سقوط شبکه خانگی؟

حواشی پخش سریال «سقوط»، ساخته سجاد پهلوان‌زاده، در روز‌های اخیر بار دیگر دعوا بر سر اداره و سرنوشت شبکه‌های نمایش خانگی را سر زبان‌ها انداخت. البته مدت‌هاست موفقیت وی‌اودی‌ها باعث به وجود آمدن حساسیت‌ها شده است. واقعیت این است که شبکه خانگی قبلا زیر نظر وزارت ارشاد فعالیت می‌کرد، ولی پس از استقبال مردم از آن، مدیریتش به صداوسیما سپرده شد. از سال ۱۴۰۰ «ساترا» که سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر و وابسته به صداوسیماست، رسما مدیریت شبکه‌های خانگی را بر عهده گرفت. از آن پس سریال‌های شبکه‌های خانگی با حاشیه‌های فراوانی روبه‌رو شدند.

به گزارش دنیای اقتصاد، برخی مجموعه‌ها که با مجوز‌های قبلی و استاندارد‌های متفاوتی ساخته شده بودند با جرح‌و‌تعدیل یا تعلیق مواجه شدند. با‌این‌حال تاکنون سریالی به اندازه «سقوط» حاشیه‌ساز نبوده است. با ماجرا‌هایی که بعد از مهاجرت حمید فرخ‌نژاد به وجود آمد بحث‌های فراوانی پیرامون پخش یا عدم‌پخش این سریال وجود داشت، اما ناگهان این مجموعه توسط پلتفرم «فیلیمو» پخش شد و همه را غافلگیر کرد. گویا ساترا به دلیل حضور حمید فرخ‌نژاد، مجوزی برای این سریال صادر نکرده و پلتفرم بدون کسب مجوز، اقدام به به پخش کرده است. همین موضوع حالا باعث شده پس از توزیع چند قسمت از این مجموعه، کار به جای باریک بکشد و ساترا شمشیر را برای «فیلیمو» از رو ببندد.

این بحث‌ها در حالی به وجود آمده است که چهارشنبه گذشته محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه جلسه هیات وزیران گفت: «وزارت ارشاد درباره سریال سقوط تصمیم‌گیرنده نیست. به صورت کلی سیاستی را اعلام کردیم که طبق آن، اگر پس از اتمام مراحل تولید تمامی مجموعه‌های فیلم و سریال، خطایی توسط یکی از عوامل انجام شده باشد آن را به تمامی آن مجموعه تسری ندهیم. این سیاست ماست که اعمال هم شده است.» یک روز پس از توضیحات وزیر ارشاد، ساترا با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد در برابر هرگونه قانون‌شکنی و بی‌توجهی به حقوق مخاطبان و رقابت غیرقانونی و ناعادلانه خواهد ایستاد.

ساترا در این اطلاعیه خود از نامه رئیس صداوسیما به رئیس‌جمهور در این رابطه اشاره کرد. روابط عمومی ساترا در متن اطلاعیه خود آورده است: «طبق قانون، کلیه پلتفرم‌های ارائه‌دهنده خدمات صوت و تصویر فراگیر موظفند قبل از تولید و انتشار مجموعه‌های نمایش خانگی، اقدام به اخذ مجوز از ساترا به عنوان نهاد قانونی تنظیم‌گر صدا و تصویر در فضای مجازی نمایند. پلتفرم فیلیمو بدون اخذ مجوز قانونی تولید سریال «سقوط» اقدام به تولید این مجموعه و همچنین بدون اخذ مجوز انتشار، اقدام به انتشار آن نموده است.»

در بخش دیگری از این اطلاعیه آمده است: «این اقدام غیرقانونی علیرغم تذکرات و مکاتبات پیاپی ساترا و یادآوری فرآیند قانونی اخذ مجوز و بی‌توجهی مکرر این پلتفرم صورت گرفته است. با توجه به تکرار تخلفات این پلتفرم در گذشته، گزارش تخلف جدید فیلیمو به نهاد‌های نظارتی و قضایی گزارش و در این خصوص اطلاع‌رسانی شد. فارغ از محتوای سریال سقوط، بی‌توجهی آشکار و عمدی پلتفرم فیلیمو به قانون و زیر پا گذاشتن مقررات، علت پیگیری ساترا در راستای وظایف قانونی آن است و در این خصوص برای تحقق اجرای قانون همه نهاد‌های مربوطه از جمله شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی تابع این شورا نیز در جریان تخلف مذکور قرار گرفتند.»

در بخش پایانی این نامه با اشاره به نامه پیمان جبلی به رئیس‌جمهور آمده است: «مکاتبه رئیس رسانه ملی با رئیس‌جمهور در جایگاه ایشان به عنوان رئیس شورای عالی فضای مجازی صورت گرفته و در آن ضمن ارائه گزارش تخلفات این پلتفرم، درخواست اقدام قانونی شده است. سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی تاکید می‌کند رویکرد این سازمان نسبت به فعالان تولید محتوا در فضای مجازی، رویکرد حمایتی‌نظارتی است و در راستای حمایت از آنان به وظایف خود عمل کرده و در برابر هرگونه قانون‌شکنی و بی‌توجهی به حقوق مخاطبان و رقابت غیرقانونی و ناعادلانه با سایر سکو‌های دارای مجوز از ساترا (۳۳۷ سکوی دارای مجوز)، اقدامات قانونی لازم را انجام خواهد داد و در این راستا در مقابل تخلف از قانون، مسوولیت خود را به شکل کامل انجام خواهد داد.»

