جاستین ترودو علیه فوتبال ایران؟

تیم ملی فوتبال ایران روز‌های سختی را سپری می‌کند؛ شاگردان دراگان اسکوچیچ که خیلی سریع مجوز حضور در جام جهانی قطر را به دست آورده‌اند، با کلاف پیچیده مدیریتی در فدراسیون روبه‌رو شده و برای انجام بازی‌های دوستانه به مشکلات ریزودرشتی برخورده‌اند. برخلاف شایعات اولیه که دبیرکل فدراسیون فوتبال خبر از برگزاری بازی تدارکاتی با تیم ملی برزیل و آرژانتین را داده بود، نهایتا مشخص شد گره کار «کورتر» از چیزی است که تصور می‌شود؛ پرو، نیوزیلند و کاستاریکا هم دیگر تیم‌هایی بودند که شایعه انجام بازی تدارکاتی با آن‌ها به گوش رسید؛ ولی تماما در همان حد «حرف» باقی ماند و عملی نشد.

اتفاق درخور در این بین نهایی‌شدن بازی تیم ملی ایران با کاناداست. در واقع این بازی تنها دیدار تدارکاتی رسمی است که در برنامه آماده‌سازی تیم ملی تاکنون گنجانده شده است. طبق برنامه از پیش تعیین‌شده، ایران قرار است به کانادا سفر کند تا بامداد ۱۶ خرداد به مصاف این کشور برود. از آنجا که ایران در جام جهانی با آمریکا هم‌گروه شده، بازی با کانادا، شبیه‌سازی بسیار خوبی برای دیدار رسمی ایران- آمریکا در جام جهانی است. ضمن اینکه مسئولان فدراسیون فوتبال مدعی شده‌اند قرار است رقمی نزدیک به ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار دلار هم بابت این بازی دوستانه عایدی داشته باشند. هرچند این موضوع نمی‌تواند جای مانور زیادی داشته باشد؛ چون هزینه‌های سفر رفت و برگشت به کانادا که بر عهده فدراسیون فوتبال ایران است، بیش از رقمی می‌شود که قرار است فدراسیون فوتبال کانادا به طرف ایرانی بپردازد. با توجه به حضور ایرانی‌های بی‌شمار در کانادا، انتظار می‌رود این بازی مهیج از آب درآید؛ اتفاقا فروش همه بلیت‌های این دیدار آن‌هم در عرض چند ساعت، بیانگر استقبال خوبی است که از این بازی شده است.

آماده‌سازی تیم ملی و انجام یک بازی تدارکاتی فوتبال فقط یک روی این سکه است؛ چون به‌تازگی جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، از اینکه فدراسیون فوتبال کانادا پذیرفته که تیم ملی ایران به کانادا سفر کند، گلایه کرده و گفته این تصمیم «ایده خوبی نیست». جاستین ترودو می‌گوید: «دعوت فدراسیون فوتبال کانادا از ایران برای انجام بازی دوستانه در ونکوور ایده خوبی نبود و برگزارکنندگان این دیدار باید توضیح دهند چرا به دنبال برگزاری آن هستند».

صحبت‌های نخست‌وزیر کانادا مشخصا برگرفته از اختلاف دیپلماتیکی است که بین دو کشور ساری و جاری است. ایران و کانادا مدت‌هاست که روابط حسنه‌ای ندارند. کانادا از سال ۱۳۹۱ ارتباط سیاسی خود را با ایران قطع کرده و برای آن دلایلی برشمرده که چندان مورد پذیرش جوامع سیاسی نبوده است. با وجود این به نظر می‌رسد پشت پرده اعتراض علنی جاستین ترودو به سفر تیم ملی ایران به کانادا، نه تیرگی روابط دیپلماتیک دو کشور، بلکه ساقط‌شدن هواپیمای اوکراینی با شلیک اشتباهی سپاه پاسداران در ایران است. از دی ۱۳۹۸ که آن اتفاق تلخ رخ داده تا همین روزها، ترودو واکنش‌های منفی زیادی نسبت به این جریان داشته است.

او کمتر از ۲۴ ساعت بعد از آن اتفاق، در شرایطی که هنوز در ایران، خبری رسمی مبنی بر شلیک نبود، در یک کنفرانس خبری پرده از این اتفاق برداشت و گفت اطلاعاتی در دست دارد که نشان می‌دهد این هواپیما با شلیک زمین به هوا در ایران سقوط کرده است. «اطلاعاتی از منابع متعدد داریم، از کشور‌های مختلف و سازمان اطلاعاتی خودمان که این هواپیما بر اثر شلیک یک موشک زمین به هوای ایرانی سقوط کرده است. ممکن است این شلیک اشتباهی صورت گرفته باشد؛ ولی اطلاعات جدید به ما می‌گوید که نیاز به تحقیقات جدید و وسیع در این زمینه داریم».

