«نئوم»؛ بلندپروازانه‌ترین پروژه «محمد بن سلمان»

مقام‌های عربستان سعودی در راستای «راهبرد گردشگری کشور»، توسعه چندین پروژه مختلف را آغاز کرده‌اند که از جمله آن‌ها به پروژه «نئوم» (NEOM) می‌توان اشاره کرد که یک کلان‌شهر با بودجه ۵۰۰ میلیارد دلاری است. مقام‌های این کشور امیدوارند «نئوم» به یک قطب گردشگری جهانی تبدیل شود. در ادامه به این موضوع که پروژه «نئوم» چه ویژگی‌هایی دارد، می‌پردازیم.

به گزارش ایسنا، «نئوم» جاه‌طلبانه‌ترین پروژه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان است؛ مجموعه‌ای از جوامع آینده‌نگر مبتنی بر فناوری با قوانین خاص خود در منطقه‌ای به وسعت ماساچوست آمریکا و این رهبر ۳۷ ساله عربستان امیدوار است روزی این شهر از خودرو‌های پرنده، دایناسور‌های رباتی و یک ماه مصنوعی غول پیکر برخوردار شود.

پروژه نئوم یک پروژه بزرگ و مهم در عربستان سعودی است که در حال حاضر در دست اجرا قرار دارد. این پروژه با هدف تحول عربستان به یک اقتصاد دانش‌بنیان و زیرساخت‌های پایدار در طولانی مدت، به عنوان یک شهر هوشمند و کربن صفر پیشرفته در حوزه‌های فناوری، صنعت، انرژی و گردشگری شناخته شده است.

نئوم چیست؟

نئوم یکی از بزرگترین و البته بحث‌برانگیزترین پروژه‌های معماری جهان است که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان منطقه وسیعی را برای توسعه آن در نظر گرفته است. اگرچه نئوم اغلب به عنوان یک شهر هوشمند نامیده می‌شود، اما به طور دقیق‌تر این مجموعه به عنوان منطقه‌ای توصیف می‌شود که شامل شهرها، استراحتگاه‌ها و دیگر پروژه‌ها می‌شود.

منابع مالی این پروژه عظیم تا حد زیادی توسط صندوق سرمایه‌گذاری عمومی که وجوهی را به نمایندگی از دولت عربستان سعودی سرمایه‌گذاری می‌کند، تامین می‌شود. شرکت توسعه سعودی که برای ایجاد نئوم تأسیس شده و توسط مدیر اجرایی آن «ندمی النصر» رهبری می‌شود، ادعا می‌کند که این صندوق ۵۰۰ میلیارد دلار به این طرح کمک می‌کند. این طرح از برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان برای تنوع بخشیدن به اقتصاد این کشور به منظور کاهش وابستگی آن به نفت است. سه حرف نخست عنوان شهر نئوم (Neom) از کلمه neo- در یونانی گرفته شده که به معنای جدید است و حرف «m» آن نیز برگرفته از واژه عربی مستقبل به معنای «آینده» است.

نئوم در کجا قرار دارد؟

نئوم مساحتی در حدود ۱۰۲۰۰ مایل مربع (۲۶۵۰۰ کیلومتر مربع) در شمال غربی عربستان سعودی را در بر می‌گیرد که تقریباً به اندازه کشور آلبانی است. این منطقه از جنوب به دریای سرخ و از غرب به خلیج عقبه محدود می‌شود.

در نئوم در انتظار چه چیز‌هایی باشیم؟

نئوم از ۱۰ پروژه (منطقه) تشکیل خواهد شد و تاکنون جزئیات آن چهار مورد از مناطق اعلام شده است که شامل «لاین» (The Line) که معروف‌ترین آن است و همچنین اگزاگون (Oxagon)، تروجنا (Trojena) و سنداله (Sindalah) می‌شود.

«لاین» یک شهر خطی ۱۷۰ کیلومتری است که ۹ میلیون نفر را در خود جای خواهد داد و از شرق تا غرب در سراسر منطقه نئوم اجرا خواهد شد. به گفته سازنده، این شهر از دو آسمان خراش خطی موازی به ارتفاع ۵۰۰ متر تشکیل خواهد شد که در فاصله ۲۰۰ متری از هم قرار دارند. ساختمان‌ها با نما‌های آینه کاری پوشیده خواهند شد. «اگزاگون» به عنوان یک شهر بندری هشت ضلعی در نظر گرفته شده است که در دریای سرخ در منتهی الیه جنوب منطقه نئوم ساخته خواهد شد. این بندر قرار است بزرگ‌ترین سازه شناور جهان باشد.

