«خواندن برگ چای» پیش از نشست حزب!

فرارو- آیا "لی کچیانگ" نخست وزیر چین هنگام بازدید از دانشگاهی در جنوب غربی چین در ماه مه گذشته در حالی که بدون ماسک وارد آنجا شده بود قصد داشت سیاست کووید صفر "شی جین پینگ" رئیس جمهور را به چالش بکشد؟ آیا تصویر شی به منظور سرکوب یک شورش برای مدت کوتاهی از صفحه اول روزنامه رسمی حزب کمونیست چین ناپدید شده بود؟ آیا "لی" آخرین تلاش خود را برای تصدی مقامی که اکنون در اختیار "شی" قرار دارد انجام خواهد داد؟

به گزارش فرارو به نقل از واشنگتن پست، گمانه زنی در مورد درگیری‌های سیاسی و انشعابات در راس حزب کمونیست چین ویژگی معمول سیستم مخفیانه آن حزب به منظور انتصاب رهبران جدید است. با این وجود، امسال فصل احمقانه سیاسی زود آغاز شده و چرخش شایعات شدید بوده است.
این عجیب نیست که برگزاری نشست کنگره حزبی بسیار مهم باشد نشستی که دو بار در هر دهه در پاییز برگزاری می‌شود و به مهم‌ترین انتقال قدرت چین از زمان سرکوب جنبش دموکراسی خواهانه میدان تیان آنمن در سال ۱۹۸۹ میلادی به این سو شکل خواهد داد. اکثر ناظرانی که از نزدیک سیاست چین را رصد می‌کنند ایده نبرد شدید برای قدرت در راس حزب را کنار گذاشته اند و استدلال می‌کنند که قدرت شی به قدری قوی است که تقریبا تضمین می‌شود در نشست امسال برای سومین دوره ریاست جمهوری چین انتخاب شود.

نکته نامشخص آن است که آیا شایعات منتشر شده حول محور محافل تجاری چین و رسانه‌های چینی زبان خارج از کشور حاکی از درجه‌ای از عقب نشینی از سوی شی بوده که او را مجبور به سازش در مورد انتخاب کارکنان خود می‌کند و برخی از اهداف بلندپروازانه سیاست خود را با ورود به دوره سوم کاهش می‌دهد یا خیر.

"مینشین پئی" تحلیلگر سیاسی در کالج مک کنا در کلرمونت در کالیفرنیا به "واشنگتن پست" می‌گوید:"آن چه این بار غیر معمول است عملکرد ضعیف کلیت نظام سیاسی چین در آستانه برگزاری کنگره تاریخی می‌باشد. اقتصاد چین در وضعیت وحشتناکی قرار دارد. سیاست کووید صفر به طور فزاینده‌ای غیرقابل دفاع به نظر می‌رسد؛ و روابط چین با تقریبا تمام کشور‌های غربی در پایین‌ترین سطح تاریخی قرار دارد. این موارد مولفه‌های خوبی برای شی نیستند".

با این وجود، پژوهشگران چینی معتقدند که هیچ چیزی غیر عادی نیست. "ویکتور گائو" مترجم سابق "دنگ شیائوپینگ" رهبر اسبق چین که اکنون در مرکز چین و جهانی‌سازی یک اندیشکده مستقر در پکن است می‌گوید که شایعات صرفا بخشی از چرخه سیاست چین است و به زودی رفع و برطرف خواهد شد.

گائو خاطرنشان می‌سازد که نشست حزبی امسال بسیار مهم خواهد بود، زیرا این انتقال شامل چرخش قابل توجهی در دفتر سیاسی ۲۵ نفره و کمیته مرکزی ۲۰۰ نفری می‌شود جایی که او انتظار دارد حدود نیمی از اعضای پیشین و دست کم یک سوم از اعضای حزب جای شان را به چهره‌های جدیدی بدهند.

او به "واشنگتن پست" می‌گوید:" شما در مورد تغییرات صحبت می‌کنید تغییراتی چشمگیر. افرادی هستند که بازنشسته می‌شوند و بسیاری از افراد مشتاق برای ارتقای مقام و کسب جایگاه‌های بالاتر حضور دارند".

تحلیلگران بین المللی برای درک این موضوع که آیا حکومت تحت رهبری شی زیر فشار جدی قرار دارد یا خیر ارتقا و تنزل رتبه‌ها و پیام‌های تبلیغاتی حزبی را به دقت دنبال می‌کنند. در مرکز این حدس و گمان آگاهانه که اغلب "خواندن برگ چای" نامیده می‌شود این سوال وجود دارد که تمرکز کنترل "شی" تا چه اندازه رقابت گذشته و تعادل ظریف منافع در حزب را تحت تاثیر قرار داده است.

پس از مبارزات ده ساله "شی" برای پاکسازی فساد و تضمین وفاداری درون حزب مشخص نیست که آیا گروه‌هایی متحد و تاثیرگذار وجود دارند که حکومت او را به چالش بکشند یا خیر. با این وجود، این لزوما بدان معنی نیست که هیچ مخالفتی علیه شی وجود ندارد.

"ویکتور شیه" پژوهشگران سیاست چین در دانشگاه کالیفرنیا در سن دیگو می‌گوید:" این یک حزب سیاسی بزرگ است و در نهایت شی جین پینگ نمی‌تواند تمام پست‌های سطح متوسط را با پیروان مورد اعتماد خود پر کند".

