چرا تلفات زلزله ترکیه و شمال سوریه در حال افزایش است؟

فرارو- ترکیه و شمال سوریه از نظر احتمال وقوع زمین لرزه نقاطی متلاطم هستند با این وجود، زمین لرزه‌ای که در تاریخ ۶ فوریه رخ داد ویرانگرترین زمین لرزه‌ها از زمان وقوع زمین لرزه‌ای در نزدیکی استانبول در سال ۱۹۹۹ میلادی به این سو محسوب می‌شود زمین لرزه که منجر به کشته شدن ۱۸ هزار نفر شده بود. زمین لرزه اولیه به بزرگی ۷.۸ ریشتر در ساعات پیش از بامداد و کانون آن در نزدیکی شهر غازی عینتاب در جنوب ترکیه رخ داد. تا ساعت ۱۰ شب به وقت گرینویچ دست کم ۳۴۰۰ کشته و هزاران فرد دیگر زخمی شدند. این زمین لرزه هزاران ساختمان را در منطقه‌ای از سواحل مدیترانه ترکیه تا دیاربکر در فاصله نزدیک به ۵۰۰ کیلومتری با خاک یکسان کرد.

به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، به گفته مقام‌های سوری و نیرو‌های امدادی، شمال سوریه در مناطق تحت کنترل شورشیان آن کشور بخش عمده کشته شدگان بر اثر زمین لرزه در ترکیه بودند، اما صد‌ها مورد کشته شدن افراد نیز در آن سوی مرز در سوریه کشور همسایه ترکیه گزارش شده‌اند. منطقه‌ای که در داخل سوریه تحت تأثیر زمین لرزه قرار گرفته به چند منطقه تقسیم شده است: مناطقی که توسط دولت سوریه کنترل می‌شوند، یکی از مناطق که تحت اشغال ترکیه است و مناطق دیگری که تحت کنترل شورشیان سوری هستند. این وضعیت بدون شک تلاش‌های امدادرسانی را مختل می‌کند. پس لرزه‌ها در طول روز هم چنان منطقه را می‌لرزاند. زمین لرزه‌ای با قدرت بیش از هفت ریشتر تقریبا به شدت زلزله اولیه در ده‌ها کیلومتر به سوی شمال سوریه ثبت شده است.

ویدئو‌های پخش شده توسط شبکه‌های خبری ترکیه ردیف‌هایی از ساختمان‌ها و بلوک‌های آپارتمانی را در قهرمان ماراش شهری در ۷۰ کیلومتری شمال شرق غازی عینتاب نشان می‌دهند که تخریب شده‌اند. در غازی عینتاب قسمت اعظم یک قلعه رومی برجسته که مشرف به مرکز شهر بود فرو ریخت. مقام‌های محلی به ساکنان آن ناحیه هشدار داده اند که به خانه‌های خود بازنگردند. در اورفا نزدیک به مرز سوریه یک ساختمان چهار طبقه که به نظر می‌رسید بر اثر زلزله آسیبی ندیده بود ساعاتی بعد فروریخت. بازماندگان مدفون در زیر آوار از رسانه‌های اجتماعی برای درخواست کمک استفاده کردند. یکی از ساکنان غازی عینتاب در پیامی در رسانه‌های اجتماعی نوشته بود: "من و مادربزرگ‌ام دست کم پنج ساعت زیر آوار گرفتار شده‌ایم. من مشکل تنفسی دارم و نمی‌توانم پاهایم را حس کنم".

در آن سوی مرز نیرو‌های امدادی درخواست کمک کردند. انجمن پزشکی سوری – امریکایی یک نهاد امدادرسان که از شمال سوریه گزارش می‌دهد نوشته است: "بیمارستان‌های ما مملو از بیمارانی هستند که راهرو‌ها را پر کرده اند. نیاز فوری به تجهیزات و پاسخ اضطراری جامع وجود دارد".