به دنبال این جدال‌ها، خبرگزاری ایسنا نوشته است: بر اساس آنچه سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر پیشتر اعلام کرده بود، نگاه ساترا به چند پروژه دیگر که این روز‌ها در برخی پلتفرم‌ها عرضه می‌شوند، کم‌و‌بیش با وضعیتی مشابه «سقوط» روبه‌روست و در حقیقت این نهاد تنظیم‌گر برای به کرسی نشاندن ملاحظاتی که به پروژه‌ها و صاحبان پلتفرم‌ها اعلام کرده، حالا متوسل به مرجع نظارتی و قضایی شده است.

ایسنا در گزارش خود نوشته است: «در شرایطی که انتظار می‌رفت اظهارات اخیر وزیر ارشاد درباره «سقوط» را بتوان پایانی بر ابهامات پخش این مجموعه و حل مناقشه‌ها دانست؛ اما بر اساس آنچه در اطلاعیه اخیر ساترا به وضوح مشهود است، جدال بر سر پخش این سریال نه‌تن‌ها حل نشده که حالا کار یک پله فراتر رفته و سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی، خواهان تعطیلی پلتفرم پخش‌کننده است.»

ماجرا‌های جدید ساترا و فیلیمو با آغاز پخش سریال «آکتور» ساخته نیما جاویدی با بازی نوید محمدزاده مصادف بوده است. در همین رابطه ایسنا در گزارش دیگری نوشته است: درحالی که بسیاری از نگاه‌ها معطوف به مناقشه جدی ارشاد و صداوسیما بر سر پخش سریال «سقوط» در شبکه نمایش خانگی است و ساترا هم بامداد جمعه در اطلاعیه‌ای به طور خاص این مجموعه را نشانه گرفته است، از پنجشنبه سریالی دیگر پخش خود را آغاز کرده است که آن هم تا دو روز قبل درگیر حاشیه‌های بسیاری برای دریافت مجوز از ساترا بود.

آخرین خبر‌ها از اختلاف نظر جدی میان سازندگان «آکتور» و مسوولان سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی حکایت دارد. حال پرسش اینجاست آیا در دو روز اخیر که اتفاقا از پرمناقشه‌ترین ایام در روابط میان ساترا با پلتفرم پخش‌کننده بوده، مشکل «آکتور» حل شده یا این سریال هم با وضعیتی مشابه «سقوط» و با نادیده گرفتن تاکید ساترا بر لزوم اخذ مجوز برای انتشار، در اختیار مخاطب قرار گرفته است؟

آن‌گونه که این رسانه خبر داده چند روز قبل مجید مطلبی، تهیه‌کننده این مجموعه، از عجیب خواندن رویه ساترا در تعامل با هنرمندان حرف زده و گفته بود سه ماه از ارسال سریالش برای ارائه نظر ساترا می‌گذرد، اما هنوز هیچ پاسخی دریافت نکرده است. گویا مجید مطلبی چند ماه قبل همراه با نویسنده و کارگردان سریال «آکتور»، به ساترا رفته و شرح کاملی از قصه و سریال ارائه کرده بود. در این جلسه توافق شده بود سه قسمت از سریال را برای بازبینی در اختیارشان قرار دهند. اما روز یکشنبه نامه‌ای از سوی ساترا به دستش می‌رسد که به شدت متعجبش می‌کند؛ چراکه در نامه جدید برخلاف تعامل صورت‌گرفته، ارسال هفت قسمت دیگر برای مجوز پخش درخواست شده بود.

اواسط هفته گذشته محمدصادق افراسیابی، معاون ساترا، درباره این مجموعه گفت که به‌رغم اینکه طرح ثبت‌شده «آکتور» در مرحله تولید، تغییراتی داشته، ولی با توجه به مذاکرات جلسه حضوری، ساترا موافقت‌نامه کلی تولید ۲۶ قسمت سریال «آکتور» را بر مبنای مجوز اولیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید کرده است.

ولی صدور مجوز انتشار منوط به ارزیابی و بازبینی هشت تا ۱۰ قسمت از سریال شده است و هنوز این تعداد قسمت در اختیار ساترا قرار نگرفته است. در شرایطی که فقط دو روز از طرح این اختلاف نظر‌ها می‌گذشت، پلتفرم پخش‌کننده سریال «آکتور» را منتشر کرد؛ اقدامی که تا دیروز عصر مشخص نبود با همراهی ساترا صورت گرفته یا «آکتور» هم با رویکردی مشابه «سقوط» بدون مجوز منتشر شده است.