ادعای ترودو، دو روز بعد به صورت رسمی از سوی مسئولان ایران مورد تأیید قرار گرفت. با این حال دلیل حساسیت بیش از حد نخست‌وزیر کانادا این بود که بیش از دو‌سوم سرنشینان آن هواپیما را مسافرانی تشکیل می‌دادند که مقصدشان کانادا بود. هواپیمای اوکراینی با شماره پرواز پی‌اس ۷۵۲، در تاریخ ۱۸ دی‌ماه ۱۳۹۸ با شلیک اشتباهی دو موشک پدافند سپاه پاسداران ساقط شد و تمام ۱۷۶ سرنشین آن که اکثرا ایرانی و شهروندان دوتابعیتی ایرانی-کانادایی بودند، جان باختند. ۱۳۸ نفر از مسافران این پرواز قصد داشتند با پرواز بعدی به کانادا بروند و ۶۳ نفرشان هم شهروند کانادا بودند. ترودو از همان زمان به بعد خواستار شفافیت در این پرونده شده و تقاضا کرده بود که مسئولان اصلی در این پرونده مورد بازخواست قرار بگیرند. او همچنین خواسته بود تا دولت ایران به خانواده قربانیان غرامت پرداخت کند و خودش هم اعلام آمادگی کرده بود به خانواده‌های قربانی که خارج از ایران هستند، پناهندگی کامل بدهد. ترودو بعد‌ها اشاره‌ای هم به سیاست‌های خصمانه آمریکا کرد و گفت اگر تنشی در این بین وجود نداشت، افرادی که در این سانحه جان باخته بودند، الان نزد خانواده‌شان در کانادا بودند.

با این حال واکنش‌های ترودو بخشی از جبهه‌ای بود که کانادا علیه ایران گرفت؛ چون دادگاهی در این کشور ضمن «عمدی»‌خواندن این سانحه، ایران را به پرداخت ۱۰۶ میلیون دلار غرامت به بازماندگان این سانحه هواپیمایی در کانادا محکوم کرد. این موضوع در چند سال اخیر مزید بر علت شده تا روابط دیپلماتیک دو کشور بهبو پیدا نکند هیچ، بلکه به پیچیدگی‌هایش هم اضافه شود. حال با استناد به همین داستان است که نخست‌وزیر کانادا به طور رسمی مسئولان فدراسیون فوتبال این کشور را مورد شماتت قرار می‌دهد و می‌گوید آن‌ها باید پاسخ‌گوی حضور تیم ملی ایران در کانادا باشند.

هم‌زمان فدراسیون فوتبال کانادا هم دست به کار شده و پاسخ نخست‌وزیر را داده است؛ در بیانیه‌ای که امضای «ساندرا گیج» مدیر بازاریابی تیم کانادا پای آن قرار گرفته، خطاب به جاستین ترودو آمده است: «مسئولان فدراسیون فوتبال کانادا به قدرت ورزش و توانایی آن برای گردهم‌آوردن افراد با پیشینه و عقاید سیاسی مختلف برای یک هدف مشترک اعتقاد دارند. ایران یکی از ۳۲ تیم شرکت‌کننده در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر است و فدراسیون فوتبال کانادا از همه دستورالعمل‌های بین‌المللی در برگزاری این مسابقه پیروی می‌کند. این فدراسیون فارغ از تمام موضع‌گیری‌ها بر آماده‌سازی تیم ملی مردان برای رقابت در صحنه جهانی متمرکز است».

بازی با کانادا لغو می‌شود؟

حالا که فدراسیون فوتبال کانادا به طور رسمی عنوان کرده این بازی فراتر از عقاید سیاسی و فقط برای آماده‌سازی بیشتر تیم در نظر گرفته شده، بدیهی است که خطری انجام این مسابقه فوتبال را تهدید نکند؛ اما مسئله مربوط به جایی است که باید روادید بازیکنان و اعضای همراه تیم ملی ایران به کانادا را صادر کند. اینجاست که پای وزارت امور خارجه کانادا و دولت این کشور به میان می‌آید. جمعی از خانواده قربانیان سانحه هواپیمای اوکراینی با رد اظهارات ترودو که خودش را بی‌اطلاع از دعوت تیم ملی ایران به کانادا می‌داند، اعتقاد دارند دولت کانادا باید مانع از صدور روادید برای همراهان تیم ملی ایران برای حضور در این بازی شود.

هرچند به نظر می‌رسد اگر این موانع هم برطرف شود، باز جو این بازی آن‌طور که باید، روی سکو‌های ورزشگاه محل این دیدار آرام نخواهد بود؛ انجمن خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی اعلام کرده‌اند قرار است در زمان این دیدار با عکس‌های قربانیان این سانحه تلخ در ورزشگاه حاضر شوند؛ اقدامی که ناگفته پیداست می‌تواند بر فضای این بازی فوتبال تأثیر گذاشته و آن را از حالت یک بازی فوتبال ساده خارج کند.