چگونه به فرد سرما زده کمک کنیم؟

 سرمازدگی یا قرار گرفتن طولانی‌مدت بدن در برابر سرما، یک وضعیت خطرناک و نیازمند اقدامات فوری اورژانسی است و علائمی مانند لرز، رنگ‌پریدگی پوست و ضربان قلب سریع نشان می‌دهد که دمای مرکزی بدن فرد به زیر محدوده طبیعی رسیده است.

مراحل سرمازدگی از خفیف تا شدید متغیر است و حتی مرحله خفیف نیز یک وضعیت اضطراری است. کمک‌های اولیه، مستلزم رساندن فرد به یک مکان گرم و خشک و جدا کردن هر گونه لباس خیس از او است.

اگرچه علت اصلی سرمازدگی قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض سرما است، با این حال عوامل و شرایط دیگر از جمله بالا بودن سن و برخی شرایط سلامتی مانند سوء‌تغذیه نیز می‌توانند خطر را افزایش دهد.

دمای بدن وقتی به‌طور غیرطبیعی زیر ۳۵ درجه سانتیگراد می‌رسد، سرمازدگی اتفاق می‌افتد. در حالی‌ که فرآیندهای متابولیک طبیعی در بدن گرما ایجاد می‌کند، آب‌ و هوای زمستانی می‌تواند باعث شود بدن گرمای بیشتری نسبت به تولید گرما از دست بدهد. هنگامی‌که این اتفاق می‌افتد، دمای مرکزی بدن کاهش می‌یابد.

ساختاری در مغز به نام هیپوتالاموس دمای بدن را تنظیم می‌کند. وقتی فردی در معرض سرما قرار می‌گیرد، هیپوتالاموس دمای بدن را از طریق عملکردهایی مانند افزایش تنش در عضلات و لرز افزایش می‌دهد. بااین‌حال، اگر قرار گرفتن در معرض سرما ادامه یابد، در نهایت بر بدن غلبه می‌کند و لرز متوقف می‌شود. در این مرحله، اندام‌های متعدد ممکن است از کار بیفتند و در نهایت این وضعیت منجر به مرگ شود. به همین دلیل است که سرمازدگی یک وضعیت بسیار خطرناک است.

در مرحله خفیف، فرد علائم زیر را تجربه می‌کند:

رسیدن دمای بدن به ۳۲-۲۵ درجه سانتی‌گراد، خستگی، لرزیدن، حالت تهوع، پوست خشک و رنگ پریده‌تر از حد معمول، ضربان قلب سریع و افزایش تنش عضلانی، افزایش فشار خون، کاهش حافظه، قضاوت و توانایی تفکر، گفتار نامشخص، از دست‌ دادن کنترل حرکات بدن و تکرر ادرار.

همچنین در مرحله شدید دمای بدن کمتر از ۲۸ درجه سانتی‌گراد می‌شود و سایر علائم این عارضه نیز عبارتند از:

کاهش مداوم جریان خون به مغز که منجر به عدم پاسخگویی می‌شود، کاهش مداوم فشار خون، کاهش ضربان قلب، افزایش حساسیت به ریتم غیرطبیعی قلب، احتقان در ریه‌ها، تولید مقدار بسیار کمی ادرار و در نهایت، نارسایی عملکرد قلب و ریه.

هر فردی که علائم سرمازدگی داشته باشد نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. تا زمان رسیدن اورژانس باید:

* در صورت امکان، فرد را به مکانی گرم و خشک منتقل کنید.

* فرد را با پتوی برقی در صورت وجود، یا حوله، لباس یا پتو بپوشانید.

* تماس پوست به پوست برای گرم کردن فرد سرمازده در مواقع ضروری توصیه می‌شود.

* اگر فرد بیهوش نباشد، نوشیدنی گرم بنوشد.

* پرهیز از حرکت‌ دادن یا تکان‌ دادن فرد، زیرا انجام این کار می‌تواند باعث ایجاد آریتمی خطرناک قلبی شود.

همچنین برای پیشگیری از این عارضه بسیار جدی باید:

- آب‌ و هوا را قبل از رفتن به فضای باز بررسی کنید و لباس مناسب بپوشید.

- از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار خودداری کنید، زیرا باعث افزایش اتلاف حرارت بدن می‌شوند.

- چند لایه لباس از جمله کلاه، شال و دستکش بپوشید.

- ترموستات خانه را روی ۲۰ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر تنظیم کنید و لباس گرم بپوشید.

علاوه بر اینها همواره هوشیار باشید که در زمستان، اتفاقات غیر منتظره‌ای مانند قطع برق خانه و تمام‌ شدن بنزین در حین رانندگی رخ می‌ دهد که خطر سرمازدگی را به‌ همراه دارد.

برخی از داروها به‌ ویژه داروهای روانپزشکی ممکن است خطر سرمازدگی را در افراد افزایش دهند. فرد باید از پزشک یا داروساز خود بپرسد که آیا داروی مصرفی او می‌تواند خطر سرمازدگی را افزایش دهد یا خیر.