عبور پارلمان اروپا از خط قرمز ایران

پارلمان اروپا روز چهارشنبه با تصویب قطعنامه‌ای از اتحادیه اروپا و کشورهای عضو خواست، سپاه پاسداران را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهند. خود لایحه قرار است در نشست روز پنج‌شنبه به رای گذاشته شود. با این حال تصمیم‌گیری در مورد مصوبه پارلمان اروپا به نشست آتی وزارت امورخارجه اتحادیه اروپا بستگی دارد که در ۲۳ ژانویه برگزار می‌شود.

به گزارش دنیای اقتصاد، در همین حال حمایت رئیس کمیسیون اروپا از قرارگیری نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروهک‌‌‌‌های تروریستی، نشانه ‌ای است مبنی بر اینکه احتمالا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز بر اساس مصوبه شورای اروپا در لیست سازمان‌های تروریستی اتحادیه اروپا قرار خواهد گرفت. رئیس کمیسیون اروپا در ادامه اقدامات ضدایرانی اروپا علیه ایران از قرارگیری نام سپاه پاسداران در لیست گروه‌‌‌‌های تروریستی به دلیل آنچه «پایمال شدن حقوق بشر» در داخل کشور خوانده شد، حمایت کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا روز سه‌‌‌‌شنبه در حاشیه فروم اقتصادی جهان در سوئیس به خبرنگاران مدعی شد: «واکنش دولت ایران نامناسب است و اساس حقوق بشر را پایمال می‌کند.» فون در لاین در این باره تاکید کرد: «ما دور جدید تحریم‌‌‌‌ها را در دست بررسی داریم و من شخصا از قرارگیری سپاه پاسداران در فهرست حمایت می‌‌‌‌کنم. من از چند تن از وزرای دیگر نیز این درخواست را شنیده‌‌‌‌ام و به نظرم حق با آنهاست.»

 در یک قدمی تحریم

یکی از نمایندگان پارلمان اروپا در این رابطه گفته است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به قرار گرفتن در فهرست سازمان‌های تروریستی اروپا بسیار نزدیک شده است. باید توجه داشت که اورسولا فون در‌لاین، رئیس کمیسیون اروپایی است که نقش ریاست اجرایی اتحادیه اروپا را به عهده دارد. یعنی نهادی است که اتحادیه اروپا را اداره می‌کند. بنابراین صحبت‌‌‌‌های وی از آن حیث که رئیس اتحادیه اروپا محسوب می‌شود و موضع‌‌‌‌گیری‌‌‌‌اش بر تصمیمات آتی شورای اروپا تاثیرگذار خواهد بود.  

اگر کمیسیون اروپا و همچنین کمیته اقدام خارجی در رابطه با تروریستی نامیدن سپاه جدی‌‌‌‌ باشند، این مساله می‌تواند منجر به افزایش فشارهای سیاسی به شورای اروپا برای تصویب نهایی و تبدیل آن به یک مصوبه الزام‌آور شود. در عین حال باید توجه داشت که با در نظر گرفتن اتهاماتی که اروپایی‌‌‌‌ها در خصوص جنگ اوکراین به ایران زدند، حمایت کل ۳۵ عضو شورای اروپایی از این طرح بعید نیست.یعنی علاوه بر تروئیکا، باقی ۳۵ عضو هم باید رای بدهند تا طرح تحریم سپاه تصویب نهایی شود. در این بین حتی اگر یک کشور چون رومانی مخالفت کند این طرح در شورا تصویب نخواهد شد. همچنین نماینده پارلمان اروپا گفته است که حمایت اورسولا فون‌‌‌‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، از قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی اتحادیه اروپا، «علامت روشنی است که از طرف کمیسیون نشان داده شده برای اینکه این نهاد باید این موضع‌گیری را به قانون و اقدام مستقیم تبدیل کند.

حالا که در پارلمان اروپا و در کمیسیون اروپا اکثریت داریم، آن زمان شورا و وزیران اتحادیه اروپا هم باید با دقت بیشتری به گفته‌های ما گوش کنند.» همچنین خبرگزاری رویترز در ادامه به نقل از منابع دیپلماتیک مدعی شد که اتحادیه اروپا درحال آماده‌‌‌‌سازی چهارمین بسته تحریمی علیه ایران به دلیل آنچه «سرکوب» و «ارائه تسلیحات به روسیه» خواند، است. این منابع مدعی شده‌‌‌‌اند که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هفته آینده در لیست تحریم‌‌‌‌های اتحادیه اروپا قرار خواهد گرفت.