«تروجنا» به عنوان پیست اسکی در کوه‌های سروات در نزدیکی شمال منطقه نئوم برنامه‌ریزی شده است. این پیست اسکی در فضایی باز به مساحت ۶۰ کیلومتر مربع، قابلیت اسکی و ورزش‌های زمستانی در تمام طول سال ارائه می‌کند و قرار است میزبان بازی‌های زمستانی آسیایی ۲۰۲۹ باشد.

«سنداله» هم به عنوان یک استراحتگاه جزیره‌ای در دریای سرخ برنامه‌ریزی شده است. این جزیره ۸۴۰ هزار متر مربعی با هدف قایقرانی تاسیس می‌شود و دارای یک اسکله تفریحی با ۸۶ لنگرگاه و هتل‌های متعدد خواهد بود.

چند استودیو معماری در حال طراحی نئوم هستند؟

تنها تعداد معدودی از استودیو‌های معماری رسما به عنوان طراحان پروژه نئوم معرفی شده‌اند. استودیوی آمریکایی «Aecom» به عنوان شریک در وبسایت این پروژه ذکر شده است. همچنین استودیوی بریتانیایی Zaha Hadid Architects، استودیوی هلندی UNStudio، استودیوی آمریکایی Aedas، استودیوی آلمانی LAVA و استودیوی استرالیایی Bureau Proberts در حال کار بر روی طراحی پیست اسکی تروجنا (Trojena) هستند.

نئوم چه زمانی ساخته می‌شود؟

ساخت نئوم جدول‌های زمانی بلندپروازانه‌ای دارد و بسیاری از پروژه‌ها تا سال ۲۰۳۰ ساخته می‌شوند. تصاویر هوایی جدید منتشر شده نشان می‌دهد حفاری برای فونداسیون کلان شهر ۴۴۰ میلیارد پوندی «لاین» عربستان سعودی آغاز شده و حفاران را در سایتی به طول ۱۷۰ کیلومتر نشان می‌دهد. در این فیلم، حفاری‌هایی دیده می‌شوند که در حال ایجاد زیربنای این شهر هستند و انتظار می‌رود که این حفاری پایه‌های شهر را در داخل خود نگه دارد.

شاهزاده محمد بن سلمان اعلام کرده است که می‌خواهد شهر را تا سال ۲۰۳۰ آماده کند، اگرچه مهندسان گفته‌اند ساخت آن ممکن است ۵۰ سال طول بکشد! طبق جدول زمانی اعلام شده، اولین بخشی که برای تکمیل برنامه‌ریزی شده، جزیره مجلل «سنداله» است که توسعه دهنده پروژه نئوم قصد دارد از اولین مهمانان خود در اوایل سال ۲۰۲۴ در این جزیره استقبال کند.

شهر بندری اگزاگون نیز مدت کوتاهی پس از آن، برای ورود اولین ساکنان در سال ۲۰۲۴ برنامه‌ریزی شده و قسمت خشکی آن تا سال ۲۰۳۰ تکمیل خواهد شد. پیست اسکی تروجنا هم قرار است در سال ۲۰۲۶ افتتاح شود.

به گفته سازندگان، بزرگترین بخش پروژه نئوم یعنی شهر لاین تا سال ۲۰۴۵ تکمیل خواهد شد. هدف این است که تا سال ۲۰۳۰ یک میلیون نفر در این شهر زندگی کنند، این در حالی است که برخی از کارشناسان نسبت به این جدول زمانی ابراز تردید کرده اند. در حال حاضر ۲۴۰۰ کارمند و کارگر مشعول کار در پروژه نئوم هستند.

چرا پروژه نئوم بحث برانگیز شده است؟

این پروژه به سه دلیل اصلی یعنی پایداری، زیست‌پذیری و بحث معارضان قبیله‌ای بحث برانگیز شده است.

مناقشات مستقیم مرتبط با نئوم مربوط به تخلیه سکونت‌گاه‌هایی است که قبل از ساخت و ساز انجام می‌شود. منطقه‌ای که قرار است این پروژه در آن توسعه یابد، موطن تاریخی قبیله الحویطات است و تخمین زده می‌شود که حدود ۲۰ هزار نفر از اعضای این قبیله برای انطباق با توسعه برنامه‌ریزی شده جابجا شوند.

