چرا «نامه» بحث‌برانگیز را منتشر نمی‌کنند؟

درباره عجایب فدراسیون فوتبال ایران در ۱۰ ماه گذشته به قدر کفایت مطلب نوشته شده؛ ولی اگر قرار باشد به مهم‌ترین اتفاق این ماه‌ها رجوع شود، باید بحث «عزل موقت» شهاب‌الدین عزیزی‌خادم از سوی اعضای هیئت‌رئیسه را برجسته کرد. این موضوع پس از آن صورت گرفت که اعضای هیئت‌رئیسه اعتقاد داشتند رئیس فدراسیون فوتبال آن‌ها را «بازی» نمی‌دهد و با تیم مشاوران و نزدیکان خود، کار‌های مربوط به فدراسیون را پیش می برد. البته شایعات درباره تحرکات بیرون از فدراسیون فوتبال برای عزل موقت رئیس هم همچنان به قوت خود باقی است؛ ولی از آنجا که ظاهرا نهادی دل‌مشغولی خاصی برای رسیدگی به این موضوع ندارد، این پرونده مسکوت مانده است.

دیگر موضوع مهمی که در این بازه زمانی رخ داده، مربوط به مسئله اساسنامه فدراسیون فوتبال است که مانند کلافی سردرگم، در راهرو‌های فدراسیون فوتبال، مجلس شورای اسلامی و احتمالا فیفا در حال دست‌به‌دست‌شدن است. این یکی اتفاقا از آن دست ماجرا‌های پیچیده است که شاید بیش از یکی، دو تا پشت پرده در دل داشته باشد. فدراسیون عزیزی‌خادم در سه یا چهار ماه اخیر، همواره با مطرح‌کردن این موضوع که برای تصویب نهایی این اساسنامه نزد فیفا نیاز به تصویب آن در مجلس شورای اسلامی دارد، به ناگاه تغییر رویه داد و با رو‌کردن بند و لایحه‌ای قانونی، خبر داد که اساسنامه فدراسیون فوتبال نیازی به تأیید مجلس ایران ندارد و فیفا آن را به صورت مستقل پذیرفته است. حتی کار به جایی رسید که غلامرضا رفیعی، مشاور حقوقی رئیس فدراسیون فوتبال، خبر از نامه‌ای داد که فیفا آن را به فدراسیون فوتبال ایران ارسال کرده و بابت پیگیری کار‌های تصویب اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران «تبریک» گفته است. این چرخش و اعلام عدم نیاز به تأییدیه مجلس، به ناگاه ورق را برگرداند و عده‌ای از نمایندگان مجلس که پیش‌تر نشان داده بودند دل خوشی از فدراسیونِ عزیزی‌خادم ندارند، خبر دادند این نامه بند دومی دارد که در آن ذکر شده نیاز به تأیید این اساسنامه در مجلس هم هست.

نهایتا اعضای هیئت‌رئیسه و در رأس آن احسان اصولی، سخنگوی جدید فدراسیون فوتبال، از این گفت که احساس خطر کرده و ترسیده بلایی که سر دو باشگاه استقلال و پرسپولیس آمده، سر تیم ملی هم بیاید. این مورد دست آخر تبدیل شد به یکی از ده‌ها ایرادی که از مدیریت عزیزی‌خادم گرفته و منجر به عزل موقت او شد.

اگرچه در آن زمان، مخالفان فدراسیون فوتبال تلاش زیادی برای دستیابی به متن نامه ارسالی فیفا به فدراسیون فوتبال داشتند تا ثابت کنند که اساسنامه نیاز به تأیید مجلس دارد، اما این امر محقق نشد تا اینکه بالاخره روزنامه «شرق» در تاریخ اول اسفند متن نامه جنجالی را برای اولین بار منتشر کرد. قبل از ادامه بحث، نیاز است تا متن آن نامه کوتاه مرور شود.

«از: خانم ساره سولماله، مدیر ارشد بخش سازمان‌دهی فدراسیون‌های ملی فدراسیون جهانی فوتبال
به: فدراسیون فوتبال ج. ا. ایران
موضوع: آخرین اطلاعات روزآمد – اسناد قانونی فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران
تاریخ: ۲ فوریه ۲۰۲۲ (۱۳ بهمن ۱۴۰۰)
دبیرکل عزیز
حمیرا عزیز
تشکر فراوان برای ارسال این اطلاعات و تبریک بابت دستاوردی که با همکاری مراجع ملی‌تان نائل شده‌اید.
خواهشمند است پس از کسب اطلاعات بیشتر در مورد تصویب قانون پیشنهادی برای ورزش‌های آماتوری از سوی مجلس، ما را در جریان موضوع قرار دهید.
در صورت نیاز به هرگونه کمک در خدمت شما هستیم.
با احترام
ساره سولماله».

انتشار این نامه به پرسش‌های موجود بیشتر دامن زد؛ چون این نامه دو کلمه کلیدی در دل دارد که کمتر توجهی به آن صورت گرفت.

