکیومی اتفاق افتاده و تمام محتوای دستشویی، از جمله آب آبی رنگ، داخل مخزن ویژه یا سیستم فاضلاب بستهای گرفتار میشود.
برخلاف باور عموم مردم، سرخلبان پرواز هیچ دکمه ویژهای ندارد که بتواند آن را فشار داده و محتوای مخزن دستشویی را خالی کرده و آن را در میانه پرواز تخلیه کند. به عبارت دیگر، بسیاری از مردم که فکر میکردند محتویات دستشویی هواپیما (و قطارها) در حین حرکت و پرواز تخلیه میشود کاملاً اشتباه فکر میکردند. به جای این کار، فاضلاب دستشویی هواپیما در یک سیستم فاضلابی بسته نگهداری میشود تا هواپیما فرود بیاید و سپس تانکرهای ویژه این فاضلاب را از مخزن هواپیما مکیده و با بقیه فاضلاب فرودگاه تخلیه میشود.
پیش از اواسط دهه ۱۹۷۰، مسافران دستشویی خود را در داخل یک سطل یا بطری بدبو انجام میدادند، که هرگز سیفونی برای کشیدن نداشت و همه روی آن نشسته و اجابت مزاج خود را انجام میدادند تا زمانی که هواپیما فرود میآمد. حدود سال ۱۹۷۵ بود که مردی به نام جیمز کمپر، دستشویی هواپیما را اختراع کرد که امروزه مردم با آن آشنا هستند و اولین بار در سال ۱۹۸۲ در هواپیمای بویینگ از آن استفاده شد.
امروزه کاسه دستشوییهای هواپیماها نچسب بوده و حاوی مقدار کمی آب و مایع شوینده آبی رنگ به نام Skykem است که با همان ترکیباتی ساخته میشود که در یخ آبی یافت میشود. این مایع برای گندزدایی از کاسه و از بین بردن بوی دستشویی استفاده میشود. صدای بلندی که هنگام کشیدن سیفون دستشویی میشنوید نیز در واقع در اثر کارکرد سیستم وکیوم یا مکش تولید میشود و نه فاضلابی که در حال کشیده شدن به سمت مخزن است.
تانکرهایی که این فاضلاب را از هواپیماها تخلیه میکنند نیز از شیلنگهای خاصی استفاده کرده و مخزن دستشویی هواپیماها نیز همیشه بعد از تخلیه ضدعفونی و تمیز میشود. بدین ترتیب خلبانها نه میتوانند و نه اجازه دارند که در حین پرواز، محتویات دستشوییها را خالی کنند.
در مورد آینده دستشویی هواپیماها هم باید گفت که در سال ۲۰۱۶، یک نمونه اولیه از دستشوییهای جدیدی توسط بویینگ توسعه یافت. این سیستم امکان میداد که دستشویی بزرگتری استفاده شده و روش جدیدی برای تمیز کردن دستشویی بعد از هر بار استفاده معرفی شده بود. بدین منظور به مدت سه ثانیه نور ماوراء بنفش به درون کاسه دستشویی رها میشود. در این مدت کوتاه، ۹۹.۹۹ درصد از مواد سمی و آلوده از بین میروند. این نور ماوراء بنفش میتواند دیگر قسمتهای دستشویی، غیر از درون کاسه، را نیز تمیز کنند. علاوه بر تمیز کردن دستشویی و ضد عفونی کردن آن، این نور باعث میشود که بوی دستشویی هواپیما بسیار بهتر شود.
همچنین بویینگ در حال کار بر روی چند گزینه بدون دخالت دست برای دستشویی هواپیماهاست که باعث میشود روشهای بدون دخالت دست برای استفاده از صابون و شیرآلات، انداختن چیزی در داخل سطل آشغال یا حتی قفل کردن در دستشویی بعد از وارد شدن شما به آن ایجاد شود. این تکنولوژیها باعث میشوند که استفاده از دستشویی هواپیماها بسیار ساده تر، تمیزتر و ایمنتر باشد.