چرا اینترنت ماهواره‌ای استارلینک برای ایران غیرقابل اجراست؟

فرارو- جمعه گذشته، پس از آنکه «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا در توئیتی نوشت که ایالات متحده مجوز کلی «برای پیشبرد آزادی اینترنت و جریان آزاد اطلاعات» را برای ایرانیان صادر کرده مدیر عامل اسپیس ایکس گفت که سرویس اینترنت ماهواره‌ای استارلینک شرکت‌اش را برای ایران فعال خواهد کرد.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، روز یکشنبه «کریم سجادپور» یکی از اعضای موسسه کارنگی مستقر در واشنگتن گفت که با ماسک صحبت کرده و او به سجادپور گفته است: «استارلینک اکنون در ایران فعال شده است. استفاده از آن مستلزم استفاده از ترمینال (شامل رسیور و دیش مخصوص) در داخل ایران است. اگر کسی قادر باشد ترمینال‌ها را وارد ایران کند اینترنت کار خواهد کرد».

استارلینک با استفاده از هزاران ماهواره در مدار زمین به جای کابل‌های فیبر نوری دسترسی به اینترنت پهن باند را در ۴۰ کشور جهان فراهم می‌سازد. پژوهش‌ها در سال ۲۰۲۰ میلادی نشان دادند که ۴۳ میلیون نفر از طریق ماهواره به اینترنت پهن باند متصل بوده اند. در حالی که انتظار می‌رود این تعداد افزایش یابد هنوز تنها حدود یک درصد از جمعیت متصل سیاره زمین را تشکیل می‌دهند.

اینترنت ماهواره‌ای اغلب اینترنتی غیر قابل اعتماد و با سرعتی کُند شناخته می‌شود، اما ماسک آن را راهی برای فرار افراد از سانسور و فیلترینگ دولت‌ها می‌داند.

الزامات استفاده از استارلینک

«سایمون آنگوس» مدیر نهاد رصد کننده IP Monash که کیفیت اینترنت را در سراسر جهان رصد می‌کند به «میدل ایست آی» می‌گوید که هر فردی که بخواهد به استارلینک در ایران دسترسی داشته باشد به سه مورد نیاز دارد.

نخستین مورد ترمینال گیرنده استارلینک است و چیزی است که رایانه یا روتر کاربر را به آن متصل می‌کند.

آنگوس می‌گوید: «دومین چیزی که برای کار با استارلینک در ایران لازم است دسترسی ترمینال به ماهواره‌های استارلینک است. سازماندهی این امر برای ماسک دشوار نیست و این امر می‌تواند وظیفه مجدد ماهواره‌های موجود برای برقراری تماس به اندازه کافی با ترمینال‌ها باشد».

سومین و آخرین قطعه سخت افزاری مورد نیاز یک ایستگاه زمینی دائمی است که به اینترنت زمینی دسترسی دارد. «آنگوس» می‌گوید: «نیازی نیست که ایستگاه زمینی در آن کشور باشد تنها باید از شبکه ماهواره‌ای قابل مشاهده باشد». ماهواره استارلینک قادر است از ماهواره‌ای به ماهواره دیگر پرش کند و درخواست کاربر را بین ماهواره‌ها ارسال کند تا به ماهواره‌ای برسد که می‌تواند برای تکمیل درخواست به ایستگاه زمینی دسترسی پیدا کند.

در اوکراین، جایی که کاربران به ایستگاه‌هایی در لهستان، لیتوانی و ترکیه متکی بوده‌اند اتصال به اینترنت استارلینک بسیار آسان‌تر است. ایران از هر ایستگاه زمینی شناخته شده استارلینک دورتر است. این موضوع باعث می‌شود احتمال مذاکره ماسک با دولت طالبان در افغانستان برای استفاده از یک ایستگاه زمینی در کشور همسایه ایران افزایش یابد. گزارش‌های اخیر اسپیس ایکس نشان می‌دهند که استارلینک اکنون می‌تواند با استفاده از فناوری لیزر کار کند که نیاز به ایستگاه‌های زمینی را دور می‌زند. آنگوس می‌گوید در حال حاضر استارلینک با یا بدون ایستگاه زمینی در ایران کار خواهد کرد.

با این وجود، بدون هر سه مورد ضروری یعنی ترمینال ها، دسترسی به شبکه ماهواره‌ای و ایستگاه زمینی طرح این ادعا که استارلینک در ایران «فعال شده است» اساسا بی‌معنی می‌باشد.