تلاش‌های امدادی با این واقعیت که بیش از یک سوریه وجود دارد بدان معنا که هر منطقه سوریه تحت کنترل نیرویی جداگانه‌ای است با مشکل مواجه خواهد شد. بخشی از اراضی شمال سوریه نیز توسط ترکیه اشغال شده اند. ادلب، آخرین منطقه تحت کنترل شورشیان در شمال غرب سوریه نیز برای بخش عمده تجارت خود به ترکیه متکی است. دولت ادلب اعلام کرد که تا ظهر روز گذشته بر اثر وقوع زلزله بیش از ۳۰۰ نفر کشته و نزدیک به ۱۰۰۰ نفر در آن ناحیه مجروح شده اند. ویدئویی از سرمدا شهری در نزدیکی مرز ردیفی از ساختمان‌های مسطح و با خاک یکسان شده را نشان می‌دهد.

مناطق تحت کنترل حکومت سوریه به ویژه حلب دومین شهر سوریه نیز به شدت آسیب دیده اند. وزارت بهداشت سوریه اعلام کرده دست کم ۳۷۰ نفر جان شان را از دست داده اند. دولت سوریه هم اکنون با کمبود سوخت و برق، ارز ضعیف و کمبود دلار دست و پنجه نرم می‌کند و منابع کمی برای پاسخگویی در اختیار دارد.

در واقع، هنوز بخش بزرگی از حلب که در طول جنگ داخلی ویران شده یا آسیب دیده بازسازی نشده اند. تنها در ماه گذشته ۱۳ نفر از ساکنان آن منطقه بر اثر ریزش ساختمان‌های شان کشته شدند نه به دلیل زلزله. شرایط بد زندگی  جایی که خاموشی در زمستان امسال به ۲۲ ساعت در روز رسیده منبع نارضایتی گسترده است. واکنش کُند به زلزله این نارضايتی را تشدید می‌کند.

به نظر می‌رسد خسارات در شمال شرق سوریه جایی که دولت تحت رهبری کرد‌ها بر آن حاکم است کم‌تر باشد. دولت ترکیه حکومت خودمختار کردی در آن منطقه از سوریه را تروریست قلمداد می‌کند و برای ارسال کمک از مرز‌های بسته خود عجله نخواهد کرد. هر کمکی برای امداد رسانی و بازسازی باید از اقلیم کردستان عراق یا از سوی رژیم دمشق صورت گیرد.

زمین لرزه نزدیک استانبول در سال ۱۹۹۹ میلادی به عنوان یک زنگ خطر به منظور لزوم بیداری ملی تلقی شد. آن فاجعه و تلاش‌های نافرجام جستجو و نجات یک مدل توسعه شهری عمیقا معیوب، شیوه‌های ساختمان سازی فاسد و کمبود آمادگی را آشکار ساخت. تحت زمامداری "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهور ترکیه سیستم واکنش به بلایا بهبود یافته است. بیش از ۳ میلیون واحد مسکونی به عنوان بخشی از طرح توسعه شهری بازسازی و تقویت شده اند.

با این وجود، کیفیت مسکن کماکان به عنوان یک معضل بزرگ باقی مانده است. بلوک‌های آپارتمانی که بر اساس قوانین ساختمانی ارزان یا بر خلاف قوانین ساختمانی ساخته شده اند هم چنان شهر‌های ترکیه را شلوغ می‌کنند. تخفیف و معافیت قائل شدن برای پروژه‌های ساخمانی ثبت نشده که توسط دولت اردوغان برای جلب آرای رای دهندگان پیش از انتخابات عمومی سال ۲۰۱۸ میلادی در نظر گرفته شده بود کمک کننده نبوده اند. (تقریبا ۹ میلیون درخواست تحت این برنامه ارائه شده است). "جمال گوکچه" رئیس اتاق مهندسین عمران پیش‌تر به "رویترز" گفته بود: "معافیت قائل شدن برای پروژه‌های ساختمانی این خطر را به همراه دارد که در صورت وقوع زمین لرزه شهر‌های ترکیه به گورستان تبدیل شوند". زلزله اخیر شاید تحقق پیش بینی او بوده است.