«دستاورد» و «ورزش‌های آماتوری»

این نامه در پاسخ به نامه‌ای سه‌صفحه‌ای ارسالی از سوی فدراسیون فوتبال ایران به فیفا بود. آن نامه سه‌صفحه‌ای، با استناد به بند‌ها و مدارکی که پیش‌تر به‌ویژه در سال ۸۶ تصویب شده، فدراسیون فوتبال را در زمره فدراسیون‌های «غیرآماتوری» معرفی کرده است. نهایتا از سوی فدراسیون فوتبال ایران اعلام شده که، چون فدراسیون فوتبال ایران «غیرآماتوری» است، نیازی به تأیید مجلس ندارد و طبق مدارکی که ارسال شده، اساسنامه، تأییدیه دولت را دارد و منطبق بر قانون است.

این نامه در شرایطی از ایران فرستاده شد که فیفا تا ۱۰ اسفند به فدراسیون فوتبال ایران مهلت داده بود تا تأیید مجلس را هم بگیرد. با این حال، ادعای مسئولان وقت فدراسیون فوتبال ایران این بود که فیفا توضیحات و لوایح را پذیرفته و به همین دلیل به فوتبال ایران بابت «دستاوردی» که با مراجع ملی حاصل شده، تبریک گفته است.

بند دوم این نامه، اما بند بحث‌برانگیزی است که اعضای هیئت‌رئیسه به آن استناد می‌کنند و می‌گویند رئیس فدراسیون تمام واقعیت را نگفته و این موضوع نیاز به تأیید مجلس دارد. این موردی است که همان یکی، دو نماینده مجلس مذکور هم به آن اشاره کرده‌اند. حال با بررسی دقیق‌تر همین بند، دوباره باید به کلمه «ورزش‌های آماتوری» رسید. در همان بند، فیفا خواسته در جریان تصویب قوانین مرتبط با ورزش‌های آماتوری در مجلس قرار بگیرد.

اینک مسئله در عین پیچیدگی، شفاف‌تر هم هست؛ آیا فیفا با استناد به مدارک ارسالی از سوی فدراسیون فوتبال مبنی بر غیرآماتور‌بودن فدراسیون فوتبال در ایران، پذیرفته که نیازی به تصویب اساسنامه در مجلس نیست؟ واژه تبریک و دستاورد که در همان بند گنجانده شده است، به‌خوبی این مفهوم را تداعی می‌کند.

نکته بعدی اینکه اگر فیفا آن بند را پذیرفته و بابتش تبریک گفته، دیگر «در جریان تصویب قوانین مربوط به ورزش‌های آماتوری قرار‌گرفتن»، صرفا جهت اطلاع‌رسانی است و نمی‌تواند دلیل دیگری داشته باشد.

مکاتبه فدراسیون جدید با فیفا

نباید فراموش کرد که نامه منتشر‌شده، قبل از تاریخ ۱۰ اسفند، انتهای فرصت فیفا به فدراسیون فوتبال، است. این به آن معنی است که طبق ادعای مسئولان سابق، اساسنامه تأیید شده و خطری فوتبال ایران را تهدید نمی‌کند. حالا با وجود آنکه پنج روز از ددلاین فیفا گذشته، اعضای هیئت‌رئیسه ظاهرا دغدغه‌ای برای اساسنامه ندارند و با اتکا به این جمله که، چون فیفا می‌داند در فدراسیون فوتبال ایران تغییرات صورت گرفته، در نتیجه به فدراسیون مهلت بیشتری می‌دهد، از کنارش عبور کرده‌اند. آن‌ها حتی ادعا کرده‌اند که در این مسیر با فیفا مکاتباتی هم داشته‌اند؛ ولی در این بین ابهام قبلی همچنان باقی است؛ ابهامی که می‌گوید فیفا بند‌های اساسنامه فدراسیون فوتبال را پذیرفته و اعضای هیئت‌رئیسه جدید فقط مشغول نهایی‌کردن آن به نام خود هستند. موضوع مهم در این بین شفافیت است. همان‌قدر که فدراسیون عزیزی‌خادم متهم به شفاف عمل‌نکردن بوده است، این فدراسیون هم در مورد اساسنامه تا به حال چندان شفاف نبوده است.

در واقع عنوان شده که با فیفا مکاتبه شده، اما الان خبری از انتشار نامه بحث‌برانگیزی که ادعای مسئولان جدید درباره اساسنامه فدراسیون فوتبال را تأیید کند، نیست. در این بین، همان اتهامی که به فدراسیون قبلی وارد است که در این موارد شفاف عمل نکرده، به فدراسیون کنونی هم وارد است؛ اگر مکاتباتی صورت گرفته بهتر است جزئیات آن منتشر شود تا مشخص شود کار‌های مربوط به اساسنامه فدراسیون فوتبال در چه مرحله‌ای است. این موضوع می‌تواند منجر به شفافیت بیشتر درباره هر دو فدراسیون شود. اگر ادعای مسئولان جدید مبنی بر عدم تأیید اساسنامه از سوی فیفا درست باشد که ناصحیح‌گفتن اعضای فدراسیون قبلی روشن می‌شود؛ اگر هم غیر از این باشد، ابعاد جدیدی از بازی با سرنوشت اساسنامه فدراسیون فوتبال روشن می‌شود. پس تا آن زمان، بهترین راه برای فرار از ابهام و ایهام، شفاف‌سازی است و حالا وقت آن رسیده تا نامه‌های جدیدی که از آن به‌عنوان مکاتبه با فیفا یاد می‌شود، منتشر شود.