موجودی استثنایی که با یک تپش قلب در دقیقه زنده می‌ماند

فضانوردان ناسا به لطف مطالعه سنجاب‌های قطبی که عمیق‌ترین و طولانی‌ترین خواب زمستانی را بین موجودات کره زمین دارند، می‌توانند در ماموریت‌های فضایی عمیق به خواب زمستانی فرو روند.

به گزارش ایسنا، پژوهشگران در حال مطالعه بر روی سنجاب‌های زمینی قطبی با هدف استفاده از مزایای خواب زمستانی عجیب و غریب آن‌ها برای محافظت از سلامت فضانوردان در ماموریت‌های فضایی طولانی مدت هستند.

خواب زمستانی فقط یک خواب معمولی نیست و در واقع حتی با خواب معمولی کاملا متفاوت است. ما انسان‌ها وقتی می‌خوابیم، مغزمان روشن و به شدت فعال می‌شود، اما در خواب زمستانی برعکس است، فعالیت مغز به طور کامل کند می‌شود.

دمای بدن حیوانات در خواب زمستانی کاهش می‌یابد و در برخی موارد حتی نزدیک به نقطه انجماد می‌شود و سلول‌ها تقسیم نمی‌شوند و ضربان قلب به دو یا یک تپش در دقیقه کاهش می‌یابد.

به عنوان مثال، سنجاب زمینی قطبی که طولانی‌ترین خواب زمستانی را در بین موجودات زمین دارد، می‌تواند تا هشت ماه در حالت خواب زمستانی بماند، در حالی که دمای بدن خود را در حدود سه درجه سانتیگراد نگه می‌دارد و قلبش در هر دقیقه تنها یک بار می‌تپد. سپس با فرارسیدن فصل بهار بدون اینکه بدنش به هر گونه اختلال مغزی یا عضلانی دچار شود، در مدت کوتاهی دمای بدن خود را به ۳۷ درجه سانتیگراد می‌رساند و به زندگی عادی خود ادامه می‌دهد.

با این حال، هنگامی که زمان بیدار شدن در بهار فرا می‌رسد، حیواناتی که در خواب زمستانی فرو رفته‌اند، بدون هیچ گونه عوارض جانبی قابل توجهی به زندگی باز می‌گردند. این در حالی است که در مورد افرادی که از کمای پزشکی طولانی مدت بیدار می‌شوند یا حتی کسانی که برای مدت طولانی در بستر بیماری هستند، چنین چیزی دیده نمی‌شود.

افرادِ از کما برگشته یا کسانی که مدت‌ها در بستر بیماری بوده‌اند، درست مانند فضانوردانی که مدتی طولانی در شرایط ریزگرانش قرار گرفته‌اند، از طیف وسیعی از عوارض جانبی ناشی از عدم استفاده فعال از بدن خود مانند تحلیل و ضعف عضلات، تحلیل استخوان و تخریب اندام‌ها رنج می‌برند؛ بنابراین ناسا به دنبال انجام تحقیقات روی خواب زمستانی حیوانات با هدف توسعه راه‌هایی برای القای خواب زمستانی در فضانوردان آینده است.

اخیراً این آژانس فضایی به کلی درو (Kelly Drew)، استاد شیمی و بیوشیمی در دانشگاه آلاسکا فیربنکس (Alaska Fairbanks) که بیش از دو دهه است که روی خواب زمستانی حیوانات مطالعه می‌کند، یک کمک مالی اعطا کرده است.

ناسا در یک بیانیه گفت: این تحقیقات می‌تواند برای کمک به ماموریت‌های آینده، از خواب زمستانی عمیق ایجاد شده با روش‌های پزشکی برای ماموریت‌های فضایی طولانی مدت، محافظت از فضانوردان در برابر تب کابین، تشعشعات یونیزه و موارد دیگر مورد استفاده قرار گیرد. همچنین می‌تواند در جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات و استخوان‌ها در شرایط بدون گرانش موثر باشد.

تب کابین (Cabin fever)، تحریک‌پذیری یا بی‌قراری تنگ‌هراسی آزاردهنده‌ای است که وقتی فرد یا گروهی برای مدت طولانی در یک مکان محدود محبوس می‌شود یا گیر می‌کند، تجربه می‌شود.

ایده این است که به جای اینکه فضانوردان ماه‌ها در سفر به سوی مریخ در یک کپسول کوچک بنشینند و غذا، آب و هوا مصرف کنند و به تدریج از انجام کار‌ها در شرایط ریزگرانش دور شوند، می‌توان بخشی از خدمه را در خواب زمستانی قرار داد.

فضانوردان در خواب زمستانی نیازی به غذا یا آب ندارند و می‌توانند با هوای بسیار کمتری زندگی بگذرانند. با این حال آن‌ها با استخوان‌ها و ماهیچه‌هایی در وضعیتی بسیار بهتر از دیگر فضانوردان که بیدار مانده‌اند، بیدار می‌شوند.

وضعیت خواب زمستانی همچنین می‌تواند در زمینه پزشکی برای کمک به محافظت از بیمارانی که از شرایط تهدید کننده زندگی مانند حملات قلبی و سکته رنج می‌برند، مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.

ناسا می‌گوید: این می‌تواند به این معنی باشد که بیمارانی که دچار سکته مغزی یا حمله قلبی شده‌اند، می‌توانند در خواب زمستانی قرار گیرند تا متابولیسم آن‌ها تا زمانی که بتوانند برای دریافت مراقبت به بیمارستان منتقل شوند کاهش یابد، چیزی که می‌تواند به طور قابل توجهی نتایج پزشکی را بهبود بخشد.