شرق: عراق و افغانستان هم مرغ ایران را نمی‌خرند!

روزنامه شرق نوشت: تصویر زنده‌به‌گور‌کردن جوجه‌های یک‌روزه، دوباره خاطر بسیاری از کاربران ایرانی را آزرده است. جواد ساداتی‌نژاد، وزیر کشاورزی، مدعی شده معدوم‌سازی جوجه اتفاق عادی و رایج تولید مرغ در تمام کشور‌های جهان است و محمدرضا صدیق‌پور، دبیر انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه، انتشار تصاویر معدوم‌سازی جوجه‌ها را غیراخلاقی دانسته و آن را مصداق تشویش اذهان عمومی توصیف کرده است. رضا افلاطونی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی قزوین، پا را فراتر گذاشته و گفته معدوم‌سازی جوجه ممنوع است، چون اخلال در نظام اقتصادی کشور تلقی می‌شود. اما این تمام ماجرا نیست و معدوم‌سازی جوجه‌های یک‌روزه ابعاد بزرگ‌تری دارد؛ ابعادی که به اقتصاد و بازار ایران در ماه‌های آینده علامت هشدار می‌دهد.

دفن جوجه‌های زنده، تصویری است که گاهی بین کاربران ایرانی سروصدا به پا می‌کند. تصویری دردناک که حالا جواد ساداتی‌نژاد، وزیر کشاورزی، به روزنامه ایران گفته که اتفاقی عادی در پروسه تولید در سراسر جهان است؛ اما او گفته این کار از نظر شرعی مشکل دارد و به‌همین‌دلیل رئیس‌جمهوری دستور داده از مرغداران حمایت شود تا مجبور به معدوم‌سازی جوجه‌ها نشوند.

در فروردین سال ۹۹ هم اکبر گلشاهی، مدیر وقت دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور وزارت کشاورزی، به شهروند گفته بود این اتفاق در صنعت مرغداری ایران و جهان عادی است و به‌طور میانگین ماهانه سه میلیون جوجه معدوم می‌شوند. او توضیح داد که ٥٠ درصد جوجه‌هایی که برای صنعت مرغ تخم‌گذار تولید می‌شوند، خروس هستند و به کار تولیدکنندگان نمی‌آیند؛ بنابراین جوجه‌ها پودر شده و به‌عنوان خوراک دام مصرف می‌شوند.

با‌این‌حال بسیاری از فعالان صنعت دام و طیور اعتقاد دارند که ماجرای معدوم‌سازی جوجه آن‌گونه که مسئولان دولتی روایت می‌کنند نیست و تصاویری که منتشر شده مربوط به مزارع تولید مرغ گوشتی است نه مرغ تخم‌گذار. از این گذشته امکان پرورش جوجه‌خروس برای استفاده از گوشت آن وجود دارد.

تولیدکنندگان توضیح می‌دهند که در سایر کشور‌های جهان به‌جای جوجه، تخم‌مرغ نطفه‌دار معدوم یا صادر می‌شود، اما در ایران به دلیل نبود برنامه‌ریزی تولید و سیاست‌های یک‌شبه دستگاه‌های متولی، تخم‌مرغ‌ها به جوجه تبدیل می‌شود و تولیدکننده چاره دیگری جز معدوم‌سازی تعداد زیادی جوجه ندارد.

ماجرای جوجه‌کُشی به همین‌جا ختم نمی‌شود و تأثیر آن بر اقتصاد و بازار ماه‌های بعد معلوم می‌شود.

چرا قیمت مرغ پایین آمد؟

درست چند روز پیش از اینکه ویدئو‌های جوجه‌کُشی در فضای مجازی گل کند، حامیان دولت در توییت‌هایی نوشتند که سیاست حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی دولت جواب داده و قیمت مرغ نه‌تن‌ها به کیلویی ۵۰ هزار تومان نرسید که مرغ در میدان بهمن با کمتر از نرخ مصوب به فروش می‌رسد.

آن‌ها نوشتند که نرخ مصوب مرغ، کیلویی ۴۱ هزار تومان است، اما فروشندگان میدان بهمن، مرغ را تا ۳۷ یا ۳۸ هزار تومان هم می‌فروشند.

بحث و جدل‌های توییتری سر این موضوع داغ بود که تصاویر معدوم‌سازی جوجه‌های یک‌روزه یکی پس از دیگری منتشر شد و دولت نامه‌ها و اطلاعیه‌های متعددی خطاب به مرغداران منتشر کرد و از آن‌ها خواست جوجه‌ها را معدوم نکنند. برومند چهارآیین، رئیس اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی، درباره علت فروش مرغ با کمتر از نرخ مصوب، به «شرق» می‌گوید: بعد از حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی و پرداخت یارانه به مردم، فروش مرغ به‌شدت کاهش یافته است و از آنجا که مرغ کالای فسادپذیر است، تولیدکنندگان ناچار هستند مرغ را با ضرر بفروشند. او ادامه می‌دهد که از زمان اجرای سیاست‌های جدید دولت فروش مرغ تقریبا حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش داشته است و به نظر می‌رسد مردم یارانه‌های خود را صرف پرداخت اقساط و اجاره مسکن یا سایر مخارج خود می‌کنند و از هزینه‌های خوراکی صرفه‌جویی کرده‌اند.

با تهدید سراغ تولیدکننده آمده‌اند!