از سویی دیگر، توسعه‌دهنده پروژه نئوم ادعا‌های زیادی درباره پایداری انرژی در ساخت این پروژه مطرح کرده و گفته هدف ما توسعه ۱۰۰ درصدی این طرح از منابع تجدیدپذیر است. با این حال، نئوم و بویژه شهر لاین به دلیل انتشار کربن مرتبط با ساخت پروژه مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. فیلیپ اولدفیلد (Philip Oldfield) رئیس دانشکده محیط زیست دانشگاه نیو ساوت ولز، تخمین زده است که این پروژه بیش از ۱.۸ میلیارد تن دی اکسید کربن تولید خواهد کرد.

کارشناسان همچنین نگران تأثیر نما‌های آینه‌ای بر حیات حیوانات و پرندگان هستند. در مورد زیست پذیری، بن سلمان اظهار کرده که شهر لاین شهر‌های مسطح و افقی سنتی را به چالش می‌کشد و الگویی برای حفظ طبیعت و افزایش قابلیت زندگی انسان ایجاد می‌کند، با این حال، به گفته کارشناسان، ادعای زیست‌پذیری به نحوه نگهداری شهر بستگی دارد.

مارشال براون (Marshall Brown) دانشیار معماری در دانشگاه پرینستون، می‌گوید: این تصاویر درجه‌ای از کنترل را نشان می‌دهند که حفظ آن، به ویژه در یک دوره زمانی، حتی در یک جامعه بسیار خودکامه، بسیار دشوار است.

همکاری بریتانیا و عربستان سعودی برای آوردن انرژی از فضا به زمین

بریتانیا و عربستان سعودی قصد دارند برای جذب انرژی خورشیدی از فضا و انتقال آن به زمین، طی پروژه جدیدی با یکدیگر همکاری کنند. یک طرح پیشگام بریتانیا برای جذب انرژی خورشیدی در فضا و انتقال آن به زمین در ۲۴ ساعت شبانه‌روز، از حمایت مالی دولت عربستان سعودی برخوردار شده است.

این پروژه که توسط شرکت بریتانیایی «اسپیس سولار» (Space Solar) انجام می‌شود، شامل قرار دادن پنل‌های خورشیدی در مدار زمین است که توسط ربات‌ها مونتاژ می‌شوند و الکتریسیته را به امواج رادیویی با فرکانس بالا تبدیل می‌کنند تا به سطح منتقل شود.

همه پنل‌های ماهواره‌ای حدود یک مایل عرض و ۲۰۰۰ تن وزن خواهند داشت. روی زمین، یک آنتن شبیه به شبکه که مایل‌ها عرض دارد و بین قطب‌ها قرار می‌گیرد، امواج را دوباره به برق تبدیل می‌کند.

قرار دادن پنل‌های خورشیدی روی یک ماهواره می‌تواند بر مشکلی که پنل‌های خورشیدی روی زمین با آن روبه‌رو هستند، غلبه کند، زیرا آن‌ها همچنان می‌توانند اشعه‌های خورشید را هنگام شب و در هر شرایط آب و هوایی جذب کنند.

ایده جمع‌آوری الکتریسیته از پنل‌های خورشیدی در فضا و ارسال آن به زمین، ایده‌ای با قدمت بیش از یک قرن است. این ایده هنوز به واقعیت تبدیل نشده است، اما بین کشور‌هایی مانند چین، آمریکا و ژاپن که روی پروژه‌های مشابه کار می‌کنند، رقابت وجود دارد.

پنل‌های خورشیدی در مدار زمین قرار می‌گیرند و الکتریسیته را به امواج رادیویی با فرکانس بالا تبدیل می‌کنند.

شرکت «اسپیس سولار» اعلام کرده است که با شهر جدید سعودی موسوم به «نئوم» (Neom) کار می‌کند که هزینه ساخت آن در صحرا ۴۰۸ میلیارد پوند برآورد می‌شود. این طور در نظر گرفته شده است که نئوم، شهرها، ورزش‌ها، مقاصد گردشگری و مراکز تفریحی را در بر داشته باشد. علاقه به نئوم در این پروژه، به خاطر تامین برق بدون کربن برای شهر جدید است. به گزارش تایمز، نئوم و دولت بریتانیا به طور مشترک ۳.۵ میلیون پوند را به توسعه این پروژه اختصاص داده‌اند.