بریتانیا به دنبال اقدامات بیشتر

در عین حال رویترز ادعا کرد، برخی کشورها به دنبال اقدامات بیشتر علیه سپاه و تروریستی اعلام کردن این نهاد هستند. انتظار می‌رود که انگلیس طی هفته‌‌‌‌های آتی در این خصوص تصمیم‌گیری کند. چند روز قبل‌‌‌‌تر و یک روز بعد از فراخوانده شدن سفیر بریتانیا از تهران برای برخی مشورت‌‌‌‌ها، رسانه‌‌‌‌های بریتانیایی از اقدامات جدید لندن برای فشار به ایران خبر داده‌‌‌‌اند. دولت بریتانیا اعدام یک محکوم به جاسوسی را در ایران بهانه اقدام‌‌‌‌های جدیدی علیه تهران قرار داده است و رسانه‌‌‌‌های این کشور از در نظر گرفتن اقداماتی مانند قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروه‌‌‌‌های تروریستی و قطع حمایت از احیای برجام سخن می‌‌‌‌گویند. حتی اعضای مجلس عوام انگلیس طرحی را به تصویب رساندند که از دولت این کشور می‌‌‌‌خواهد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهد. علاوه بر انگلیس، پارلمان هلند نیز در اوایل دی ماه با صدور قطعنامه‌‌‌‌ای از اتحادیه اروپا خواست تا سپاه پاسداران ایران را به دلیل برخورد با تظاهرات‌کنندگان و ارسال پهپادها به روسیه در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهد.

ایران در دستورکار شورای اروپا

همزمان روز گذشته کمیسیونر عدالت و برابری اتحادیه اروپا در سخنرانی در پارلمان اروپا با مطرح کردن ادعاهایی درباره ناآرامی‌‌‌‌های اخیر در ایران، گفت که موضوع ایران در دستور کار نشست بعدی وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا خواهد بود. به گزارش «ایسنا»، دیدیه ریندرز، کمیسیونر عدالت و برابری اتحادیه اروپا ادامه داد: «مهم است که اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن به انتقال پیامی واضح و محکم در راستای کارهایی که تاکنون انجام شده است، ‌‌‌‌ ادامه دهند. ایران در نشست بعدی شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا باز هم در دستور کار خواهد بود و من به شما اطمینان می‌‌‌‌دهم که تمامی گزینه‌‌‌‌ها برای پاسخ اتحادیه اروپا به رخدادهای ایران روی میز است.»

همچنین چارلز میشل، رئیس شورای اروپا در یک سخنرانی در نشست پارلمان اروپا با مطرح کردن اظهاراتی مداخله‌‌‌‌جویانه درباره امور داخلی ایران، گفت که شورای اروپا قصد دارد اقدامات تحریمی علیه ایران را افزایش دهد. به گزارش «ایسنا» به نقل از وبگاه پارلمان اروپا، ‌‌‌‌ رئیس شورای اروپا در سخنرانی‌‌‌‌اش در نشست پارلمان اروپا با تکرار ادعای غرب مبنی بر حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین، گفت: «شورای اروپا قصد دارد اقدامات تحریمی را [علیه ایران] افزایش دهد، به‌ویژه به دلیل حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ آن علیه اوکراین.»

 اقدام متقابل ایران

این اقدام پارلمان اروپا واکنش تند تهران را در پی داشت و سید نظام موسوی سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در مطلبی در صفحه توییتر خود نوشت: «اگرچه در عالم واقع، تحریم و تروریستی نامیدن سپاه پاسداران توسط کشورهای غربی فاقد ارزش عملی و صرفا یک مانور تبلیغاتی پوچ و رذیلانه است؛ اما از منظر سیاسی، پارلمان‌‌‌‌های اروپایی بدانند هر مصوبه‌ای علیه سبزپوشان انقلاب با پاسخ قاطع و مصوبات متقابل مجلس ایران مواجه خواهد شد.» همچنین محمد کوثری، نماینده مردم تهران در واکنش به احتمال قراردادن سپاه در لیست گروه‌‌‌‌های تروریستی خطاب به اتحادیه اروپا گفت: «ممکن است تبعات توطئه اتحادیه اروپا علیه سپاه برای کشورهای اروپایی قابل‌‌‌‌تحمل نباشد.» 

وی افزود: «سپاه پاسداران جزو قدرتمندترین دستگاه‌ها و سازمان‌های بزرگ نظامی دنیاست و اقتدار آن برای هر فرد آگاه در دنیا مشخص ‌‌‌‌شده است؛ اگر دست به این توطئه بزرگ علیه سپاه بزنند، ما هم می‌‌‌‌دانیم چه‌‌‌‌کار کنیم چون با این اقدام سپاه نه تنها محدود نمی‌شود بلکه ممکن است شرایط طور دیگری رقم بخورد.» کوثری ادامه داد: «اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی باید استقلال خود از آمریکا را ثابت کرده و با هر اقدامی علیه سپاه مخالفت کنند؛ اگر آنها خواهان بازگشت به برجام و گفت‌‌‌‌وگو با ایران هستند خوب می‌‌‌‌دانند که این‌‌‌‌گونه اقدامات می‌تواند باب هرگونه گفت‌‌‌‌وگو و مذاکره را ببندد.»