مرغداران می‌گویند دولت اسم سیاست‌های اقتصادی خود را آزادسازی قیمت‌ها گذاشته، اما دوباره قیمت را دستوری تعیین کرده است! به گفته مرغداران هزینه تمام‌شده هر کیلوگرم مرغ در حال حاضر ۵۳ تا ۵۴ هزار تومان است، اما دولت قیمت هر کیلوگرم مرغ را ۴۱ هزار تومان تعیین کرده است و مرغداران را تهدید می‌کند و از آنان می‌خواهد که مرغ خود را با نرخی بیشتر از ۴۱ هزار تومان نفروشند. از سوی دیگر قدرت خرید مصرف‌کنندگان به‌شدت کاهش داشته و بازار مصرف آن‌ها کوچک شده است.

مرغداران می‌گویند که در شرایط فعلی هزینه‌های تولید و از‌جمله قیمت خوراک مرغ جهش قابل توجهی داشته است. به گفته آن‌ها هر کیلوگرم سویا در سامانه دولتی بازارگاه ۱۷ هزار تومان و هرکیلوگرم ذرت ۱۱هزارو ۳۰۰ تومان است که با احتساب هزینه‌های حمل‌ونقل قیمت هر کیلوگرم ذرت حدود ۱۲.۵ هزار تومان و هر کیلوگرم سویا ۱۸.۵ هزار تومان تمام می‌شود.

در بازار آزاد هر کیلوگرم ذرت ۱۴ هزار تومان و هر کیلوگرم سویا ۲۰ هزار تومان قیمت دارد و مرغداران ناچار هستند بیشتر خوراک مورد نیاز مرغداری‌های خود را از بازار آزاد تهیه کنند.

مرغداران توضیح می‌دهند که با این حساب دیگر جوجه‌ریزی و تولید صرفه ندارد و تولیدکنندگان جوجه‌ها را معدوم می‌کنند.

جوجه مجانی هم مشتری ندارد

در همین زمینه محمدرضا صدیق پور، دبیر انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه کشور، به ایرنا می‌گوید: «قیمت هر قطعه جوجه یک‌روزه پیش از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها بین شش تا هشت هزار تومان بود که با تغییر نرخ ارز ترجیحی به نیمایی باید قیمت به ۱۵ هزار تومان می‌رسید، اما با توجه به وقفه در تولید مرغ گوشتی، قیمت این محصول به ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان رسیده است».

او با اشاره به تولید سالانه ۱.۵ میلیارد قطعه جوجه یک‌روزه گفت: «تولیدکنندگان حاضرند مجانی جوجه را به واحد‌های پرورشی مرغ گوشتی بدهند تا ناچار به معدوم‌سازی نشوند».

تولیدکنندگان، اما می‌گویند که حاضر به دریافت مجانی جوجه هم نیستند، چراکه دیگر تولید مرغ صرفه اقتصادی ندارد.

صدیق‌پور همچنین گفته است‌: «اکنون تولیدکنندگان با مشکل جدی نقدینگی روبه‌رو هستند؛ زیرا سرمایه در گردش این صنعت به پنج برابر رسیده است».

طبق آماری که او ارائه داده است، ماهانه به‌طور متوسط ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون قطعه و سالانه حدود یک‌میلیارد‌و ۵۰۰ میلیون قطعه جوجه‌ریزی می‌شود و از این میزان تولید جوجه یک‌روزه، سالانه بالغ بر ۲.۵ میلیون تن مرغ گوشتی تولید و روانه بازار می‌شود.

برومند چهارآیین، رئیس اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی، به «شرق» می‌گوید اگر به‌طور میانگین هر واحد مرغداری ۲۳ هزار قطعه جوجه بریزد و ۵۰ تن مرغ تولید کند، با قیمت‌گذاری دولت روی هر کیلوگرم مرغ حدود ۱۴ تا ۱۵ هزار تومان ضرر می‌کند و در هر دوره جوجه‌ریزی حدود ۸۰۰ میلیون تومان زیان می‌دهد؛ بنابراین مرغداران قید جوجه‌ریزی را زده‌اند. به گفته او «هم‌اکنون حتی با قیمت مصوب دولت هم مرغ به زحمت به فروش می‌رسد و کار در این شرایط صرفه ندارد».

بازار صادراتی عراق و افغانستان از دست رفت

دولت اطلاعیه‌های متعددی منتشر کرده و از مرغداران خواسته است جوجه‌ریزی را متوقف نکنند و در عوض وام کم‌بهره بگیرند یا خوراک طیور بیشتری دریافت کنند. همچنین دولت اخیرا تعرفه صادرات مرغ و تخم‌مرغ را حذف کرده و از تولید قراردادی به شرط خرید دولت گفته است؛ اما مرغداران می‌گویند این مشوق‌ها به حد کافی جذاب نیست.

چهارآیین، رئیس اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی، به «شرق» می‌گوید: حالا حدود ۵۰ تا ۵۵ درصد مرغداران جوجه‌ریزی نکرده‌اند و اگر دولت اقدام جدی برای حل مشکل مرغداران نکند، بازار مرغ در تابستان متلاطم می‌شود و قیمت‌ها سر به فلک می‌گذارد.

او ادامه می‌دهد که در بازار خارجی هم صادرات با نرخ‌های فعلی صرفه ندارد و گذشته از این بازار صادراتی ایران محدود به عراق و افغانستان است که در حال حاضر همان بازار‌ها را هم از دست داده و کشور‌های دیگر جایگزین ایران شده‌اند.

به گفته او افغانستان میزان ناچیزی مرغ از ایران می‌خرد و به خرید ۴۰ تا ۵۰ هزار تن مرغ در بازارچه‌های مرزی اکتفا کرده و نیاز خود را از آرژانتین و برزیل تأمین می‌کند و عراق نیز بیشتر مرغ و تخم‌مرغ خود را از ترکیه تأمین می‌کند و روی صادرات نصفه و نیم‌بند و پر از چالش ایران حساب نمی‌کند.