ماجرای واکسن‌های تقلبی آسترازنکا چیست؟

چند روزی است که خبر تقلبی‌بودن واکسن‌های آسترازنکا با انتشار یک لینک خبری به نقل از سازمان بهداشت جهانی، در فضای مجازی، دست‌به‌دست می‌شود؛ خبری که بسیاری از تزریق‌کنندگان این واکسن را نگران کرده است. پیگیری‌ها اما نشان می‌دهد که خبر منتشر‌شده، جدید نیست.

به گزارش همشهری، این خبر اواسط آبان امسال، از سوی سازمان بهداشت جهانی منتشر و در بخشی از متن آن آمده بود: «مسئولان وزارت بهداشت ایران در اکتبر ۲۰۲۱ (مهر ماه) تزریق واکسن‌های تقلبی را به WHO گزارش داده‌اند. واکسن‌های پرشده در ویال‌های غیرقانونی که خارج از زنجیره شبکه بهداشت کشور تامین و تزریق شده است.»، اما اینکه چرا حالا با گذشت نزدیک به ۳ ماه از اعلام اولیه سازمان بهداشت جهانی، بار دیگر این خبر، فضای مجازی را پرکرده و اصالت این واکسن را زیر سؤال برده، جای سؤال دارد.

آن‌هم در شرایطی که میلیون‌ها نفر در کشور، این واکسن را دریافت کرده‌اند. وزارت بهداشت تقلبی‌بودن واکسن آسترازنکای موجود را رد می‌کند. کمال حیدری، معاون بهداشت وزارت بهداشت، ورود هرگونه واکسن تقلبی از سوی وزارت بهداشت و دولت را تکذیب می‌کند و  می‌گوید: «تاکنون در سیستم توزیع شبکه بهداشت هیچ واکسن تقلبی نداشته‌ایم.»

ماجرای تقلبی‌بودن واکسن آسترازنکا چیست؟ اواسط آبان امسال بلافاصله پس از آنکه سایت سازمان بهداشت جهانی مطلبی با عنوان هشدار درباره واکسن جعلی کووید-۱۹ منتشر کرد، محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت، در این‌باره توضیحاتی ارائه کرد و گفت: «تمامی واکسن‌هایی که در نظام واکسیناسیون کشور در مراکز و پایگاه‌ها استفاده شده‌اند، اعم از آسترازنکا و یا دیگر واکسن‌ها، به‌طور مستقیم از شرکت‌های تولیدکننده در دنیا خریداری شده و با نظارت دقیق در کشور توزیع و مصرف می‌شود.» به‌گفته این مسئول، هشدار سازمان بهداشت جهانی در این خبر همان واکسن‌های آسترازنکایی بوده که در ویال‌های غیرقانونی پر و خارج از سیستم قانونی واکسیناسیون کشور استفاده شده بود. به‌گفته زهرایی، انتشار این خبر از سوی WHO در واقع هشداری است تا افراد هوشیار شوند و واکسیناسیون خارج از سیستم بهداشتی کشور را انجام ندهند.

اواخر مرداد امسال بود که خبر تزریق واکسن‌های تقلبی آسترازنکا همزمان با دستگیری باند ۴ نفره فروش واکسن‌ها منتشر شد. حمید هداوند، جانشین رئیس پلیس تهران بزرگ از تزریق این واکسن‌ها به ۳ هزار نفر از شهروندان تهرانی در ازای دریافت مبالغی کلان خبر داده و گفته بود: «این باند فروش واکسن تقلبی آسترازنکا، پوکه و شیشه واکسن‌های استفاده‌شده در یکی از بیمارستان‌های کرج را دوباره پر کرده و به‌عنوان واکسن کرونا به مردم می‌فروختند.» البته در روزنامه همشهری هم اواخر خرداد گزارشی از فعالیت مافیای تزریق واکسن فایزر در تهران در ازای دریافت مبالغی از ۲۵ میلیون تا ۶۰ میلیون تومان منتشر شد. همان زمان هم وزارت بهداشت اعلام کرد که این واکسن‌ها به‌دلیل رعایت‌نشدن زنجیره سرما و ورود غیرقانونی، مورد تأیید نیست و غیرقابل مصرف است.

حالا کمال حیدری، معاون بهداشت وزارت بهداشت در جدیدترین صحبت‌هایش ورود هرگونه واکسن تقلبی به کشور را تکذیب می‌کند و می‌گوید: «تمام واکسن‌های وارداتی از سوی وزارت بهداشت کاملا مورد اعتماد و زیرنظر دولت‌ها تبادل می‌شود. ما به هیچ عنوان واکسن تقلبی در شبکه بهداشتی نداشته‌ایم و چنین مواردی احتمالا مربوط به تزریق خارج از شبکه، واردات غیرقانونی یا واردات واکسن‌هایی از سوی بخش خصوصی خارج از سیستم نظارت و تأیید وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو باشد.» به‌گفته این مسئول، سازمان بهداشت جهانی از همان ابتدا نسبت به‌وجود واکسن‌های تقلبی کرونا در دنیا هشدار داده بود و مردم نباید خارج از پایگاه‌های واکسیناسیون وزارت بهداشت اقدام به تزریق واکسن کنند.

حواشی واکسن‌های کرونا، به این زودی تمام نمی‌شود، چرا‌که این نخستین باری نیست که علیه واکسن آسترازنکا یا دیگر واکسن‌ها اخبار غیرواقعی منتشر می‌شود؛ شایعاتی که منجر به تردید برخی در تزریق واکسن‌های کرونا شده است. براساس اعلام وزارت بهداشت تاکنون از جمعیت ۸۴ میلیون نفری ایران ۷۲.۷۱ درصد حداقل یک دوز، ۶۴.۸۵ درصد ۲ دوز و ۳۰ درصد واجدین شرایط (۱۸ سال به بالا) دوز سوم را تزریق کرده‌اند، اما همچنان جمعیت ۷.۸ میلیون نفری در کشور وجود دارد که هنوز هیچ واکسنی تزریق نکرده و در پیک اومیکرون به‌شدت در معرض خطر هستند.

بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت روز گذشته اعلام کرد که ۹۰درصد افرادی که در این سویه بستری می‌شوند، واکسن تزریق نکرده‌اند. او همچنین از درگیری بیشتر کودکان با سویه اومیکرون خبر داد و گفت: «واکسیناسیون کودکان ۹ تا ۱۲ساله شروع شده و برنامه واکسیناسیون برای کودکان بالای ۵سال با واکسن‌های سینوفارم و پاستوکووک ادامه خواهد داشت.»