احمد وحیدی، وزیر کشور نیز در حاشیه جلسه هیات دولت در واکنش به طرح پارلمان اروپا گفت: «اینکه عده‌‌‌‌ای در غرب بخواهند کاری خارج از قواعد بین‌الملل انجام بدهند و یک نیروی رسمی را تروریسم بنامند، نشان‌‌‌‌دهنده ضعف فکری، اخلاقی و سیاسی‌‌‌‌شان است.» وحیدی تاکید کرد: «طرح پارلمان اروپا برای تروریستی اعلام کردن سپاه، هیچ نگرانی ندارد و سپاه با قدرت به راه خود ادامه خواهد داد.»

 اشتباه لندن

همچنین رسول سنائی‌‌‌‌راد، معاون سیاسی دفتر عقیدتی فرماندهی کل قوا در یادداشتی در یکی از رسانه‌‌‌‌های ایران عنوان «لندن در تله اشتباه محاسباتی» در واکنش به تصمیم بریتانیا برای تحریم سپاه از برنامه‌‌‌‌های متقابل ایران گفت و تاکید کرد: «از جمله این اقدامات، قرار گرفتن نیروی دریایی کشور انگلیس در فهرست گروه‌‌‌‌های تروریستی از سوی جمهوری اسلامی ایران و باز شدن دست نیرو‌‌‌‌های مسلح کشورمان، به‌‌‌‌ویژه سپاه برای برخورد با آنان به‌‌‌‌عنوان تروریست‌‌‌‌هایی شبیه داعش که سوابق موضوع هم نشان از توانمندی و اراده برخورد و مبارزه با تروریسم از سوی سپاه دارد، است.

وی افزود: «سپاه هم داعشی‌‌‌‌ها را در عراق و سوریه از پای درآورده و هم متجاوزان انگلیسی و آمریکایی را در آب‌‌‌‌های سرزمینی خود دستگیر کرده است.» وی پیامد دیگر را تشدید تنش در مناطقی که همزمان انگلیس و جمهوری اسلامی در آن حضور دارند که مهم‌ترین آن آبراه‌‌‌‌های راهبردی و خطوط انتقال نفت است عنوان کرد و گفت: «بنابراین هرگونه برخورد و تنش بین نیرو‌‌‌‌های سپاه و شناور‌‌‌‌های انگلیسی می‌تواند زمینه‌‌‌‌ساز به خطر افتادن امنیت باشد که علاوه بر انگلیسی‌‌‌‌ها می‌تواند دامان هم‌پیمانان و متحدان آنان را نیز بگیرد و حتی بر قیمت نفت نیز اثرگذار بوده و بحران انرژی را تشدید کند.»

اولین بار ایالات متحده آمریکا در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، پیشتاز چنین اقدامی شده بود. در تاریخ ۸ آوریل ۲۰۱۹، آمریکا رسما نام سپاه پاسداران را در لیست تروریستی خود قرار داد. اقدامی که مغایر با قوانین بین‌المللی خوانده شد و در مقابل ایران نیز فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام و تمامی نیروهای وابسته به آن را «گروه تروریستی» اعلام کرد.

 چشم‌‌‌‌انداز تیره

با توجه به اینکه انتظار می‌رود در روزهای آینده، سپاه در لیست تروریستی اتحادیه اروپا نیز قرار بگیرد، روابط تهران و بروکسل تیره و تارتر از ماه‌‌‌‌های قبل خواهد شد و علاوه بر تاثیر چنین اقداماتی بر روابط دوجانبه، وضعیت برجام نیز مبهم‌‌‌‌تر از قبل می‌شود. درواقع امروز با در نظر گرفتن شرایط، احتمالا روابط ایران و اتحادیه اروپا بار دیگر، روزهای ابتدایی سال ۱۳۷۶ و زمانی که ۱۳کشور اروپایی در پی اعلام رای دادگاه میکونوس به صورت همزمان تصمیم گرفتند سفرای خود را از تهران فرابخوانند را یادآوری می‌کند. به گفته تحلیلگران، واکنش حکومت ایران به اعتراض‌‌‌‌های ماه‌‌‌‌های گذشته، توقف مذاکرات هسته‌‌‌‌ای و ادعای واگذاری سلاح از سوی ایران به روسیه، عواملی هستند که به تنش‌‌‌‌ها در روابط تهران و اروپا دامن زده‌‌‌‌اند.