آیا عقل سالم در بدن سالم است؟

ورزش کردن اثرات مثبت خوبی دارد، از «روحیه خوب» و آزاد شدن مواد‌شیمیایی که باعث حالِ خوب می‌شوند تا بهبود توان و قدرت بدنی، اما ورزش کردن اثرات مهمی هم بر سلامت روانی ما دارد.

به گزارش بی بی سی، پژوهشی که به تازگی روی ۱.۲ میلیون نفر انجام شده است نشان می‌دهد که فعالیت‌های خاصی باعث بهبود سلامت روانی شرکت‌کنندگان در پژوهش شده است. هم‌چنین این پژوهش دریافته است که چه میزان از چنین فعالیت‌هایی لازم است تا بهترین نتیجه حاصل شود.

این پژوهش به نتیجه دیگری هم رسیده است که ممکن است باعث شگفتی علاقمندان به ورزش شود، ورزش بیش از حد می‌تواند اثرات منفی بر سلامت روانی افراد داشته باشد.

بی‌بی‌سی در این زمینه با یک پژوهشگر، یک پزشک و یک ورزشکار درباره ارتباط میان سلامت جسم و سلامت روان گفتگو کرده است.

ورزش فقط به اندازه و تا نقطه مشخصی باعث بهبود سلامت روان می‌شود

پژوهشی در سال ۲۰۱۸ در مجله علمی لانست سایکیاتری برمبنای بررسی عادت‌های ورزشی و سلامت روانی ۱.۲ میلیون نفر منتشر شد. افرادی که روزانه ۳۰ دقیقه تا یک ساعت ورزش می‌کرده‌اند بهترین نتایج را به‌دست آورده‌اند و دو روز در ماه کمتر عوارض و مشکلاتی در سلامت روان در مقایسه با افرادی که اصلاً ورزش نمی‌کردند از خود نشان دادند.

آدام چکرود، یکی از مؤلفان این پژوهش می‌گوید:"مناسب‌ترین برنامه ورزشی که باعث کسب بهترین وضعیت سلامت روانی می‌شود ورزش‌های تیمی یا سه‌چهار بار دو‌چرخه‌سواری در هفته به مدت ۴۵ دقیقه است".

یک پژوهش سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد ورزش متعادل اثر مثبتی بر سلامت روان افراد دارد 

افرادی که علاقه‌ای به عضویت در تیم فوتبال ندارند هم خبر‌های خوبی از این پژوهش عاید‌شان می‌شود. آدام می‌گوید:"به‌طور‌کلی واضح است که انجام هر نوع ورزشی اثرات مثبتی دارد و بهتر از اصلاً ورزش نکردن است حتی اگر فعالیت بدنی فقط پیاده‌روی یا حتی انجام کار‌های خانه باشد".

نیل ویلسون، قهرمان المپیک در گفتگو با بی‌بی‌سی می‌گوید چطور تناسب بدنی به او کمک کرد تا با مشکلات سلامت روان کنار بیاید. در سال ۲۰۱۹ آسیب‌دیدگی ناحیهٔ گردن باعث وقفه در تمریناتش شد که به قول خودش این دوران باعث در‌هم‌پیچیدگی وضعیت روانی او شد.

او اکنون از مدافعان نیروی دگرگون‌کننده ورزش و تناسب اندام است. او می‌گوید:"وقتی ورزش می‌کنیم احساس بهتری درباره خودمان پیدا می‌کنیم. اعتماد‌به‌نفس‌مان تقویت می‌شود حتی اگر در تاریک‌ترین حفره‌های زندگی هم گیر افتاده باشی حرکت دادن بدن و فعالیت بدنی باعث آزاد شدن مواد شیمیایی در مغز می‌شود که حال آدم را خوب می‌کنند و انتظار آدم را از خودش بالا می‌برد".

«افراد بیشتری را می‌بینیم که به ورزش اعتیاد پیدا کرده‌اند»

ورزش بیش از اندازه نتیجه وارونه می‌دهد. افرادی که بیش از سه ساعت در روز ورزش می‌کنند از نظر سلامت روانی وضعیت بدتری نسبت به افرادی که اصلاً ورزش نمی‌کنند دارند.

این موردی است که آدام به عنوان رئیس بخش خدمات بهداشت روانی اسپرینگ هلت به طور مداوم مشاهده کرده است. "حدود یک‌سوم از افراد مورد بررسی نشانه‌هایی از اختلال در خوردن یا اختلال در تصویر بدنی خود داشتند. وقتی فردی را مشاهده می‌کنیم که روزی سه بار ورزش می‌کند و بی‌امان به دنبال دستیابی به تصویر بدنی خاصی است شاید عدم سلامت روانی است که باعث چنین فعالیتی می‌شود".

دی جانسون یکی از روان‌درمانگران بیمارستان پریوری چلمسفورد به درمان بیماران با نشانگان اعتیاد به ورزش می‌پردازد. او می‌گوید:"نشانه هر نوع اعتیاد این است که نمی‌توان از آن دست کشید و آن را متوقف کرد با اینکه دلایل عقلی و احساسی برای عدم انجام آن وجود دارد".

او در ادامه می‌گوید:"فشار ذهنی تصویر بدنی بین بیماران رایج است، افراد بسیاری را می‌بینیم که اعتیاد به ورزش برای آن‌ها مانند رفتار‌های مخرب و خود‌ویرانگرانه دیگر عمل می‌کند".

"ترس از داوری‌ها و طرد شدن، نپذیرفتنی یا نخواستنی بودن، فشار به‌اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه وقتی به سالن ورزش می‌روند یا برنامه روزانه ورزشی خود را اجرا می‌کنند هم عوارض دیگر این رفتار وسواسی است".

دی به همه افرادی که گمان می‌کنند دچار اعتیاد به ورزش هستند چند راهکار برای بهداشت روانی پیشنهاد می‌دهد: "تناسب بدنی برای سلامت جسمی و روانی ما لازم است پس پرهیز از آن نمی‌تواند راه‌حل مناسبی باشد. بهترین راه این است که در مورد این موضوع با خودتان رو‌راست باشید. با درمانگر خود صحبت کنید. انگیزه پشت این فعالیت‌های ورزشی چیست؟ دفتر یادداشت روزانه‌ای برای خودتان تنظیم کنید تا میزان فعالیت‌های خود را به دقت زیر نظر داشته باشید (حتی جر زدن‌های کوچک مثل تمرین ورزشی هنگام مسواک‌زدن را هم بنویسید). این کار کمک می‌کند تا بر انکار اعتیاد غلبه کنید و میزان فعالیت‌های بدنی خود را کاهش دهید".

برای بسیاری از افراد البته فواید ورزش متعادل و منظم برای سلامت روان بیش از خطر اعتیاد به ورزش است.

این موضوع بی‌تردید نظر کسانی است که می‌گویند تناسب بدنی به آن‌ها یاری رسانده است تا بر مشکلات روانی خود غلبه کنند.

آدل نیکول، قهرمان پرتاب‌وزنه و سورتمه‌سواری می‌گوید:"ورزش و تناسب بدنی به من کمک کرد تا بتوانم اضطرابم را مهار کنم. هر روز صبح که بیدار می‌شوم و احساس اضطراب می‌کنم به سالن ورزشی می‌روم و از استرس رها می‌شوم و هم‌چنین ورزش در میان افراد دیگر باعث کاهش اضطراب اجتماعی من هم می‌شود".