"شیه" در کتاب تازه خود استدلال می‌کند که نظام‌های سیاسی خودکامه مانند حکومت چین انگیزه‌ای برای رهبران قدرتمند ایجاد می‌کنند تا استراتژی ایجاد "ائتلاف ضعیفان" را اتخاذ کنند جایی که مقام‌های بی تجربه سیاسی یا در مجموع بی تجربه در مناصب مختلف قرار می‌گیرند تا رهبر عالی با چالشی مواجه نشود و مصون باقی بماند.

شیه می‌گوید این رویکردی است که "مائوتسه تونگ" بنیانگذار جمهوری خلق چین نیز در پیش گرفت و شی ممکن است آن را تکرار کند. با این وجود، انجام این کار می‌تواند به معنای ارتقای مقام‌های بی تجربه باشد که قادر به مقابله با چالش‌های حاد اقتصادی و سیاست خارجی نیستند. شی در دوراهی انتخابی مهم قرار گرفته است میان رهبران شایسته که ممکن است بعدا او را به چالش بکشند یا در پیش گرفتن "مسیری امن" کاری که مائو انجام داد و ائتلافی از مقام‌هایی که به شدت به او وابسته بودند تشکیل شد. فرآیند‌های دقیق میانجی گری قدرت که چین آن را "دموکراسی درون حزبی" می‌نامد هم چنان در هاله‌ای از رمز و راز مانده، اما واضح است که کارزار "شی" برای پایان دادن به درگیری‌های درون حزبی پویایی رقابت‌های داخلی را تغییر داده است. ویژگی‌های پیشین مانور سیاسی چین مانند بازدید سالانه از شهر ساحلی بیدایه کمتر برجسته است البته اگر اصلا چنین بازدیدی وجود داشته باشد.

کنترل "شی" بر دستگاه‌های انضباط و ایدئولوژی حزبی به این معنی است که هر رقیبی برای به چالش کشیدن قدرت او با مشکل هماهنگی شدید روبرو می‌شود.

"اولیویا چونگ" پژوهشگر دانشگاه سواس لندن می‌گوید:"خلاص شدن از شر شی یک زلزله سیاسی مهم برای حزب خواهد بود. مهم نیست که چه تعداد از نخبگان شی جین پینگ را دوست ندارند یک اجماع وجود دارد که حزب می‌خواهد در قدرت باقی بماند". اطلاعات محدود، قابلیت پیش بینی نقاط عطف اصلی در دوره تصدی شی را برای کارشناسان دشوارتر ساخته است. تعداد کمی از تحلیلگران توانستند تصمیم بزرگ برای پایان دادن به محدودیت‌های دوره ریاست جمهوری را که توسط شبکه خبری دولتی چینی "شین هوا" در بیانیه‌ای کوتاه تنها یک ماه پیش از رای گیری در نشست سالانه مجلس قانونگذاری چین در اوایل سال ۲۰۱۸ میلادی اعلام شد پیش بینی کنند.

سیاستگذاری نیز در دوران شی که از "گروه‌های رهبری مرکزی" که ریاست بسیاری از آن گروه‌ها را شخصا بر عهده دارد بیش‌تر برای متمرکز کردن کنترل تصمیم گیری استفاده می‌کند کمتر شفاف بوده است. در مورد مسائلی از جمله شیوع کرونا، امنیت سایبری و محدود کردن بدهی‌ها در بازار املاک سیاست‌های "شی" در سال گذشته بار‌ها باعث وحشت بازار شده، اما شواهد اندکی وجود دارند که اثبات کنند هر یک از این سیاست‌ها معکوس شده و تغییر می‌کنند.

نارضایتی‌ها به ندرت باعث تغییر ذهنیت شی و مقام‌های محلی شده اند. برای مثال، قرنطینه نافرجام شانگ‌های منجر به تغییر در سیاست چین در قبال استراتژی کووید صفر نشده است. با این وجود، برخی تحلیلگران معتقدند که این موضوع ممکن است به چشم انداز ارتقای "لی چیانگ" رئیس حزب آن شهر و متحد شی لطمه وارد نماید.

به طور مشابه مطرح شدن بیش‌تر اخیر "لی" که توسط برخی تحلیلگران به عنوان نشانه‌ای از چالش او با "شی" قلمداد شده می‌تواند این گونه توضیح داده شود که نخست وزیر عمدا به عنوان چهره مسئول حل و فصل مشکلات اقتصادی عمیق‌تر مطرح می‌شود. "نیل توماس" تحلیلگر اندیشکده گروه اوراسیا می‌گوید:"اندکی افزایش در اشاره به "لی" در رسانه‌های دولتی به این معنا نیست که او به قدرت باز می‌گردد بلکه این راهی برای "شی" است تا "لی" را به چهره سیاست اقتصادی در سالی تبدیل کند که احتمالا سیاست اقتصادی چیزی جز خبر بدی به همراه نخواهد داشت".

"مری گالاگر" استاد علوم سیاسی در دانشگاه میشیگان می‌گوید دوره تصدی شی باعث شده است تا تاکید قبلی بر غیرمعمول بودن چین در میان رژیم‌های استبدادی مورد تجدید نظر قرار گیرد، زیرا پیش از شی به نظر می‌رسید که حزب به سمت جانشینی نهادینه شده حرکت می‌کرد و رهبران ارشد پس از دو دوره ریاست سر به زیرتر می‌شدند. او می‌گوید:" داشتن این انتظار که هر دهه رهبری چین تغییر کند برای اینک که چین مانند یک رژیم استبدادی پایدار به نظر برسد واقعا موضوع مهمی بود. با این وجود، فقدان فعلی چنین جانشینی نهادینه شده‌ای نه تنها سرمایه گذاران را عصبی می‌کند بلکه نسل بعدی رهبران را نیز خشمگین می‌سازد".